هر چند گرايش به نيكي و فضيلت در نهاد انسان ها قرار دارد، ولي بديهي است كه اين گرايش در حد قوه و استعداد است و نياز به فعليت دارد. كار تعليم و تربيت فراهم كردن زمينه رشد و به فعليت در آوردن استعداد هاي بالقوه انسان است. انسان در آغاز تولد، حيوان بالفعل و انسان بالقوه است. تمام غرايزي كه در حفظ و بقاي حيات آدمي مؤثر است، از قبيل خوردن، خوابيدن، ميل جنسي و غيره از بُعد حيواني او سرچشمه مي گيرند و تمامي آن ها بالفعل موجودند، ولي بُعد انساني او به مثابه بذرهايي است كه دورن او پاشيده شده و در صورت پرورش، به صورت آن چه كه ارزش هاي والاي انساني يا فطرت انساني ناميده مي شود، در خواهد آمد، هم چنان كه اگر اين بذرها درون انسان در زير زنگارهاي غفلت و فراموشي دفن گردد يا به دست انسان ضايع شود، وي از مرز حيوانيت فراتر نمي رود. دانة سيب استعداد تبديل شدن به سيب را درون خود دارد و در صورت فراهم بودن شرايط، اين استعداد دروني به فعليت مي رسد و دانه مزبور به درخت و ميوه هاي سيب تبديل خواهد شد. در مورد انسان نير تعليم و تربيت به منظور فراهم آوردن شرايط براي شكوفايي و به فعليت رسيدن همه استعدادهاي انساني و فضايل در درون انسان صورت مي گيرد. البته همان گونه كه گرايش به كمالات و فضايل در درون انسان به صورت يك استعداد وجود دارد، گرايش به رذايل نيز در ردون انسان بهصورت بالاقوه وجود دارد كه در آيات قرآن به الهام فجور و تقوا تعبير شده است: فالهمها فجورها و تقواها.
منبع : پاسخگو
