او مردى سیاه چهره از سرزمین سودان بود که سالیانى دراز به عنوان برده و غلام در اختیار ثروتمندان قرار داشت و براى آنان کارهاى پر مشقت و با زحمت انجام مى داد ولى در چنان فضایى از انجام تعالیم الهى و پند واعظان و حکمت حکیمان غافل نبود .پس از این که از قید بندگى آزاد مى شود ، به نشست با عالمان و پاکان و خردمندان و دینداران واقعى همت مى گمارد تا جایى که از آن چهره ملکوتى و مودب به آداب الهى نقل شده که به فرزندش فرمود :شمار این گونه انسان هاى والایى که با آنان معاشرت و همنشینى داشتم به حدود چهار هزار نفر مى رسد .نفس پاک آن معاشران و روش و منش انسانى آن رفیقان نیک سیرت و اخلاق و خوى آن همنشینان ملکوتى خصلت ، چنان در وى موثر افتاد که قلب با صفا و پاک و آیینه صفت خود را به طور مستقیم شایسته دریافت حکمت الهى از ناحیه حریم حضرت حق شد .وَلَقَدْ آتَیْنَا لُقْمَانَ الْحِکْمَهَ . . .
و به راستى ما به لقمان حکمت عطا کردیم . . . علاوه بر اصول حکمتى که حضرت حق در قرآن مجید از او نقل کرده ، اهل بیت (علیهم السلام) هم از او حکمت هاى پر ارزشى روایت کرده اند از جمله :فرزندم ! از دنیا پند و عبرت بگیر و آن را براى این که جیره خور مردم نشوى ترک مکن و تا جایى وارد دنیا شو که به آخرتت زیان نزنى .
فرزندم ! دنیا دریایى است پر عمق ، عالمان بسیارى در آن غرق شده اند ، باید کشتى تو در آن تقوا و پرهیزکارى و مال التجاره اى که کشتى ات را پر مى کند ایمان و بادبانش توکل و ناخدایش عقل و قطب نمایش دانش و بصیرت و سکّان و مایه آرامشش صبر باشد.فرزندم ! از شبانه روز ده ساعت براى شخص خود سهمى قرار ده که در آن به کسب علم و دانش بکوشى.فرزندم ! با ستمگر هم سفر مباش و با او رفاقت و معاشرت مکن ، با فاسق و بدکار به دوستى بر نخیز و با متهم ، همنشین مباش .فرزندم ! دین چون درخت است ، ایمان به حق آبى است که آن را مى رویاند ، نماز ریشه آن است ، زکات ساقه هایش ، دوستى و رفاقت براى خدا شاخه هایش ، اخلاق نیک برگ هایش ، دورى از حرام میوه هایش ، چنانکه درخت با میوه خوب کامل مى گردد ، دین هم با دورى از کارهاى حرام کامل مى شود » .امام صادق (علیه السلام) درباره او مى فرماید :
لقمان مردى بود در کار و عمل براى خدا نیرومند و در مسیر حق پرهیزکار ، غرق در سکوت ، آراسته به وقار ، دقیق ، آینده نگر ، تیزبین ، پندآموز ، بى خشم و غصب ، به دور از شوخى ، حل کننده نزاع و اختلاف مردم.
