ترجمه مفاتيح الجنان، ص: 830

زيارت، مذكور است، كه اين يعنی اين كلماتی كه ذكر شددر همه زيارتها مجزی است. و بر محمّد و خاندان محمّد عليهم السّلام بسيار صلوات می فرستی، و يك يك را به نامهای خودشان نام می بری و از دشمنانشان بيزاری می جويی، و هر دعايی كه می خواهی برای خود، و مردان و زنان با ايمان اختيار می كنی. مؤلّف گويد: ظاهرا اين باقيمانده «يعنی جمله: در همه زيارتها مجزی است» جزو روايت و از كلام معصوم عليه السّلام است، ولی اگر فرض كنيم اين باقيمانده خارج از روايت باشد و بگوييم عبارت و كلام بعضی از راويان است، باز هم مطمئن هستيم به اينكه زيارت، زيارت جامعه است، چون بزرگان مشايخ حديث، چنين فهميده اند، كه در همه زيارتها مجزی است چنان كه ظاهر ابتدای حديث بر آن دلالت دارد، پس آن را در باب زيارات جامعه نقل كرده اند، و تعابير وارده در زيارت، نيز تماما از صفات جامعه است، كه اختصاص به بعضی غير بعض ديگر ندارد، پس مناسب است در تمام مشاهد مشرّفه، به آن زيارت، زيارت شود، حتی مشاهد انبيا و اوصيا چنان كه جمعی از علما در مشهد جناب يونس عليه السّلام نقل كرده اند. و چون در ذيل زيارت، امر به صلوات بر هر يك از امامان عليهم السّلام شد، صلواتی مخصوص به خود آن امام وارد شده است، اگر صلوات منسبوب به ابو الحسن ضرّاب اصفهانی را، كه در آخر اعمال روز جمعه نقل كرديم [صحفه 63] بخوانی، بسيار مناسب است.

زيارت جامعه كبير

زيارت دوم: شيخ صدوق در كتاب من لا يحضره الفقيه و عيون اخبار الرضا از موسی بن عبد اللّه نخعی روايت كرده كه گفت خدمت حضرت هادی عليه السّلام عرض كردم: يابن رسول اللّه، مرا زيارتی با بلاغت تعليم فرما كه كامل باشد، تا اينكه هرگاه خواستم يكی از شما را زيارت كنم، آن را بخوانم. فرمود: چون به درگاه حرم رسيدی، بيايست و شهادتين را بگو يعنی:

گواهی می دهم كه معبودی جز خدا نيست، يگانه و شريكی ندارد، و گواهی كه محمد بنده و فرستاده اوست. در اين هنگام بايد با حالت غسل باشی، چون داخل حرم شوی، و قبر را ببينی بايست و سی مرتبه اللّه اكبر بگو، سپس اندكی با آرامش و وقار راه برو، و در اين راه رفتن، گامها را نزديك يك ديگر گذار، آنگاه بايست و سی مرتبه اللّه اكبر بگو، پس نزديك قبر مطهّر برو و چهل مرتبه اللّه اكبر بگو، تا صد تكبير كامل شود. و شايد چنان كه مجلسی اول فرموده: وجه اين صد تكبير اين باشد، كه اكثر