حال بندگان خاص خدا

امام حسن و حضرت ابى عبدالله عليهما السلام پرسيدند: اى پيرمرد! چرا گريه مى كنى؟

گفت: دو شب است كه يارم نيامده است. پرسيدند: يار تو كيست؟ پيرمرد جواب داد: او نه آدرس خانه خود را داده و نه اسم خود را گفته است، من نابينا هستم، هر چه به او مى گفتم: اسم شما چيست؟ مى فرمود: عبدالله.

با اين تجافى دل انسان از ابزار غرور كنده مى شود و منيّت براى هميشه فراموش مى شود، ديگر پول من، زمين من، ملك من، علم من، صندلى من، چنان نزد انسان پوچ مى شود كه حاضر نمى شود اسم آنها را ببرد.

حسن بن شعبه حرّانى در كتاب «تحف العقول» كه براى هزار و دويست سال قبل است و كتاب خيلى مهمى است نقل مى كند:

شخصى در كوچه به حضرت ابى عبدالله عليه السلام عرض كرد: شما چگونه هستيد؟

امام عليه السلام فرمودند: من از همه تهيدستان، تهيدست تر هستم. وقتى انسان با خدا

______________________________
(1)- قصص الأنبياء للجزائرى: 364؛ «روي أن سليمان عليه السلام مر في موكبه بعابد من عباد بني إسرائيل فقال و الله يا ابن داود لقد آتاك الله ملكا عظيما فسمعه سليمان فقال لتسبيحة في صحيفة المؤمن خير مما أعطي ابن داود ما أعطي ابن داود يذهب و إن التسبيحة تبقى. و كان سليمان إذا أصبح تصفح وجوه الأغنياء و الأشراف حتى يجي ء إلى المساكين و يقعد معهم و يقول مسكين من المساكين و كان مع ما فيه من الملك يلبس الشعر و إذا جنه الليل شد يديه إلى عنقه فلا يزال قائما حتى يصبح باكيا و كان قوته من سفائف الخوص يعملها بيده و إنما سألك الملك ليقهر ملوك الكفر. و كان إذا ركب حمل أهله و حشمه و خدمه و كتابه و قد اتخذ مطابخ و مخابز يحمل فيها تنانير الحديد و قدور عظام يسع كل قدر عشر جزائر و قد اتخذ ميادين للدواب أمامه فيبخ الطباخون و يخبز الخبازون و تجري الدواب بين يديه بين السماء و الأرض و الريح تهوي بهم.»

باشد، حاضر نيست براى شخصيت نشان دادن، خود را به چيز ديگرى ببندد، بگويد: پول من، زمين من، ملك من، علم من، صندلى من. اين علامت نور است.

آن مرد وقتى به هدايت امام صادق عليه السلام به توسط واسطه اى از امام صادق عليه السلام پرسيد: اگر من توبه كنم، چه فايده اى دارد؟ حضرت عليه السلام فرمودند: به او بگو: اگر توبه كنى، من ورود تو به بهشت را ضمانت مى كنم. گفت: به امام صادق عليه السلام بگو: قول شما را قبول دارم.

وقتى از همه مال هاى حرام دنيا بيرون آمد، آن مال ها را به جاى خودش برگرداند، بعد به شخص واسطه بين خود و امام صادق عليه السلام گفت: من ديگر پولى برايم نمانده است، حتى يك لباس كه بتوانم بپوشم و روزها از خرابه بيرون بروم، يا به خانه كسى بروم، ندارم. يك دست لباس به من بدهيد.

روزى شخص واسطه او را ديد و به او گفت: حال تو چگونه است؟ گفت: از آن همه مال حرام، فقط يك پيراهن مانده كه به تن من وزن كوه را دارد. يك پيراهن به من بدهيد، ديگر چيزى نمى خواهم. يعنى از تمام تعلّقات دنيايى دور شده ام و دل كنده ام، اما اين لباس هنوز مقدارى دل مرا به خود مشغول كرده است، لباس ديگرى به من بدهيد تا اين لباس را رد كنم. ببينيد تعلّقات دنيا چقدر به اين ها سنگينى مى كند، كه مزاحم تعلّق به معشوق شده است؟

2- شوق رحلت به سوى آخرت

علامت دوم آن نور چيست؟

«و الإنابَةُ إلى دارِ الخُلُود»

برگشتن بسوى عالم آخرت

اين انسان هميشه مى خواهد در آغوش دنياى بعد برود، مى گويد: چه زمانى در را باز مى كنند كه ما را راه بدهند؟ كه به آنجا برويم تا انبيا و ائمه عليهم السلام و پاكان را ببينم.

زمانى كه من دوازده ساله بودم، معلمى داشتم- كه از دنيا رفته است- تا كنون نمونه او را نديده ام. روحانيت عجيبى داشت. در هر سه شب احيا به شدت اشك مى ريخت. من فقط به جلسه احياى او مى رفتم. بعد از مردن ايشان به جاى ديگرى نمى توانستم بروم، البته شخص ديگرى پيدا شد كه شب هاى احيا نزد او مى رفتم، اما مانند او نبود.

ايشان مى گفت: خدايا! من از اين شهر و اين زمين مى ترسم، خدايا! مرگ و قبر مرا در اين شهر قرار نده. اعمال حج خود را انجام داد، بعد مرد. دعاى او مستجاب شد. مردن او خيلى روى من اثر گذاشت. داشتم نفس گير مى شدم. هنوز در نبود او غصه مى خورم و در خواب او را زياد مى ديدم. خيلى عجيب بود.

روزى خيلى ناراحت بودم، در خواب او را ديدم، گفتم: وقتى تو به آن طرف دنيا رفتى، آيا امام حسين عليه السلام را ديده اى؟ چون او به ابى عبدالله عليه السلام خيلى علاقه داشت. گفت: تا كنون صدها بار مرا نزد ايشان برده اند.

نشانه اين نور اين است كه انسان عجيب، عاشق عالم بعد مى شود و هميشه منتظر است كه به آنجا برود. تسليم خدا است و نمى خواهد مرگش جلو بيافتد، اما از اين دنيا دلتنگ است. مى خواهد از اين شهر به شهر محبوب برود. اين دنيا شهر شيطان ها است؛ سينماها، ماهواره ها، رباها، دزدى ها، ظلم ها، غارت ها، قتل ها. به ما در اينجا سخت مى گذرد.

3- آمادگى براى برزخ و قيامت

نشانه سوم آن نور:

«وَ الاستعدادِ لِلْمَوْتِ قَبْلَ نُزُولِ الفَوْتِ» «1» توشه برداشتن براى برزخ است و آمادگى قبل از مرگ.

حضرت زهرا عليها السلام بعد از ظهر حسنين عليهما السلام را مى خواباند و مى فرمود: مى خواهم امشب نخوابيد، بعد از ظهر بخوابيد تا شب بيست و سوم بيدار باشيد.

خيلى شيرين است كه سلطان هستى به گدا بگويد: تو ميهمان خودم هستى.

سلاطين، گدا را دعوت نمى كنند، اما او فرموده: همه گدايان شب بيست و سوم بيايند.

چرا؟ چون مى خواهد ما را بيامرزد. ما نمى گوييم كه ما را بيامرزد؛ چون خودش گفته است كه شما را مى آمرزم، گناهان شما را پاك مى كنم و اضافه تر نيز به شما مى بخشم. دل شما را روشن مى كنم و به روح شما نور مى بارم.

اين شب، بركت سفره ام سى هزار برابر شب هاى ديگر است:

«لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» «2»

بهتر از هزار ماه. برابر با سى هزار شب براى شما سفره مى اندازم. مگر چقدر ما را دوست دارد؟

به حضرت موسى عليه السلام فرمود: فلان شخص را مى شناسى؟ عرض كرد: بله، فرمود: او تا كنون با من خوب نبوده و توبه نيز نكرده است. من بلايى به سرش آوردم كه نمونه ندارد، عرض كرد: خدايا! چه بلايى؟ خطاب رسيد: لذت مناجات را از او گرفتم. چه بلايى از اين بالاتر؟