دعای 45 ( دعا به هنگام وداع با ماه مبارک رمضان ) ترجمه محسن محمود زاده

(1) بارخداوندا اى آنكه پاداش نخواهد.

(2) و اى آنكه بر عطا پشيمان نگردد.

(3) و يا آنكه بنده‌اش را يكسان مزد نمى‌دهد (نيكى را بيشتر پاداش مى‌دهد).

(4) نعمتت در ابتداء است (بدون سزاوارى) و عفوت احسان است، و كيفرت عدل، و قضايت نيكو.

(5) اگر عطا كرده‌اى بخششت به منت نيالوده‌اى، و اگر محروم ساخته‌اى بازداشتنت از ستم نبوده است.

(6) پاداش مى‌دهى هر كه را شكر تو گويد در حالى كه خود شكرت الهام او كرده‌اى.

(7) و جزا مى‌دهى هر كه را سپاس تو گويد در صورتى كه خود سپاست ياد او داده‌اى.

(8) مى‌پوشى بر آنكه اگر مى‌خواستى رسوايش مى‌كردى، و كرم مى‌كنى بر آنكه اگر مى‌خواستى منعش مى‌كردى، در حالى كه هر دو از جانب تو سزاوار رسوايى و منع‌اند، ليكن كردارت را بر پايه‌ى احسان و تفضل بنا داشته‌اى، و قدرتت را بر گذشت جارى ساخته‌اى.

(9) و با نافرمانى‌ات به بردبارى روبرو شده‌اى، و آنكه به خود ستم روا داشته مهلت داده‌اى، با مداراى خود در انتظار بازگشت آنان هستى، شتاب در مؤاخذه آنان را ترك مى‌كنى تا توبه كنند، باشد تا هلاك شونده‌اش بدون رضاى تو هلاك نشود، و بدبختشان به نعمت تو بدبخت نگردد، مگر پس از بهانه‌هاى بسيار و حجت‌هاى پياپى، كرمى است از گذشتت اى كريم، و بهره‌اى است از مهربانيت اى بردبار.

(10) تو آنى كه براى بندگانت درى به سوى گذشت خود باز نمودى، و آن را توبه نام نهادى، و بر اين در راهنمايى از وحى خود قرار دادى، تا آن را گم نكند، پس اى كسى كه نامت مبارك است فرمودى: «از گناهان به سوى خدا بازگرديد با توبه‌اى خالص و پاك با اميد به اينكه پروردگارتان گناهان را از شما محو كند و به بهشت‌هايى كه در پائين دست آن نهرها جارى است داخل گرداند.

(11) در روزى كه خداوند پيامبر و آنانى را كه همراه او ايمان آورده‌اند، خوار نگرداند، نورشان در جلو و سمت راستشان مى‌تابد (و راهنمايى مى‌كند)، مى‌گويند اى پروردگار ما نورمان تمامى بخش و بر ما بيامرز، زيرا تو بر هر چيز توانايى، پس چيست بهانه‌ى آنكه بعد از بازشدن درو به پا شدن دليل و راهنما از ورود به اين منزل غفلت ورزد؟

(12) و تو آنى كه در معامله با بندگانت بر داده‌ى خود افزوده‌اى، در تجارتشان با تو سودشان را خواسته‌اى، و در ورودشان بر تو رستگارى‌شان، و افزونى بهره از جانب تو، پس اى كسى كه نامت مبارك و بسيار بلند است فرمودى: «آنكه كار نيكى آورد ده برابر آن براى اوست، و آنكه كار بدى آورد جز همانند آن جزا نبيند.»

(13) و فرمودى: «مثال آنان كه دارايى‌شان را در راه خدا خرج مى‌كنند مانند دانه‌اى است كه هفت خوشه رويانيده و در هر خوشه‌اى صد دانه است، و خداست كه براى هر كه بخواهد چند برابر مى‌كند» و فرمودى: «كيست آنكه به خداوند قرض دهد قرض نيكو، پس خداوند براى او به برابرهاى بسيار چند برابر كند» و آنچه مانند اينها در قرآن از مضاعف نمودن نيكى‌ها نازل فرموده‌اى.

(14) و تو آنى كه با گفتارت از عالم غيب خود آنان را راهنمايى نمودى، و از سوى خود بر آن چيزى اشتياق دادى كه سود آنان در اوست و اگر از آنان مى‌پوشاندى ديده‌هاشان قادر به درك آن نمى‌بود، و گوشهايشان فرامى‌گرفت، و انديشه‌هايشان به آن نمى‌رسيد، و فرمودى: «ياد كنيد مرا تا ياد مى‌كنم شما را و مرا شكر گزاريد و ناسپاسم نكنيد» و فرمودى: «اگر شكر كنيد يقينا شما را زيادتر دهم و اگر ناسپاس كنيد به راستى كه عذاب من بسيار شديد است».

(15) و فرمودى: «مرا بخوانيد شما را اجابت مى‌كنم، در حقيقت آنان كه از عبادت من سركشى مى‌كنند به زودى سرافكنده و خوار وارد جهنم مى‌شوند، پس دعا براى خود را عبادت نام نهادى، و ترك آن را سركشى و تكبر و بر ترك آن خوار و ذليل وارد جهنم شدن را تهديد نموده‌اى.

(16) پس يادت كردند به نعمتت، و شكرت نمودند به احسانت، و دعايت كردند به فرمانت، و برايت صدقه دادند به خاطر طلب افزونى نعمتت، و نجات آنان از خشمت و كاميابى ايشان به خشنوديت در اين بود.

(17) و اگر آفريده‌اى آفريده‌ى ديگر را از جانب خود هدايت كردى و همانند آنچه تو از جانب خود بنده‌ات را بر آن هدايت فرمودى موصوف به احسان بود، و موصوف به بخشش، و به هر زبان مورد ستايش، پس حمد و سپاس از آن توست تا جايى كه راهى در سپاست يافت شود و تا جايى كه براى سپاس لفظى كه به آن سپاس گفته شوى باقى باشد، و معنايى كه به آن بازگردد.

(18) اى كسى كه بر بندگانش به احسان و محبت منت مى‌نهى، و به نعمت و بخشش غرق مى‌كنى، چه آشكار است در ما نعمتت، و چه بسيار است بر ما بخششت، و ما را به نيكى فراوانت اختصاص دادى.

(19) و به دين برگزيده‌ات راهنمايى نمودى، و به آئين پسنديده‌ات، و به راه آسان و هموار هدايت فرمودى، و ما را براى نزديك شدن به خود، و رسيدن به كرامتت بصيرت داده‌اى.

(20) بارخدايا و تو براى ماه رمضان از خالص‌ترين كارها و برگزيده‌ترين واجبات را مقرر داشتى، ماهى كه از ميان ديگر ماهها برگزيدى، و از ميان تمام زمانها و دوره‌ها انتخاب نمودى، و آن را بر همه وقت‌هاى سال برترى بخشيدى به سبب آنچه از قرآن و نور كه در اين ماه فروفرستادى، و از ايمان كه در آن چندين برابر نمودى، و از روزه كه در آن واجب فرمودى، و از بپا خواستن كه در آن ترغيب كردى، و شب قدر را در آن برجسته داشتى شبى كه از هزار ماه برتر است.

(21) آنگاه ما را به خاطر اين ماه بر ديگر امت‌ها امتياز دادى، و به فضل اين ماه از ميان ديگر ملت‌ها گزيده داشتى پس به امرت روزش را روزش داشتيم، و به ياريت شبش را بپا خاستيم، به روزه و قيامش درآمديم به خاطر آنچه از رحمتت كه براى اين ماه بر ما عرضه داشتى، و از پاداش‌هايت كه براى ما سبب ساز شوى، و به آنچه در اين ماه به قصد تو خواسته شود توانايى، به آنچه از فضل و احسانت كه مورد سئوال باشى بخشيده‌اى به هر كه قصد نزديكى تو كرد نزديكى.

(22) و به راستى اين ماه در ميان ما ستوده زيست، و با ما نيكو همنشينى كرد و براى ما بهترين هديه‌هاى جهانيان ارمغان آورد، سپس هنگام تمام شدن زمانش، و پايان يافتن مدتش، و كامل شدن شماره‌ى روزهايش از ما جدا شود.

(23) از اينرو ما بدرودش مى‌گوئيم بدرود كسى كه جدائيش بر ما سخت است، و از ما روى تافتنش به اندوه و ترس دچارمان ساخته، و براى او پيمانى محفوظ، و احترامى در خور، و حقى تمام لازممان كرد، پس مى‌گوئيم: سلام بر تو اى بزرگ‌ترين ماه خدا، و اى عيد اولياء خدا.

(24) سلام بر تو اى گرامى‌ترين همنشين از ميان اوقات، و اى بهترين ماه در بين روزها و ساعات.

(25) سلام بر تو اى ماهى كه آرزوها در آن نزديك بود، و اعمال در آن فراوان بود.

(26) سلام بر تو اى همنشينى كه منزلتش تا هست بزرگ است، و دوريش تا رفت دردناك و جداى آن محل اميد رنج‌آور.

(27) سلام بر تو اى مونسى كه الفت گرفت چون روى كرد پس شاد كرد، و وحشت آورد چون سپرى شد پس دردناك شد.

(28) سلام بر تو اى همسايه‌اى كه در آن دلها نرم گشت، و گناهان كم شد.

(29) سلام بر تو اى ياورى كه بر عليه شيطان يارى كرد، و اى همراهى كه راههاى احسان را هموار كرد.

(30) سلام بر تو چه بسيار است آزاد شدگان خدا در تو، و چه سعادتمند است آنكه به خاطر خودت احترام تو رعايت كرد.

(31) سلام بر تو چه بسيار گناهان كه محو كردى، و عيب‌هاى گوناگون كه پوشيدى.

(32) سلام بر تو، چه دراز بودى بر گناهكاران، و چه با عظمت در سينه‌هاى مؤمنان.

(33) سلام بر تو اى ماهى كه روزها با او برابرى نكنند.

(34) سلام بر تو اى ماهى كه از هر حيث سلامت است.

(35) سلام بر تو كه همنشينى‌ات ناپسند نيست، و نه معاشرتت نكوهيده.

(36) سلام بر تو همانگونه كه با بركات بر ما وارد شدى، و آلودگى خطاها از ما شستشو دادى.

(37) سلام بر تو بدون آنكه وداع كننده‌اى دلتنگ باشم، و نه آنكه از روزه بيرون آمده‌اى ملول.

(38) سلام بر تو اى آنكه پيش از وقتش در آرزوى اويند، و پيش از رفتنش اندوهگين او.

(39) سلام بر تو چه بسيار بدى كه به وسيله‌ى تو از ما رفت، و چه بسيار خوبى كه به واسطه‌ى تو بر ما سرازير شد.

(40) سلام بر تو و بر شب قدر كه آن شب از هزار ماه بهتر است.

(41) سلام بر تو ديروز چه بسيار دلبسته‌ات بوديم و فردا چه بسيار آرزوى تو كنيم.

(42) سلام بر تو و بر فضيلت كه از آن محروم شديم، و بر بركات گذشته‌ات كه از ما گرفته‌اند.

(43) بارخدايا در حقيقت ما شايسته اين ماه هستيم كه تو ما را به آن شرافت بخشيدى، و تو به احسان خود به ما توفيق آن دادى در هنگامى كه بدبختان زمانش را ندانستند، و از بخت بد آنان از فضلش بى‌بهره ماندند.

(44) تويى صاحب آنچه از معرفتش كه ما را به آن برگزيدى، و آنچه از روشش كه ما را به آن هدايت فرمودى، و در واقع به توفيق تو روزه و قيامش را با كوتاهى (در حد خودمان) دوست گرفتيم، و در آن كمى از بسيار بجا آورديم.

(45) بارخدايا پس حمد و ستايش بر تو باد با اقرار به بدكارى، و اعتراف به سهل‌انگارى در حالى كه برايت در دلهايمان پشيمانى حقيقى، و بر زبانهايمان عذرخواهى صادقانه نقش بسته است. پس پاداشمان بخش بر آنچه از تقصير و كوتاهى كه در آن ماه داشتيم پاداشى كه به آن خير و فضيلت خواهانمان را درك كنيم، و به وسيله‌ى آن از ذخيره‌هاى گوناگون مورد آرزويمان عوض گيريم.

(46) و عذرخواهيت بر ما حتمى كن بر آنچه در آن از حقت كوتاهى كرديم، و عمرهايى كه در پيش داريم به ماه رمضان آينده برسان، و چون ما را به آن رسانيدى بر انجام آن عبادتى كه شايستگى دارى ياريمان كن، و به آنچه سزاوار طاعت آن ماه است تأييدمان كن، و از كردار شايسته‌اى براى ما جارى كن كه سبب بدست آوردن حق تو در دو ماه از ماههاى روزگار باشد.

(47) بارخدايا و هر آنچه در اين ماهمان از گناه كوچك و بزرگ فراهم آورديم يا معصيتى كه در آن انجام داديم، و خطايى كه مرتكب شديم، از روى عمد يا بر اثر فراموشى، و در آن به خودمان ستم كرديم، يا هتك حرمت ديگرى كرديم، پس درود فرست بر محمد و آلش، و به پرده‌ى خود بر ما مپوشان، و به گذشت خود از ما بگذر، و در آن ماه ما را برابر چشم شماتت كنان مگذار، و در آن زبان طعنه زنان بر ما مگشا، و ما را بر كارى دار كه سبب ريختن و پوشاندن آنچه در آن ماه از ما ناپسند مى‌دارى باشد، به رأفتت كه پايان نگيرد، و محبتت كه كم نشود.

(48) بارالها درود فرست بر محمد و آلش، و مصيبت ما به گذشتن ماهمان جبران كن، و روز عيد ما و روزه گشودن ما برايمان مبارك دار، و آن را بهترين روزى كه بر ما رفته بدار، كه گيرنده‌ترين براى عفو، و نابود كننده‌ترين براى گناه باشد، و براى ما بيامرز آنچه از گناهانمان را كه پنهان است و آنچه را كه آشكار است.

(49) بارخدايا با رو به آخر رفتن اين ماه به گناهان ما پايان ده، و با بيرون شدنش از بديهايمان بيرون بر، و ما را به سبب اين ماه از سعادتمندترين اهالى آن بدار، و از با نصيب‌ترين در آن، و از بهره‌مندترين از آن.

(50) بارخدايا و آنكه حق رعايت اين ماه مراعات كرد، و حق نگهدارى حرمت آن پاس داشت، و حق بپا خاستن به حدود آن اداء كرد، و حق پرهيز آن از گناهانش بجا آورد، يا به تقربى كه خشنودى تو را برايش واجب كند و رحمتت بر او متوجه سازد به سويت تقرب جويد، پس همانند آن از توانگرى خود بما ارزانى دار، و چند برابر آن از فضل خويش عطايمان كن، زيرا كه فضل تو كم شدنى نيست، و خزانه‌هاى تو خالى شدنى نيست بلكه لبريز و بيرون از حد و اندازه است، و معدن‌هاى احسانت از بين رفتنى نيست، و عطاى تو عطايى گواراست.

(51) بارخدايا درود فرست بر محمد و آلش، و بنويس براى ما تا روز قيامت مانند مزدهاى آنكه ماه رمضان را روزه گرفت، يا برايت در آن عبادت كرد.

(52) بارالها ما در روز فطر به سويت بازمى‌گرديم و توبه مى‌كنيم روزى كه آنرا براى اهل ايمان روز عيد و شادى قرار دادى، و براى اهل آئينت روز اجتماع و گرد هم آمدن، توبه مى‌كنيم از هر گناهى كه مرتكب شديم، يا بدى كه سپرى كرديم، يا فكر سوئى كه در دل گذرانديم، توبه‌ى كسى كه انديشه‌ى بازگشت به گناه ندارد، و بعد از آن در خطايى بازگشت نكند، توبه‌اى پاك كه از شك و ترديد خالص شده است، پس آنرا از ما بپذير، و از ما راضى باش، و ما را بر آن ثابت دار.

(53) بارخدايا ترس از كيفرى كه از آن بيم داده شده، و اشتياق به ثوابى كه وعده داده شده روزيمان ساز، تا جايى كه لذت آنچه را از تو مى‌خواهيم و اندوه آنچه را از آن به تو پناه مى‌جوئيم دريابيم.

(54) و ما را نزد خود از توبه كاران بدار آنانى كه محبت و عشق خود براى آنان واجب فرمودى، و بازگشت به طاعتت را از آنان پذيرفتى، اى عادل‌ترين عادلان.

(55) بارالها از همه‌ى پدران و مادران و همه‌ى اهل دين ما درگذر چه آنان كه در گذشته‌اند و چه آنان كه تا روز قيامت خواهند آمد.

(56) بارخدايا درود فرست بر محمد پيامبر ما و خاندانش همانگونه كه درود فرستادى بر فرشتگان مقربت، و درود فرست بر او و آلش همانطور كه درود فرستادى بر پيامبران فرستاده است، و درود فرست بر او و آلش همچنانكه درود فرستادى بر بندگان شايسته‌ات، و بالاتر از آن اى پروردگار جهانيان، چنان درودى كه بركتش به ما رسد، و سودش بهره‌ى ما گردد، و به خاطر آن دعاى ما مستجاب شود، زيرا تو بزرگوارترين كسى هستى كه به او روى شود و كافى‌ترين كسى كه بر او توكل شود، و بخشنده‌ترين كسى كه از فضلش سئوال شود، و تو بر هر امر توانايى.