مواضع امام حسين (ع) در مقابل معاويه(2)

مبارزات امام حسين (ع) با معاويه
 

1-مخالفت با وليعهدي يزيد
 

معاويه به دنبال فعاليت هاي دامنه دار خود به منظور تثبيت وليعهدي يزيد، سفري به مدينه کرد تا ازمردم آن و به ويژه از شخصيت هاي بزرگ اين شهر، که در رأس آنها امام حسين (ع) قرار داشت، بيعت بگيرد. او با امام حسين (ع) و عبدالله بن عباس ديدار کرد و طي سخناني موضوع وليعهدي يزيد را پيش کشيد و کوشش کرد که موافقت آنان را به اين موضوع جلب کند، اما امام حسين (ع) در پاسخ فرمود: «اي معاويه! تو در برتري و فضيلتي که براي خود قائلي، دچار لغزش و افراط شده اي و با تصاحب اموال عمومي، مرتکب ظلم و اجحاف گشته اي. تو از
پس دادن اموال مردم به صاحبانش خودداري کردي و بخل ورزيدي... آنچه درباره کمالات يزيد و لياقت وي براي اداره امور امت اسلامي گفتي، فهميدم. تو يزيد را آن چنان توصيف کردي که گويي زندگي او بر مردم پوشيده است و يا گويا از غايبي خبر مي دهي که مردم او را نديده اند و يا دراين مورد فقط تو علم و اطلاع به دست آورده اي !نه، يزيد آن چنان که بايد، خود را نشان داده و باطن خود را آشکار ساخته است. يزيد را آن چنان که هست، معرفي کن! يزيد جوان سگ باز و کبوترباز و بوالهوسي است که عمرش با ساز و آواز و خوشگذراني سپري مي شود. يزيد را اين گونه معرفي کن و اين تلاش هاي بي ثمر را کنار بگذار». (27)

2-مقابله با تهديدات معاويه
 

يکي از راه هاي سرکوب مخالفان، تهديد آنها از سوي معاويه بود. او درمقابل امام حسين (ع)نيز از همين ترفند استفاده کرد، ولي با جواب محکم آن حضرت روبه رو شد. يعقوبي در تاريخ خود مي نويسد: معاويه به حسين بن علي (ع) گفت: «اي ابوعبدالله !دانستي که ما شيعيان پدرت را کشتيم، پس آنها را حنوط کرديم و کفن پوشانديم و برآنان نماز خوانديم و دفنشان کرديم». کنايه از اينکه اگر تو هم از مخالفت ما دست برنداري، با تو نيز چنين مي کنيم.
حضرت در جواب فرمود:
«به پروردگار کعبه قسم که بر تو پيروز آمدم، ليکن به خدا قسم اگر ما شيعيان تو را بکشيم، آنان را نه کفن مي کنيم و نه حنوط و نه برايشان نماز مي خوانيم و نه دفنشان مي کنيم». (28)
همچنين مروان بن حکم که درهمان ايام يک سال از طرف معاويه حاکم مدينه بود، به وي نوشت: عمرو بن عثمان گزارش کرده است که گروهي از رجال و شخصيت هاي عراق و حجاز نزد حسين بن علي (ع) رفت وآمد مي کنند واظهار کرده است که اطمينان ندارد حسين قيام نکند. مروان در نامه خود اضافه کرد: من دراين باره تحقيق کرده ام و طبق اطلاعات رسيده، او فعلاً قصد قيام و مخالفت ندارد ولي اطمينان ندارم که درآينده نيز چنين باشد. اينکه نظر خود را دراين باره بنويسيد. معاويه پس از دريافت گزارش، نامه اي به اين مضمون به امام (ع)نوشت:
«گزارش پاره اي از کارهاي تو به من رسيده است که اگر صحت داشته باشد، من آنها را شايسته تو نمي دانم. سوگند به خدا، هرکس پيمان و معاهده اي ببندد، بايد به آن وفادار باشد و اگر اين گزارش صحت نداشته باشد، تو سزاوارترين شخص براي چنين وضعي هستي. اينکه مواظب خود باش و به عهد و پيمان خود وفا کن. اگر با من مخالفت کني، با مخالفت رو به رو مي شوي و اگر بدي کني، بدي مي بيني. ازايجاد اختلاف ميان امت بپرهيز». (29)
امام در پاسخ نامه ي معاويه چنين نوشت:
«اما بعد، نامه تو به دستم رسيد، نوشته اي که خبرهايي از من به گوش تو رسيده است که به گمان تو هيچ وقت زيبنده من نبوده و تو آنها را در خورشأن من نمي دانسته اي! بايد بگويم فقط خداست که انسان را به کارهاي نيک هدايت مي کند و توفيق اعمال
خيررا به انسان مي دهد. اما آنچه در باب من به گوش تو رسيده، يک مشت سخنان بي اساس است که چاپلوسان و سخن چينان تفرقه انداز و دروغ پرداز، از پيش خود ساخته و پرداخته اند. اين گمراهان بي دين دروغ گفته اند. من نه تدارک جنگي بر ضد تو ديده ام و نه قصد خروج بر ضد تو داشته ام، ولي از اينکه بر ضد تو و بر ضد دوستان ستمگر و بي دين تو - که حزب ستمگران و برادران شيطان اند، قيام نکرده ام-از خدا مي ترسم». (30)

3-مقابله با تطميع معاويه
 

يکي ديگر از راه هايي که معاويه براي ساکت کردن مخالفان خود به کار مي گرفت، سياست تطميع افراد مخالف بود که خصوصاً در مقابل سرشناسان قوم ازاين حربه استفاده مي کرد. زماني در شام کوشيده بود تا ابوذر را آرام کند، اما نتوانسته بود. او مي خواست با همين روش، امام حسين (ع) را نيز آرام کند تا عليه حکومت او و شخص او حرفي نزند، اما امام حسين (ع) با درايت کامل اين حيله معاويه را خنثي کرد.
اصمعي مي گويد: براي معاويه کنيز زيبايي آوردند. از قيمت او پرسيد: گفتند: صد هزاردرهم! معاويه آن را خريد. آن گاه نگاهي به عمروبن عاص کرد وگفت: چه کسي شايستگي اين کنيز را دارد؟ عمرو گفت: اميرالمؤمنين. ديگران نيز که نشسته بودند، همين را گفتند. معاويه گفت: نه، اين براي حسين بن علي (ع) مناسب است. او سزاوارترين است، هم به خاطر شرف خانوادگي و هم براي رفع کدورت هاي ناشي از اختلافات ما و پدرش. آن وقت دستور داد تا او را آماده کنند و به رسم هديه براي امام ببرند. پس از گذشت چهل روز، اورا آماده سفر کردند و همراه او اموال بسيار زياد و لباس هاي فراوان و چيزهاي ديگر براي امام فرستادند. معاويه نامه اي هم به امام نوشت و ضمن آن گفت: اميرالمؤمنين کنيزي خريد و از او خوشش آمد، اما براي تو ايثار کرد.
زماني که کنيز را نزد امام حسين(ع) آوردند، امام از زيبايي او شگفت زده شد. آنگاه پرسيد: نامت چيست؟ کنيز گفت: هوي. امام فرمود: الحق که اسم و مسما مناسب يکديگر است. آيا مي تواني چيزي بخواني؟ کنيز گفت: آري، هم قرآن و هم شعر. امام فرمود: قرآن بخوان. کنيز شروع کرد: «و عنده مفتاح الغيب لا يعلمها الا هو). امام از او خواست تا اگر شعري مي داند بخواند، کنيز گفت: آيا درامان هستم؟ امام فرمود : آري. کنيز چنين خواند:

انت نعم المتاع لو کنت تبقي
غيران لابقاء للانسان

امام با توجه به مضمون شعر به گريه افتاد و فرمود: تو آزاد هستي و اموالي که معاويه فرستاده نيز، همه ازآن تو باشد. (31)
 

4-مقابله با تبليغ معاويه عليه اميرمؤمنان (ع)
 

يکي ديگر از کارهاي ضد اخلاقي وغيرانساني معاويه، اين بود که با تبليغات سوء وناجوانمردانه سعي کرد چهره درخشان اميرالمؤمنين علي (ع) را چهره اي منفور نشان دهد وهمچنين در مقابل اهل بيت نيز از همين روش استفاده کرد که البته دراين کار موفقيت هايي به دست آورد، ولي امام حسين (ع) در
مقابل اين روش به مقابله پرداخت و با برخوردهاي حکيمانه خود تلاش کرد تا تبليغات مسموم معاويه را خنثي کند و توانست تا حدي بدبيني به حضرت علي (ع) را تبديل به خوش بيني کند. محدث قمي دراين باره داستان جالبي نقل کرده است:
مردي از شام به مدينه آمد، اتفاقاً با امام حسين (ع) مواجه شد. به دليل تبليغات معاويه عليه آن حضرت، مرد شامي شروع به دشنام دادن به امام کرد. وقتي که عقده دل خود را گشود، امام حسين (ع) بي آنکه خشمگين گردد، نگاهي پراز مهر و عطوفت به او کرد و چند آيه از قرآن درباره حسن خلق و عفو و اغماض قرائت کرد و به او فرمود: «ما براي هر نوع خدمت و کمک به تو آماده ايم». آنگاه از او پرسيد: آيا از اهل شامي؟ »جواب داد: آري. فرمود: «من اين گونه برخوردها را ديده ام و سرچشمه آن را مي دانم». سپس فرمود: «تو در شهر ما غريبي. اگر احتياجي داري، حاضريم به تو کمک دهيم. حاضريم در خانه خود از تو پذيرايي کنيم، حاضريم تو را بپوشانيم، حاضريم به تو پول بدهيم».
مرد شامي که منتظر بود تا امام عکس العمل شديدي نشان دهد و هرگز گمان نمي کرد با چنين گذشت و اغماضي روبه رو شود، چنان منقلب شد که گفت: «آرزو داشتم درآن وقت زمين شکافته مي شد و من به زمين فرو مي رفتم و اين چنين نشناخته و نسنجيده گستاخي نمي کردم. تا آن ساعت براي من در همه روي زمين کسي از حسين و پدرش منفورتر نبود و ازاين ساعت، برعکس کسي نزد من از او و پدرش محبوب تر نيست!»(32)
همچنين حضرت در هرجا که فرصتي پيش مي آمد، از پدر بزرگوارش تعريف و تمجيد مي کرد و نيز نام همه فرزندان خود را«علي» گذاشت.

5-افشاي جنايات معاويه

 معاويه درطول حکومت بسيار ننگين خود، جنايت هاي بي شماري کرد. يکي از جنايات هولناک او، کشتن افراد با ايمان و صالح بود. بارزترين مصداق اين جنايت، به شهادت رساندن امام حسين (ع) بود که معاويه با سمي که براي جعده، همسر آن حضرت
فرستاد، اقدام به شهادت امام حسن (ع) کرد و به جعده وعده داد که به او صدهزار درهم خواهد داد واو را به عقد پسرش يزيد درخواهد آورد. (33)
يکي ديگر ازجنايات معاويه، اين بود که حجر بن عدي کندي، صحابي معروف علي (ع) و ديگر ياران اميرمؤمنان را به جرم لعن و سب نکردن امام علي (ع) به قتل رسانيد.
همچنين معاويه، عمر وبن حمق خزاعي، عابد و پارساي مشهوررا به شهادت رساند. وي از صحابه برگزيده پيامبر(ص)بود وگناهي جز محبت به علي (ع) نداشت.
لذا امام حسين (ع) به افشاي اين جنايات مي پرداخت و طي نامه اي خطاب به معاويه نوشت:
«آيا تو، قاتل حجر بن عدي و يارانش نبودي؟ قاتل کساني که همه از نمازگزاران و پرستندگان خداوند بودند؛ کساني که بدعت را ناروا شمردند و با آن سخت مبارزه کردند و کارشان امر به معروف و نهي از منکر بود. تو پس ازآنکه به آنان امان دادي و سوگندهاي اکيد ياد کردي که به خاطر حوادث گذشته آزارشان نکني، آنان را ظالمانه کشتي و با اين کار، برخدا گستاخي کردي و عهد و پيمان او را سبک شمردي. آيا تو، قاتل عمرو بن حمق خزاعي نيستي؛ آن مسلمان پارسا که از کثرت عبادت، چهره و بدنش تکيده و فرسوده شده بود و پس ازامان دادن و بستن پيمان، او را کشتي، پيماني که اگر به آهوان بيابان مي دادي، از قله هاي کوه ها پايين مي آمدند.
اي کاش جريان به همين جا خاتمه مي يافت! اما چنين نبود بلکه پسر سميه را پس از برادر خواندگي، برملت مسلمان مسلط ساختي و او نيز با اتکا به قدرت تو مسلمان ها را کشت، دست ها و پاهايشان را قطع کرد و بر شاخه هاي نخل به دارآويخت.
اي معاويه! تو عرصه را چنان بر مسلمانان تنگ ساختي که گويي تو ازاين امت و اين امت از تو نبوده اند. آيا تو قاتل«حضرمي» نيستي؟ جرم او پيروي از دين علي بود که همين زياد آن را به تو اطلاع داد؛ در حالي که دين علي همان دين پسر عمويش، پيامبر (ص) است و به نام همان دين است که تو اکنون بر اريکه حکومت و قدرت تکيه زده اي! و اگر اين دين نبود، تو و پدرانت هنوز در جاهليت به سر مي برديد و بزرگ ترين شرف و فضيلت شما، رنج و مشقت دو سفر زمستاني و تابستاني به يمن و شام براي به دست آوردن شراب بود، ولي خداوند در پرتو رهبري ما خاندان، شما را از اين زندگي نکبت بار نجات بخشيد.
اي معاويه! من هيچ فتنه اي بزرگ تر و مهم تر از حکومت تو براين امت سراغ ندارم.
اي معاويه! ازخدا بترس و بدان که گناهان کوچک و بزرگت، همه در پرونده خدايي ثبت شده است. اين را نيز بدان که خداوند جنايات تو را که به صرف ظن و گمان مردم را مي کشي و به محض اتهام، آنان را بازداشت و گرفتار مي سازي و کودکي شراب خوار و سگ باز را به حکومت رسانده اي، هرگز به دست فراموشي نخواهد سپرد. تو با اين کار، خود را به هلاکت افکندي، دين خود را تباه ساختي و حقوق ملت را پايمال کردي. والسلام». (34)