فارسی
سه شنبه 29 اسفند 1402 - الثلاثاء 8 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
5
نفر 87
70% این مطلب را پسندیده اند

آيا فكر گناه كردن هم گناه محسوب مي گردد، عواقب آن چیست؟

 آيا فكر گناه كردن هم گناه محسوب مي گردد، عواقب آن چیست؟

انسان موجودي دو بُعدي است. نيمي از وجودش جسم او و مادي است و نيمة ديگرش روح و آن غير مادي است. هر يك از آنها حركت و فعل و انفعالاتي دارند و براي بقا و حيات خويش نيازمند غذاي ود هستند. حيات روح به زدودن غبار و زنارهايي است كه از گناه و معصيت بر آيينة وجودش مي نشيند و تكامل او در تزكيه و گرايش به معنويت و ارتباط با خدا است. اوج كمالش در وصال به ربوبيت و ربّي و ربّاني شدن آن است. چنان كه آلوده گشتن روح به گناه و معصيت، آن را به سوي فنا و نيستي سوق ميدهد.


روح سرچشمه افعال

انجام هر فعلي، مبادي و مقدماتي دارد. سرچمشة تمامي آنها روح انسان است. تصور، شناخت و تصديق، پيدايش شوق تا به قصد و عزم و اراده منتهي شود، از روح نشأت مي گيرد. سپس به وسيلة جسم به مرحلة فعليت و عمل ميرسد. تحقق هر مرحله، نورانيت يا ظلمتيِ قوي يا ضعيف و متناسب با اهيمت فعل مورد نظر و پيشرفت به سوي انجام آن، در روح ايجاد ميكند. آن نورانيت و ظلمت، پاداش و كيفر تكويني فعلي است كه قصد انجام آن را دارد يا انجام داده است. از سوي ديگر مي دانيم كه احكم تشريعي مثل واجب و حرام و ثواب و معصيت هماهنگ و منطبق با احكام تكويني و فطرت است، اگر چه ممكن است برخي از مراحل پايين، به دليل غير اختياري بودن گناه نباشد يا خداوند آن را مورد عفو و بخشش قرار دهد اما با ظلمت و سياهي خانة دل كه بر اثر قصد گناه به وجود آمده است، چه بايد كرد؟ به بيان ديگر: قصد گناه و انجام ندادن آن مثل اين است كه از هيزمي در خانه اي فقط دود متصاعد گردد و آتش نگيرد. درست است تا زماني كه آتش شعله ور نشود، آن خانه و اتاق نمي سوزد، اما دودش خانه را سياه و تيره مي سازد، و هنگامي كه قصد به فعل منتهي ميشود، دل و صاحب دل، هر دو در آتشي كه از فعل گناه، مشتعل شده مي سوزد.


دو عقوبت براي انجام يك گناه

اگر قصد و عزم بر گناهي شود، همين عزم، گناه قلبي است و مستحق عقوبتِ سركشي از فرمان خدا است، حتي اگر موانعي باعث شود كه عازم بر گناه نتواند گناه را انجام دهد. اگر از مرحلة قصد و نيت به عمل منتهي شود، فاعل آن سزاوار دو عقوبت است:يكي عقوبت تجرّي و قصد گناه،دوم عقوبت فعل آن.
علي(ع) فرمود: هر كه راضي شود به فعل و كار گروهي، مانند اين است كه با آنها شريك بوده است و بر آن كسي كه گناه را انجام داده، دو گناه است: يكي گناه انجام دادن آن، و ديگري گناه رضايت به گناه، ولي بر كسي كه تنها راضي به تحقق آن گناه بوده، همان گناه رضايت مندي است.


تحليل پرسش

منظورتان از فكر گناه چيست؟ فكر گناه چند حالت دارد. كداميك منظورتان است؟

1ـ اگر منظورتان از فكر گناه، صرف تصور گناه و پيدايش خطورات ذهني است، يا به حسب طبيعت لذت جو و منفعت طلب نفس، علاقه و رغبت به گناه در فرد وجود دارد. اما معرفت به حق تعالي، و تقواي دروني يا ترس از عذاب الهي، مانع از گرايش به گناه و عزم و ارادة بر انجام آن است. چنين حالتي نه تنها گناه نيست بلكه به دليل خودداري و كنترل نفس و نگهباني از آن به خاطر خدا، ثواب هم براي او نوشته ميشود، بلكه فضل و رحمت الهي در قيامت آن چنان نصيب او ميشود تا راضي و خشنود گردد.


2ـ اگر منظور اين است كه قصد گناه ميكند و تصميم بر انجامش مي گيرد، ليكن دير يا زود پيش از انجام آن، توبه ميكند و از ارتكاب به گناه منصرف مي شود، در اين صورت اگر چه قصد گناه گناه است، ولي توبه از آن، كفاره اش ميشود و اثر گناه را محو مي سازد.
3ـ اگر منظور اين است كه قصد وعزم بر فعل معصيت دارد، اما به عللي - غير از تقوا و ترس از عقوبت الهي - نتوانست آن گناه را انجام دهد و اگر شرايط و مقدمات لازم آن آماده شود، به انجام آن مبادرت مي ورزد، قطعاً چنين قصدي گناه است و استمرار و تداوم آن قصد، گناه كبيره به حساب مي آيد. چنان كه آيات و روايات معصومان(ع) و فتاواي فقهاي سني و شيعه بر حرمت عزم بر گناه دلالت دارد و توبه از آن را امري واجب و لازم مي دانند.


بررسي آيات و روايات در مورد قصد گناه

الف) آيات:

آياتي كه بر گناهان قلبي و حرمت عزم و اراده بر گناه دلالت دارد، و علما و مفسران، به آن آيات استناد كرده اند، فراوان است، از جمله: ان السمع و البصر و الفؤاد كلّ اولئك كان عنه مسئولا.
به دلالت اين آيه، در قيامت از گوش و چشم و دل سوال ميشود كه چرا گوش دادي به حرف ها، سخنراني ها و آوازهايي كه شنيدن آن جايز نبود؟ چرا به جايي نگريستي كه خداوند نگاهش را بر تو حرام كرده بود؟ چرا اراده كردي عملي را كه قصد آن براي تو جايز نبود؟
شهيد سيد عبدالحسين دستغيب (ره) ميگويد: بيضاوي و ديگران از علماي عامه (سني) گفتهاند: اين آيه دلالت دارد بر اين كه بنده به خاطر عزم به گناه، مؤاخذه خواهد شد.


و انتبدوا ما في أنفسكم أو تحفوه يحاسبك به الله فيغفر لمن يشاء يعذّب من يشاء؛ اگر چه آن را در دل داريد، آشكار سازيد يا پنهان كنيد، خداوند شما را طبق آن محاسبه ميكند، سپس هر كه را بخواهد (و شايستگي داشته باشد) مي بخشد، و هر كس را بخواهد، مجازات ميكند.
آيه شامل تمامي عقايد و نيت هاي خوب و بد و خير و شرّ ميشود؛ يعني هر عقيده و قصد و نيتي كه در دل جاي گرفت و مستقر گرديد، همة آنها مورد محاسبه قرار مي گيرد. البته صرف تصور گناه و خطورات ذهني پرسش هايي كه گاهي شيطان با وسوسه هايش در دل ايجاد ميكند و يا ترديد هاي لحظه اي و كوتاه مدتي كه به وجود مي آورد، مشمول اين آيه و ساير آيات و روايات نيست و گناه به حساب نمي آيد، چون اموري غير اختياري ميباشند.


انّ الّذين يحبّون أن تشيع الفاحشة في الذين آمنوا، لهم عذاب اليم في الدّنيا و الاخره؛ كساني كه دوست دارند زشتيها و كارهاي بد ميان مردم با ايمان رواج پيدا كند، عذاب دردناكي براي آنان در دنيا و آخرت است. در اين آيه بر صرف گناه خواهي - نه انجام آن - وعدة عذاب و مجازات داده شده است.


فلم قتلتموهم إن كنتم صادقين؛ چرا پيامبران را كشتيد، اگر راست گويان هستيد!.
با آن كه كشندگان انبياي الهي، گذشتگان بودند، قرآن يهودي هاي زمان پيامبر را مخاطب ق رار داده و ميگويد: چرا پيامبران را كشتيد. علتش اين است كه آنان به كارهاي گذشتكان راضي و مايل بودند. اگر چه دست به قتل آنان هم نزده باشند، شريك در جرم آنان ميباشند.

بنابراين وقتي راضي شدن به وقوع گناهي از ديگران، جرم باشد، قصد و ارادة گناه و راضي نمودن نفس خوش به وقوع آن گناه و جرم است، اگر چه تحقق نيابد.
تذكر:
مفسر كبير، مرحوم طبرسي ميگويد: در عزم به گناه، كيفر عزم بر گناه داده ميشود، نه كيفر و عذاب انجام گناه، مثلاً اگر كسي قصد قتل كسي نمايد، ولي موفق به انجام قصدش نشود، اگر توبه نكرده باشد، كيفر قصد قتل مؤمن را خواهد ديد، نه عذاب قتل نفس را، ولي در عزم به طاعت خدا، از باب تفضّل جزاي طاعت خدا به او داده ميشود.


ب) روايات:

1ـ حشر انسان در قيامت بر پاية قصد و نيت:
انّما يحشر الناس علي نياتهم؛ در قيامت مردم بر پايه نيت هايشان محشور ميشوند. نيز فرمود: برخي از دوزخيان پيوسته در آن باقي مي مانند (با آن كه مدت محدودي مثلاً پنجاه سال در دنيا گناه كرده اند) چون قصدشان اين بود كه اگر در دنيا بمانند - هميشه گناه كنند، و بهشتيان از آن جهت جاويدند كه نيت شان اين بود كه هميشه در طاعت خدا باشند. پس جهنميان و بهشتيان به خاطر قصدشان پيوسته در جهنم يا بهشت مي مانند. سپس امام اية قل كل يعمل علي شاكلته را تلاوت كرد و فرمود: يعني هر كسي بر اساس قصد و نيت خويش عمل ميكند.


2ـ رضايت به حيات و زندگي ظالم و فاسق يا ناراحت نبودن از وجود گناه و فساد در جامعه باعث ميشود كه انسان شريك جرم در آن گناهان گردد. بر اين مطلب روايات زيادي دلالت دارد. وقتي ناراحت نشدن از وجود گناه در جامعه كه به دست ديگران انجام مي گيرد، انسان را شريك در گناه و معصيت مي كند، پس قصد گناه - كه پس از تحقق مراحل و مبادي آن به وجود مي آيد - توسط خود انسان گناه است. در ذيل به دو نمونه از روايات اشاره ميشود:


الف) اميرالمؤمنين(ع) فرمود: اي مردم، بدانيد كه رضايت و خشنودي به وقوع كارهاي حرام و منكرات، و ناراحتي از رواج كارهاي خوب و معروف، موجب نزول عذاب الهي مي گردد. سپس فرمود: ناقبة حضرت صالح(ع) را فقط يك نفر پي كرده و كشته است، ليكن عذاب الهي، دامنگير همة آن قوم شد و همه را نابود و هلاك كرد، چون همة آنان به كار آن مرد رضايت قلبي داشتند.


ب) از پيامبر(ص) روايت شده كه: هرگاه دو نفر مسلمان دعوا كنند و به روي يكديگر اسلحه بكشند و هر يك قصد كشتن ديگري را داشته باشد و سرانجام يكي كشته شود، كشنده و كشته شده، هر دو اهل دوزخ هستند. سؤال شد: رفتن قاتل به جهنم، سزاي عمل او است، ولي چرا مقتول؟ فرمود: چون او نيز قصد كشتن برادر مسلمان خود را داشته است، اگر چه موفق به آن نشده باشد.


ديدگاه فقها در مورد قصد گناه

1-شيخ بهايي ميفرمايد: حرام بودن قصد معصيت نزد فقهاي شيعه، هم چنين نزد علماي اهل سنت امري قطعي است، بلكه اين مطلب از ضروريات دين است.
2-انكار قلبي هر گناهي و عدم راضيت و ناخشنودي از وقوع هر معصيتي بر هر مكلفي واجب است. فقيه فرزانه محمد حسن نجفي در كتاب ارزشمند جواهر مي نويسد: رضايت قلبي به فعل حرام و وقوع آن، حرام است و بغض و ناخشنودي قلبي از وقوع آن واجب است.
3-صاحب مدارك ميگويد: در اين كه قصد و اراده فعل حرام، گناه و حرام است، خلافي ميان علماي شيعه نيست.


پرسش:حداقل چهار روايت از ائمه معصوم(ع) به اين مضمون دراصول كافي وارد شده كه اگر مؤمني قصد كار خير كند، اگر چه انجام ندهد، خداوند ثواب عمل را به او عنايت مي كند، ولي اگر قصد كار گناهي كند، تا زماني كه گناه را انجام نداده، براي او گناهي نوشته نمي شود، مثل اين حديث كه امام صادق(ع) فرمود: همانا مؤمني قصد كار خيري كند و به آن عمل نمي كند، اما برايش يك حسنه نوشته ميشود و اگر آن را انجام دهد، ده حسنه ثبت مي گردد، و اگر قصد گناهي كند و آن را انجام ندهد، بر او چيزي نوشته نمي شود. پس چگونه مي گويي كه قصد گناه، گناه است؟


پاسخ : شايد انگيزه اي كه باعث شده بپرسيد كه آيا فكر گناه، گناه است؟ شنيدن يا خواندن اين دسته از روايات باشد. در مقدمة پاسخ شبهه مي گوييم:
اولاً؛ وقتي آيات و روايات زيادي دلالت كند كه قصد گناه، گناه است اگر يك يا چند روايت مجمل بر خلاف آن وارد شده باشد، بايد با بيان وجوهي اين گونه احاديث را از اجمال بيرون آورد.
ثانياً؛ اگر دقت لازم در اين دسته روايات شود، معلوم مي گردد كه در اين روايات نيز قصد گناه، معصيت شمرده شده است اما مورد عفو قرار گرفته و ثبت نمي شود، مثل دو حديث زير:


1ـ اگر انسان به دل بگذراند كه گناهي كند، اما وقتي كه به جا نياورده، قصد گناه را مي آمرزيم.
2ـ عبدالله بن موسي بن جعفر (ع) از پدر بزرگوارش پرسيد: آيا دو فرشته اي كه خداوند بر هر انساني گماشته، هنگامي كه فردي اراده گناه يا عمل صالحي مي كند، آنها از اراده و قصد انسان با خبر مي گردند؟ امام فرمود: آيا بوي مدفوع با بوع عطر يكي است؟ گفتم نه: فرمود: به رساتي وقتي بنده اي قصد كار خوب ميكند، نفس او خوشبو ميشود و نفسش معطر بيرون آيد. زماني كه قصد گناه كند نفسش بدبود و گند در آيد. ... و چون آن كار را بكند زبانش قلم آن فرشته (دست چپ) ميشود و با آب دهان آن گناه كار، آن را براي او ثبت ميكند.
از اين روايت نيز فهميده ميشود كه به صرف اراده و قصد گناه، بوي گندي از وجود آن شخص برخاسته ميشود.

 


منبع : پاسخگو
5
70% (نفر 87)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:
[ فکر کردن به گناه ]     [ ایا فکر گناه گناه است ]     [ فکر گناه چیست ]     [ آیا فکر گناه گناه محسوب میشود ]     [ فکر گناه گناه نیست ]     [ ایا اقدام به خودارضایی و انجام ندادن ان گناه است ]     [ فکر گناه ]     [ ایا فکر گناه گناه است از نظر معصومین ]     [ آیا فکر کرن درمورد کار گناه گناه محسوب میشود ]     [ آیا فکر گناه هم گناه است؟ ]     [ مقاله درباره اهل گناه نباشد واز گناه دیگران نیز ناراحت شود. ]     [ ایا فکر گناه است از نظر معصومین ]     [ ایا فکر گناه گناه است ]     [ فكرگناه توبه دارد ]     [ منظورازکیفرگناه چیست؟ ]     [ مردم براساس نیات و افکار خود مجازات میشوند ]     [ ایا فکر کردن هم خودارضایی محسوب میشود ]     [ باخبر شدن از ذهن مردم حرام است ]     [ مطلب درباره اهل گناه نباشد واز گناه دیگران نیز ناراحت شود. ]     [ فکرگناه ازنظرقران ]     [ اقدام به گناه گناه است ]     [ ایا فکر بد گناه دارد؟ ]     [ آیا قصد گناه گناه دارد ]     [ آیا اگر در ذهن انسان گناهی بگذرد برای او نوشته می شود. ]     [ فکر گناه نیست ]     [ عملی که نیتش هم گناه حساب می شود ]     [ حکم فکر کردن به گناه ولی انجام ندادنش ]     [ فکرگناه کردن دراسلام ]     [ آیا نیت گناه هم گناه است؟ ]     [ عقوبت فکر به گناه ]     [ کدام آیه قرآن است که اگر فکر گناه کند خدا آن گناه را نوشته میشود ]     [ فکر نکردن به گناه ]     [ حدیث فکر به نیکی فکر به گناه ]     [ فکر گناه حرام ]     [ عملی که انجام دادن وندادن ان گناه است در نهج البلاغه ]     [ فکر کردن به گناه ومعصیت گناه است ]     [ در قرآن فکر کردن به گناه ، گناه است ]     [ گناه بودن نیت بد ]     [ ایا فکر بد نیز گناه است ]     [ حدیث فکر گناه ]     [ كار خير قلبى قرآن نتواند حساب ميشود ]     [ زنای خیالی انجام دهیم گناه محسوب میشه ]     [ ایافکرگناه هم گناه شمرده میشود ]     [ ایا فکر به گناه خود گناه محسوب میشود ]     [ نيت گنا آيا گناه است ]     [ فکر گناه گناه محسوب میشود؟ ]     [ ایا نیت گناه، گناه اوره ]     [ فکر کردن به گناه ایا گناه محسوب میشه ایه قران پیامبران ]     [ آیافکربه گناه مرتکب جرم است یانه ]     [ ایا برای فکر گناه نوشته می شود ]     [ ایا بد انسانی را در فکر گفتن گناه است ]     [ در مورد دیگران فکر بد کردن از گناهان کبیره است کدام ایه اشاره میکند؟ ]    

آخرین مطالب

راه رسيدن به خوش بختي چيست؟
امام موسی کاظم (ع) چگونه به شهادت رسیدند؟
تزكيه و تهذيب نفس يعني چه؟
سر مطهر امام حسین(ع) در چه مکانی دفن شده است؟
تقيه چيست و انجام آن در چه مواردي لازم است؟
درصد گرایش افراد به ادیان الهی در جهان چگونه است؟
لقب حیدر کرار به چه معنا است؟
انسان چگونه مي تواند به خواست هاي خود برسد؟
چه كنیم تا دعاها و حاجتهايمان برآورده شود؟
چه كارهايي براي محكم شدن اراده مفيد است؟

بیشترین بازدید این مجموعه

چگونه بفهميم كه خداوند ما را دوست دارد و از ...
سرانجام كسي كه نماز نخواند چه مي شود و مجازات او ...
همه چيز را خدا آفريده، پس خدا را چه كسی آفريده ...
آیا در روز عاشورا، سپاهیان امام حسین(ع) و لشکر عمر ...
واژه کربلا در کلام اهل بیت به چه معناست؟
راه ترک خودارضایی ( استمنا ) چیست؟
برای در امان ماندن از جن زدگی چه باید کرد؟
چرا سگ نجس است و نمی‌توان آن را درخانه نگه داشت؟
معنای سبحان اللّه و ریشه این کلمه را بیان کنید؟
منظور از چاه ویل چیست؟

 
نظرات کاربر

امیر
سلام..من افکارگناهیی مثله مقایسه تهمت و...به ذهنم میاد که خودم دوست ندارم این افکارو بکنم وازخدا طلب بخشش میکنم چون میدونم گناه وموجب غضب الهی روی من میشه من دوست ندارم فکر گناه کنم اما بازم میاد این افکارم گناه محسوب میشه با اینکه خودم نمیخوام
پاسخ
4     0
21 ارديبهشت 1399 ساعت 9:51 بعد از ظهر
پاسخ : سلام جهت پاسخ صحیح لطفا سوال خود را از لینک زیر پیگیری نمایید http://www.erfan.ir/farsi/qa
مولود
جوابمو گرفتم.تشکر بسیار
پاسخ
2     0
1 بهمن 1398 ساعت 00:34 صبح
زهرا باقری
واقعا به جواب سوالم رسیدم
پاسخ
3     1
25 فروردين 1398 ساعت 06:44 صبح
علی
عالی بود
پاسخ
4     0
1 خرداد 1395 ساعت 10:35 صبح
پاسخ : بسمه تعالی خواهش می شه، لطف دارید. التماس دعا
من که کل این متن رو نخوندم ولی سوال من اینه : اگه به گناهی فکر کنیم که حتی انجامش غیر ممکنه ، یعنی حتی اگه قصد انجامش رو هم بکنیم نمی تونیم ، برامون گناه نوشته میشه ؟ من قصد انجام گناه ندارم ولی بعضی اوقات افکار بدی به ذهنم میاد . آیا اگر تعلل کنم و فکر بد رو از ذهنم دور نکنم و به اون ادامه بدم ( با اینکه نمی تونم گناهش رو انجام بدم ) گناه کردم ؟
پاسخ
24     3
20 مرداد 1392 ساعت 11:11 صبح
پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^