حركت زمين و خورشيد

منابع مقاله:

کتاب : تفسير و شرح صحيفه سجاديه جلد پنجم

نوشته: حضرت آیت الله حسین انصاریان

قوّت و قدرت كه در جملات اوّل دعا به كار رفته و پديده شب و روز را به آن نسبت داده، اشاره به خورشيد و زمين است كه نورافشانى كره با عظمت خورشيد كه نزديك به يك ميليون و سيصدهزار برابر زمين حجم دارد و گردش زمين در هر بيست و چهار ساعت به دور خودش كه راستى دقيق تر از كارخانه ساعت است علت به وجود آمدن شب و روز است. و اين دو پديده هم معلول اعمال قوت و قدرت حق نسبت به خلقت خورشيد و زمين و حركت دقيق زمين به دور محور خود است.

زمين با حركات شناورى كه در هر ثانيه سى كيلومتر است و حركت وضعى كه در 24 ساعت يك بار به دور خود مى گردد، منشأ تدبير فصول و شب و روز و اختلاف آنها مى شود.

از آثار منظم و دقيق و حكيمانه اين حركات، پرورش حيات و تكامل آنها مى باشد. از وضع حركات زمين مى توان پى برد كه همه حركات و شناورى ثوابت و سيّارات كه حساب دقيق آن خارج از درك ما مى باشد با نظم دقيق و تدبير حكيمانه جريان دارد.

انرژى خورشيد

مجموع انرژى كه به صورت تشعشع نور و حرارت از كل سطح خورشيد در هر سال منتشر مى شود 1024* 2/ 1 وات مى باشد. در سطح خورشيد حرارتى حدود 6000 درجه سانتيگراد وجود دارد. در چنين حرارتى همه عناصر به صورت گاز مى باشد و از اين گذشته، تركيبات شيميايى از هم گسسته و مخلوطى مكانيكى از عناصر بخار شده در حال فروزندگى است.

در خورشيد هم كربن وجود دارد و هم اكسيژن، بنابراين اولين چيزى كه به خاطر مى رسد اين است كه سوختن كربن اين انرژى عظيم را توليد مى كند، ولى حتى در درجه حرارت سطحى خورشيد (6000) هم هيچ گونه تركيب شيميايى صورت نمى گيرد، چه رسد به درون آن كه درجه حرارت به بيست ميليون درجه مى رسد.

وانگهى انرژى حاصل از سوختن يك گرم زغال، نيم ميليون مرتبه از انرژى كه يك گرم از جرم خورشيد در طى عمر خود تشعشع كرده است كمتر مى باشد، بنابراين سرچشمه انرژى تشعشعى خورشيد جاى ديگر بايد باشد.

علم فيزيك قرن گذشته توانايى آن را نداشت اين سرچشمه را براى ما تعيين كند ولى پس از كشف نمودِ انحلال و تجزيه تشعشعى ماده در اوايل قرن بيستم و امكان تحويل عناصر به يكديگر و تبدّلات هسته اى زير اتمى، روشنى خاصى بر اين مشكل افكنده شد و اين نكته به دست آمد كه در ژرفناى ماده و در داخل هسته بى نهايت كوچك اتم ها مقادير عظيمى از انرژى نهفته است كه آن را انرژى زير اتمى مى نامند.

اگر نور و حرارت خورشيد نتيجه سوختن ماده آن مى بود در عرض چند قرن تمام جرم عظيم آن مى سوخت و نابود مى شد، ولى خورشيدى كه انرژى خود را از سرچشمه زير اتمى مى گيرد ميليون ها سال پرتوافشانى كرده و خواهد كرد.

اين سرچشمه عظيم و لايتناهى درونى خورشيد، طبق آخرين نظريات علمى فيزيك كه با مشاهدات نجومى اثبات شده عبارت است از:

يك رشته فعل و انفعالات هسته اى كه به صورت حلقوى زنجيرى صورت مى گيرد و در طىّ اين حلقه مقادير عظيمى از انرژى آزاد مى شود.

در طى اين فعل و انفعال حلقوى، هسته هاى كربن و ازت دخالت مستقيم و نقش كاتاليزر دارند و سرانجام پس از طىّ يك دوره، هسته كربن يا ازت به همان حالت اولى خود برمى گردد و پروتون هاى آزاد ئيدروژن تبديل به هسته هليوم مى گردد.

انرژيى كه در جريان اين فعل و انفعال در تحت درجه حرارت 20 ميليون درجه آزاد مى شود درست مطابق با همان مقدار انرژى است كه در نتيجه تشعشع از خورشيد صادر مى شود:

الْحَمْدُللَّهِ الَّذى خَلَقَ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ بِقُوَّتِهِ، وَ مَيَّزَ بَيْنَهُما بِقُدْرَتِهِ»

محدود بودن اوقات شب و روز

بدون شك اگر حدود زمانى شب و روز بيش از اين مى بود كه الآن هست، آثارى از حيات و رشد و پرورش موجودات در ميان نبود. شب طولانى باعث از بين رفتن حرارت لازم و حكومت سرماى غير قابل تحمل و روز طولانى علت سوختن موجودات و بخار شدن تمام آب ها و تعطيل حيات و آثار حيات بود.

حكمت و علم و اراده حضرت ربّ العزّه، زمان شب و روز را آن چنان قرار داد كه اوّلًا نور حيات در سطح زمين تجلّى كند و ثانياً آثار حيات كه جز حضرت حق، احدى به آن علم ندارد ظهور و بروز كند.

حدود معيّن شب و روز به خاطر اين است كه زمين در 24 ساعت با سرعت معيّن به دور خود مى چرخد و اين برنامه چند ميليارد سال است ادامه دارد و در آينده نيز ادامه خواهد داشت. و همچنين فاصله بين زمين و خورشيد نزديك به صد و پنجاه ميليون كيلومتر است كه در اندازه گرفتن حرارت به وسيله زمين عامل مؤثّرى است و غير از اين هوايى است كه چون پوششى، تمام زمين را پوشانده و براى زمين به خصوص در حفظ گرماى معيّن و سرماى معيّن مؤثّر است.