ارزش ذاتى انسان و رحمت الهى

انسان از نظر آيات قرآن موجودى است كه استعدادهاى فراوانى به او عنايت شده و داراى دو بال عقل و فطرت و نيرويى شگرف چون نفس نفيس و روح خدايى است به گونه اى كه او را از همه موجودات عرصه هستى ممتاز ساخته و مادون آفريدگار و سرآمد آفريدگان و گل سرسبد مخلوقات قرار داده است ، قرآن ، والايى و ارزش او را در سوره مباركه تين با چهار سوگند بسيار پر اهميت خاطر نشان نموده مى فرمايد :
وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ * وَطُورِ سِينِينَ * وَهذَا الْبَلَدِ الاَْمِينِ * لَقَدْ خَلَقْنَا الاِْنسَانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِيم.
سوگند به انجير و زيتون * و به طور سينا * و به اين شهر امن * كه ما انسان را در نيكوترين نظم و اعتدال آفريديم .آرى ; انسان بنا بر قضاوت قرآن از نظر ظاهر و باطن نيكوترين و بهترين و برترين است .
در ميان موجودات آفرينش فقط انسان است كه از امتيازات خاص و استعدادهاى ويژه و مايه هاى درونى و باطنى برخوردار است ، او نه چون حيوان است كه سر به زير و داراى آفرينشى افقى و در حركت متكى بر چهار دست و پا و موتور محرك ترقى و كمالش شكم است كه هرچه فربه تر شود فقط از نظر وزن مادى سنگين تر مى شود و اگر حلال گوشت باشد اندكى به قيمت مالى اش افزوده مى گردد و نه چون درخت و نبات است كه عامل رشدش پايين ترين بخش آن يعنى ريشه است و عرصه رشدش تنها خاك و عالم مادّه .
انسان ، سروقامتى است كه مهم ترين بخش وجودش يعنى مغز اين نيروى عظيم ادراكى و واسطه بين او و همه معارف و حقايق در سرش قرار دارد ، كنايه از اينكه راه رشد و كمالش به سوى عالم بالاست و مقصد نهايى حركت و سفر عمرى اش حضرت حق جل و علاست .او با اين استعدادهاى شگرفى كه دارد و با اين سرمايه عظيم عقلى و فطرى ، سر و كارش فقط و فقط بايد با خدا باشد و آنچه را غير خداست لازم است به عنوان ابزار و وسيله براى رسيدن به مقام قرب حق و لقاى دوست و وصال محبوب به كار گيرد .به خاطر استعدادهاى باارزشى كه در اوست و محض عقل و فطرتى كه با ذات او و آب و گلش عجين است ، كتاب هاى آسمانى به ويژه كتابى چون قرآن و رهبرانى آسمانى چون پيامبران و امامان به استقبالش فرستاده شده اند ، تا با ارائه حقايق اعتقادى و ايمانى و حلال و حرام و مسائل بسيار عالى اخلاقى و تربيتى از وجود ذى جود او پذيرايى كنند و وى را به سوى ربّ كريم و پروردگار عزيزش راهنمايى نمايند تا در آن بارگاه باعظمت به خاطر اينكه وجودش را به وسيله وحى و پيامبران و امامان به ايمان و اخلاق و عمل آراسته نمود از رحمت ويژه محبوب براى ابد بهره مند گردد و در بستر قرب دوست بيارامد و از لقاى معشوق ازل و ابد ، جاودانه لذّت ببرد .خداى كريمى كه او را آفريد و اندام هايش را به قرار دادن هر عضوى در محل مناسب خودش طبق حكمت بالغه ، درست و منظم ساخت و با ايجاد توازن و تعاون ميان اعضا در ايفاى اهداف مربوطه تعديل كرد و سامان داد و به هر صورتى كه خواست از نظر خصوصيات هر عضو و هيئت ، مجموعه اعضاى وى را تركيب كرد ، سپس براى راه يافتنش بر عرصه رشد و كمال و ثمر دادن وجودش و نهايتاً براى رسيدن به رحمت خاص و اقامت گزيدن در بهشت قيامت او را به دست وحى و پيامبران و امامان سپرد .چون استعدادهاى انسان در سايه قرآن و هدايت انبيا و امامان به فعليت درآيد و به ايمان و اخلاق و عمل آراسته گردد ، به قله ارزش و كرامت نشيند و در والايى و ارزش ، به ويژه زمانى كه غرق در رحمت ويژه حق گردد ، فوق همه موجودات قرار گيرد و والى ملك مصر هستى گردد و شايستگى اش را براى مسجود ملائك قرار گرفتن اثبات نمايد .بر همين اساس است كه پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) فرمود :« مَا مِنْ شَىء أكْرَمُ عَلَى اللهِ جَلَّ ذِكْرُهُ يَوْمَ القِيَامَةِ مِنْ بَنى آدم ».در روز قيامت هيچ چيز نزد خدا از آدمى زاده گرامى تر نيست .
و در روايتى از حضرت امام باقر (عليه السلام) آمده است :« وَمَا خَلَقَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ خَلْقاً أكْرَم عَلَى اللهِ عَزَّ وَجَلَّ مِنَ الْمُؤمِنَ لاَِنَّ الْمَلائِكَةَ خُدّامُ المُؤمِنينَ وَأنَّ جِوارَ اللهِ لِلمُؤمِنينَ وَأنَّ الجَنَّةَ لِلْمُؤمِنينَ وَأنَّ الحُورَ العِينَ لِلْمُؤمِنينَ ».خداى عزّ و جلّ هيچ آفريده اى را نيافريد كه از مؤمن نزد خدا گرامى تر باشد ، زيرا فرشتگان خدمتگزار مؤمنان هستند و جوار خدا ويژه مؤمنان است و بهشت براى مؤمنان است و حور العين اختصاص به مؤمنان دارد .