منابع مقاله:
کتاب : تفسير و شرح صحيفه سجاديه جلد هفتم
نوشته: حضرت آیت الله حسین انصاریان
حضرت باقر عليه السلام فرمود:
لَمّا حَضَرَتْ عَلِىَّ بْنَ الْحُسَيْنِ عليه السلام الْوَفاةُ ضَمَّنى الى صَدْرِهِ ثُمَّ قالَ: يا بُنَىَّ اوصِيكَ بِما اوْصانِى بِهِ ابِى عليه السلام حينَ حَضَرَتْهُ الْوَفاةُ، وَ بِما ذَكَرَ انَّ اباهُ اوْصاهُ بِهِ فَقالَ: يا بُنَىَّ ايّاكَ وَ ظُلْمَ مَنْ لايَجِدُ عَلَيْكَ ناصِراً الَّا اللّهَ. «1»
چون وقت وفات امام سجّاد عليه السلام رسيد مرا به سينه گرفت، سپس فرمود: اى پسرم! تو را به آنچه پدرم به وقت وفاتش به من وصيت كرد سفارش مى كنم، سپس يادآور شد كه پدرش به او وصيت فرمود: اى پسرم! بر حذر باش از ستم به كسى كه بر تو يارى جز خدا ندارد.
امير المؤمنين عليه السلام فرمود:
مَنْ خافَ رَبَّهُ كَفَّ ظُلْمَهُ. «2»
هر كه از خدا بترسد؛ جلوى ستم خود را بر مردم مى گيرد.
و نيز فرمود:
بِئْسَ الزّادُ الَى الْمَعادِ الْعُدْوانُ عَلَى الْعِبادِ. «3»
ستم بر بندگان خدا، چه توشه بدى براى معاد است.
امام صادق عليه السلام مى فرمايد:
قالَ لُقْمانُ لِابْنِهِ: يا بُنَىَّ لِلظّالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: يَظْلِمُ مَنْ فَوْقَهُ بِالْمَعْصِيَةِ، وَ مَنْ دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ، وَ يُعِينُ الظَّلَمَةَ. «4»
لقمان به فرزندانش گفت: براى ستمكار سه علامت است: به بالاتر از خودش با نافرمانى ستم مى كند و به پائين تر از خودش با زورگوئى و غلبه و به ستمكاران كمك مى دهد.
امام صادق عليه السلام از پدرانش عليهم السلام روايت مى كند كه امير المؤمنين عليه السلام پيوسته مى فرمود:
الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَ الْمُعينُ عَلَيْهِ، وَ الرّاضى بِهِ شُرَكاءُ ثَلاثَةٌ. «5»
ستمگر و كمك كار به او و راضى از عمل ظالم سه شريك در گناهند.
حضرت باقر عليه السلام فرمود:
لظُّلْمُ فِى الدُّنْيا هُوَ الظُّلُماتُ فِى اْلآخِرَةِ. «6»
ستم در دنيا نتيجه اش تاريكى ها در آخرت است.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:
مَنْ اكَلَ مِنْ مالِ اخيهِ ظُلْماً وَ لَمْ يَرُدَّهُ عَلَيْهِ اكَلَ جَذْوَةً مِنَ النّارِ يَوْمَ الْقِيامَةِ. «7»
هر كس از مال برادر دينى خود، به ستم و ظلم بخورد و آن را به صاحبش برنگرداند، در قيامت آتش سرخ شده خواهد خورد.
امام صادق عليه السلام فرمود:
يا يُونُسُ مَنْ حَبَسَ حَقَّ الْمُؤْمِنِ اقامَهُ اللّهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ خَمْسَمِأَةِ عامٍ عَلى رِجْلَيْهِ حَتّى يَسيلَ مِنْ عَرَقِهِ اوْدِيَةٌ وَيُنادِى مُنادٍ مِنْ عِنْدِ اللّهِ: هذَا الظّالِمُ الَّذى حَبَسَ عَنِ اللّهِ حَقَّهُ. قالَ: فَيُوَبَّخُ ارْبَعينَ يَوْماً ثُمَّ يُؤْمَرُ بِهِ الَى النّارِ. «8»
اى يونس! هر كس حق مؤمنى را حبس كند خداوند در قيامت پانصد سال او را در روى دو پايش نگاه مى دارد در حدى كه رودها از عرق از او جارى شود و ندا دهنده اى از جانب خداوند ندا مى دهد: اين است ستمگرى كه حقش از جانب خدا حبس شده، سپس فرمود: او را چهل روز سرزنش مى كنند، آنگاه امر مى شود كه به آتش واردش كنند.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:
ايُّما مُؤْمِنٍ حَبَسَ مُؤْمِناً عَنْ مالِهِ وَ هُوَ يَحْتاجُ الَيْهِ لَمْ يَذُقْ وَ اللّهِ مِنْ طَعامِ الْجَنَّةِ وَلا يَشْرَبُ مِنَ الرَّحيقِ الْمَخْتُومِ. «9»
هر مؤمنى مؤمن ديگر را از مالش منع كند، در حالى كه به آن محتاج است، به خدا قسم از غذاى بهشت نچشد و از باده ناب و پاكيزه بسته شده نياشامد.
حضرت صادق عليه السلام از پدرانش عليهم السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت مى كند:
افْضَلُ الْجِهادِ مَنْ اصْبَحَ لايَهُمُّ بِظُلْمِ احَدٍ. «10»
برترين جهاد انسان صبح كردن اوست در حالى كه قصد ستم به كسى از مردم را نداشته باشد.
حضرت رضا عليه السلام از پدرانش عليهم السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت مى كند:
ايّاكُمْ وَ الظُّلْمَ فَانَّهُ يُخْرِبُ قُلُوبَكُمْ. «11»
از ظلم و ستم بپرهيزيد كه اين عمل دل ها را ويران مى كند.
امام باقر عليه السلام فرمود: رسول خدا در سخنرانى خود مى فرمودند:
سِبابُ الْمُؤْمِنِ فِسْقٌ، وَ قِتالُهُ كُفْرٌ، وَ اكْلُ لَحْمِهِ مَعْصِيَةُ اللّهِ، و حُرْمَةُ مالِهِ كَحُرْمَةِ دَمِهِ. «12»
ناسزا گفتن به مؤمن فسق و جنگ با او كفر و غيبت او معصيت خدا و احترام مالش همچون احترام خون اوست.
امير المؤمنين عليه السلام فرمود:
مَنْ ظَلَمَكَ فَقَدْ نَفَعَكَ وَ اضَرَّ بِنَفْسِهِ. «13»
آن كس كه به تو ستم مى كند به حقيقت كه به تو سود مى رساند و به خود ضرر مى زند.
پيرمردى از قبيله نخع گفت: به حضرت باقر عليه السلام عرضه داشتم:
انّى لَمْ ازَلْ والِياً مُنْذُ زَمَنِ الْحَجّاجِ الى يَوْمِى هذا فَهَلْ لِى مِنْ تَوْبَةٍ؟ قالَ:
فَسَكَتَ ثُمَّ اعَدْتُ عَلَيْهِ، فَقالَ: لا، حَتّى تُؤَدِّى الَى كُلِّ ذى حَقٍّ حَقَّهُ. «14»
من به طور دائم تا امروز از طرف حجاج بن يوسف ثَقَفى آن ستمكار بى بديل فرماندار بودم، آيا براى من از اين عمل توبه اى هست؟ مى گويد امام باقر در جوابم سكوت كرد، دوباره سؤالم را تكرار كردم حضرت فرمود: نه، مگر اين كه حق هر صاحب حقى كه در ايام حكومتت از بين رفته به او باز گردانى.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:
مَنْ ظَلَمَ مَظْلِمَةً اخِذَ بِها فى نَفْسِهِ اوْ فى مالِهِ اوْ فى وُلْدِهِ. «15»
كسى كه ستمى مرتكب شود، انتقام آن ستم از او يا مال او يا فرزندان او گرفته مى شود.
حضرت صادق عليه السلام فرمود:
ثَلاثَةٌ يُدْخِلُهُمُ اللّهُ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسابٍ، وَ ثَلاثَةٌ يُدْخِلُهُمُ اللّهُ النّارَ بِغَيْرِ حِسابٍ. فَامَّا الَّذينَ يُدْخِلُهُمُ اللّهُ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسابٍ فَامامٌ عادِلٌ وَ تاجِرٌ صَدُوقٌ وَ شَيْخٌ افْنى عُمْرَهُ فى طاعَةِ اللّهِ عَزَّوَجلَّ. وَ امَّا الثَّلاثَةُ الَّذينَ يُدْخِلُهُمُ النّارَ بِغَيْرِ حِسابٍ فَامامٌ جائِرٌ وَ تاجِرٌ كَذُوبٌ وَ شَيْخٌ زانٍ. «16»
خداوند سه نفر را بدون حساب وارد بهشت مى كند و سه نفر را بدون حساب به جهنّم مى برد. اما آنان كه بدون حساب به بهشت مى ورند:
رهبر عادل، تاجرى كه شديداً راستگو ست وپيرمردى كه عمرش را در طاعت خدا به سر برده است و اما سه نفرى كه بدون حساب وارد جهنّم مى شوند:
رهبر ستمگر و تاجر دروغگو و پيرمرد زناكار است.
حضرت صادق عليه السلام از پدرانش عليهم السلام از على عليه السلام روايت مى كند:
انَّ فى جهنّم رَحَى تَطْحَنُ، افَلا تَسْالُونى ماطَحْنُها؟ فَقيلَ لَهُ: فَما طَحْنُها يا أمِير المُؤْمِنينَ؟ قالَ: الْعُلَماءُ الْفَجَرَةُ، وَ الْقُرّاءُ الْفَسَقَهُ، وَ الْجَبابِرَةُ الظَّلَمَةُ، وَ الْوُزَراءُ الْخَوَنَةُ، وَ الْعُرَفاءُ الْكَذَبَةُ. وَ انَّ فِى النّارِ لَمَدينَةً يُقالُ لَها:
الْحَصينَةُ افَلا تَسْأَلُونِى ما فيها؟ فَقيلَ: وَ مَا فيها يا اميرَالْمُؤْمِنين؟ فَقالَ:
فِيها ايْدى النّاكِثينَ. «17»
در جهنّم آسيائى است كه آرد مى كند، از من نمى پرسيد آرد آن آسيا چيست؟
عرضه داشتند چيست؟ فرمود: علماى گناهكار، قاريان فاسق، سلاطين ستمگر، وزيران خائن، خبرگزاران دروغگو. و در آتش شهرى است كه به آن حصينه مى گويند، از من نمى پرسيد در آن چيست؟ عرضه داشتند چيست؟
فرمود: بيعت شكنان.
|
فداى دوست نكرديم جان و دل صد حيف |
زاختيار نرستيم زآب و گل صد حيف |
|
|
زعشق حق نزديم آتشى بجان نفسى |
هميشه ز آتش ديويم مشتعل صد حيف |
|
|
بكام دوست نبوديم يك نفس صد آه |
رسيد دشمن آخر بكام دل صد حيف |
|
|
جهاز عقبى باقى نمى كنيم دمى |
بكار دنيى فانيم مشتغل صد حيف |
|
|
گذشت عمر نكرديم از سر اخلاص |
عبادتى كه زند سر ز نور دل صد حيف |
|
|
نيافت آيينه دل صفا زصيقل ما |
بماند در دل ما زنگ ز آب و گل صد حيف |
|
(فيض كاشانى)
پی نوشت ها:
______________________________
(1)- بحار الأنوار: 72/ 308، باب 79، حديث 1؛ مجموعة ورّام: 2/ 163.
(2)- بحار الأنوار: 72/ 309، باب 79، حديث 3؛ الأمالى، شيخ صدوق: 322، حديث 8.
(3)- بحار الأنوار: 72/ 309، باب 79، حديث 4؛ مستدرك الوسائل: 12/ 97، باب 77، حديث 13623.
(4)- بحار الأنوار: 72/ 310، باب 79، حديث 8؛ الخصال: 1/ 121، حديث 113.
(5)- بحار الأنوار: 72/ 312، باب 79، حديث 16؛ الخصال: 1/ 107؛ حديث 72.
(6)- بحار الأنوار: 72/ 312، باب 79، حديث 18؛ وسائل الشيعة: 16/ 49، باب 77، حديث 20949.
(7)- بحار الأنوار: 72/ 313، باب 79، حديث 24؛ وسائل الشيعة: 16/ 53، باب 78، حديث 20960.
(8)- الكافى: 2/ 367، حديث 2؛ المحاسن: 1/ 100، باب 33، حديث 72؛ ثواب الاعمال: 240.
(9)- بحار الأنوار: 72/ 314، باب 79، حديث 31؛ المحاسن: 1/ 100، باب 33، ذيل حديث 72.
(10)- بحار الأنوار: 72/ 314، باب 79، حديث 32؛ المحاسن: 1/ 292، باب 47، حديث 449.
(11)- بحار الأنوار: 72/ 315، باب 79، حديث 34؛ مستدرك الوسائل: 12/ 103، باب 77، حديث 13635.
(12)- بحار الأنوار: 72/ 320، باب 79، حديث 46؛ من لايحضره الفقيه: 3/ 569، حديث 4946.
(13)- بحار الأنوار: 72/ 320، باب 79، ذيل حديث 48؛ الدّعوات، راوندى: 293، حديث 45.
(14)- بحار الأنوار: 72/ 329، باب 79، حديث 59؛ وسائل الشيعة: 16/ 52، باب 78، حديث 20959.
(15)- بحار الأنوار: 72/ 330، باب 79، ذيل حديث 62؛ الكافى: 2/ 332، حديث 9.
(16)- بحار الأنوار: 72/ 337، باب 81، حديث 5؛ الخصال: 1/ 80، حديث 1.
(17)- بحار الأنوار: 72/ 338، باب 81، حديث 14؛ الخصال: 1/ 296، حديث 65.
منبع : پایگاه عرفان
