انصاریان، حسین، قم، انتشارات دارالعرفان، چاپ اول، 1388 ، 419 صفحه، وزيري.
شرح و تفسیر ادعیه صحیفه سجادیه با دیدگاهی اخلاقی و عرفانی است. در این مجلّد از این مجموعه نیز که آخرین مجلّد از آن است به شرح دعای چهل و ششم تا پنجاه وچهارم از صحیفه سجادیه پرداخته شده است. در شرح دعای چهل و ششم تحت عنوان بازگشت از نماز فطر و جمعه نگارنده به رحمت واسعه خداوند اشاره نموده و به شرح دعای نماز عیدفطر و اهمیت روزجمعه و نماز جمعه و شرح دعای پس از آن می پردازد. دعای امام سجاد(ع) در روز جمعه، اهل سعادت و شقاوت، نعمت های خداوند، حکمت تأخیر در عذاب کفار و گناهکاران وحقیقت شکر از دیگر مباحث مربوط به شرح این دعا است. در شرح دعای چهل و هفتم به شرح مضامین دعای عرفه پرداخته شده و اعمال روز عرفه، اهمیت عرفه و عرفات و وقوف در عرفات و معنای آن، ابعاد معنوی حج و حکمت قربانی در حج مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در شرح دعای چهل و هشتم به ارزش و عظمت عید قربان، فضیلت قربانی و ارزش و اهمیت روز جمعه بررسی شده و مراتب اهل توحید بیان گردیده است. در شرح دعای چهل و نهم تحت عنوان دفع شر دشمنان و رد فشار آنها، نگارنده به بحث درباره سرکشی و تجاوز به حقوق دیگران، حقیقت نفاق، انواع نفاق، حسادت و انگیزه های آن. منت گذاشتن بر دیگران و حقیقت نیاز بندگان پرداخته است. در شرح دعای پنجاهم تحت عنوان مقام ترس از خدا، ارزش توبه، حکمت خلقت انسان و مقام تائبان مورد بحث قرار گرفته و رابطه توبه با نماز غفیله، معنای اسراف، اسباب مغفرت و آمرزش الهی و رابطه عمل با توبه مورد بررسی قرار گرفته است. در شرح دعای پنجاه و یکم تحت عنوان تضرع و زاری نگارنده به اهمیت مناجات و آثار آن اشاره نموده است. در شرح دعای پنجاه و دوم تحت عنوان اصرار در درخواست از خدای تعالی نگارنده به بحث درباره مناجات عاشق و معشوق و شوق لقای پروردگار در روایات پرداخته و مراحل قیامت اعم از مرگ، برزخ، قبر، اشراط الساعه، نفخ صور، محشر، میزان، محاسبه، اعمال، وسیله، حوض، شفاعت، صراط و بهشت و جهنم را بیان می کند. وی آنگاه به انواع شرک و مرز بین توحید و شرک اشاره نموده و توسل و شفاعت را تفسیر می نماید و آن ها را مصداق شرک نمی داند. آثار منفی اسراف بر نفس و تفسیر کلمه اسراف، و توکل و ایمان به خداوند از دیگر مندرجات این بخش از کتاب است. در شرح دعای پنجاه و سوم تحت عنوان ذلت به پیشگاه حضرت حق، به وضع گناهکاران در دنیا و آخرت می پردازد و عقاب دنیوی آنان و برخی از گناهان مانند قطع رحم، قسم و گفتار دروغ، زنا، شراب خواری، قمار، عیب جویی، تمسخر دیگران، شوخی های بیهوده که دارای عقاب دنیوی هستند را معرفی می نماید و عقاب اخروی این قبیل از گناهان را نیز بررسی می کند. توصیف ابواب بهشت و جهنم نیز مبحث پایانی این بخش از کتاب است. در شرح دعای پنجاه و چهارم نگارنده تحت عنوان درخواست از حق جهت دورگرداندن اندوه ها به شرح مباحثی مانند عوامل غم و اندوه و راههای از بین بردن آن، فضایل برخی از آیات، سوره و اذکار به ویژه آیة الکرسی، مراتب خوف از خدا، اعتماد و امید به خدا و حقیقت تفویض امر به خداوند متعال می پردازد.
منبع : روابط عمومی و امور بین الملل مرکز علمی تحقیقاتی دارالعرفان الشیعی
