آیا وعدهء دادن پاداش های مادّی، برای بجا آوردن واجبات یا مستحبات از روح آن عمل نمی کاهد؟

ابتدا لازم است بدانیم که اعمال خیر به طور عامّ و خواندن دعاها به طور خاصّ، دارای آثارو نتایجی است که با صرف نظر از نوع نیت ( مادّی یا معنوی) اثر خود را بر روح و روان انسان بر جای می گذارد . اما اگر انسان نیّت های عالی تر در آنها داشته باشند ، هرچه قدر نیّت بلند تر باشد ، آثار و فواید معنوی و روحی آن نیز عالی تر است . امّا باید در هر دو جهت توجّه داشت که این اعمال بر اساس آنچه خداوند فرمان داده یا در روایات آمده ، انجام گیرد و به انگیزه های ریا یا شهرت و مقام و... آلوده نباشد ؛ بنابراین انجام اعمال خیر با انگیزه های ثواب و پاداش مادّی نیز، آثار نیک خود را، بر روان انسان بر جای می گذارد ؛ به همین خاطر می بینیم که در آیات قرآن ،نیز خداوند، به ذکر نعمت های بهشتی مادّی ومعنوی اشاره کرده است تا هر کسی بر اساس توان و لیاقت و نیت خود به سوی آن اعمال روی آورده و از فواید و آثار آن بهره مند گردد. در آیات قرآن صراحتا ازتجارت خدا با انسان سخن گفته شده که خداوند در مقابل خریداری جان و مال آنها به آنها نعمت های بهشتی می دهد .همچنین باید به این نكته هم توجه داشت كه همه انسانها در راه یابی به كمال ودرك لذت های معنوی در یك سطح نیستند وهر كس به اندازه معرفت خود، برای آینده برنامه ریزی می كند ونعمتهای بهشتی را آرزو دارد . درقرآن وروایات هم به نعمتهای مادّی اشاره كرده وهم به نعمتهای معنوی تا مشوقی باشد برای كمال جویان وهر كس در هردرجه از ایمان كه هست بداند خواسته هایش در عمل به دستورهای دین است وبا انجام دادن عمل صالح به آن می رسد. بدیهی است هركس معرفت و ایمانش بیشتر باشد خواسته های عالی تری داشته وبه موازات تعالی روحی بیشتر رویكرد زیادتری به معنویات داشته ودر نتیجه از لذّت های معنوی بشتر لذت می برد وخواهان آن است.بنا بر این خواصّی كه در برخی از روایات برای پاره ای از آیات و روایات ذكر شده وفواید مادّی واثر وضعی برای آنها بیان شده به این معنا نیست كه فایده آنها منحصر در آن است؛ بلكه به این معنا است كه اینها علاوه بر تاثیر معنوی كه در روح و جان انسان ، مشكلات ظاهری ومادی او رانیز حل می كند . پس هركس به میزان نیازو شناخت خود از آنها بهره مند خواهدشد .
برای مثال ، نعمت ها ومواهب مادّی وغذاهای گوناگو نی كه خدا آفریده وخواص و فوائد مختلف در آن قرار داده كه افراد معمولی از آن برای خوردن و لذت بردن استفاده می كنند ، امّا یك متخصص داروساز می تواند از ویتامین های نهفته در آن داروهای متعدد بسازد و درد هایی رادرمان كند. آیات قرآن و دعا ها و زیارات نیز تاثیرات مادی و معنوی بسیار دارد كه به تناسب شرائط و نیازها وافراد از آن استفاده می شود .
بنا بر این آثار مادی برخی واجبات و مستحبات نه تنها تضادّی با هدف اولیه خداوند ندارد ، بلكه كامل كننده آن نیز هست .