فناى در ذات

اما مرحله سوم فنا، فناى در ذات است. فناى در ذات چیست؟ آن جا مقامى است که چشم به کلى چشم دل و جان و سر همه از تماشاى غیر بسته مى شود. هیچ غیرى نمى ماند، یک مرتبه تمام وجود انسان فریادش بلند مى شود که : «یا مَنْ هُوَ یا مَنْ لَیْسَ الاّ هُو» ؛ اى تو و اى کسى که غیر از تو دیگر وجود ندارد، این مقام، مقام محق است، محاق که شنیده اید ماه وقتى به کلى پنهان مى شود، دیگر شب هاى آخر ماه دیده نمى شود، دیگر کار انسان به جایى برسد که دیده نشود، دیگر دیده نشویم تا توقّع داشته باشیم که دیگران به ما سلام کنند، اصلاً دیده نشویم تا توقّع داشته باشیم که دیگران تعظیم کنند یا بارک اللّه بگویند. وقتى انسان به منزل فنا رسید، آن گاه از مقام بقا سر درمى آورد، از مقام بقا که مقام «لى مع اللهى» است.