استغفار به معنای طلب مغفرت از خدا شرط خاصی ندارد. همین که بنده از گناه خود پشیمان باشدو عزم بر ترک آن را داشته باشد کافی است. اما برای آنکه توبه واستغفار کامل تحقق یابد ، شرایطی دارد.
شخصى درحضور حضرت على (ع)گفت : استغفراللّه . حضرت فرمود: مادرت عزادارت گردد، آیا مى دانى استغفار چیست ؟(چون استغفارش به زبان تنها بود و دلش از حقیقت آن خالى بود). پس فرمود: استغفار درجهء بلند مقامان و صدرنشینان عالم اعلا است و در معناى استغفار شش چیز لازم است :
1 پشیمانى و حسرت از کردار گذشته ؛
2 عزم بر ترک آن براى همیشه ؛
3 ادا کردن حقوق مردم به طورى که هنگام مردن پاک باشد و (رحمت ) خدا را ملاقات کند. در حالى که حق کسى بر عهده اش نباشد؛
4 هر واجبى که ضایع کرده تدارک نماید؛
5 آن چه گوشت بدنش از حرام روئیده با حزن بر آخرت آبش کند تا پوست به استخوان بچسبد و گوشت نو دربدنش پیدا شود؛
6 زحمت عبادت را به بدن خود بچشاند، چنان چه خوشى و شیرینى گناه را چشانیده است و هرگاه این شش چیز در تو پیدا شود آن گاه بگو: استغفراللّه .
به نظر بزرگان این حدیث شش چیز دارد : دو رکن و دو شرط ودو کمال . به این صورت که دو تای اولی رکن و پایه است و بدون آن دو توبه محقق نمی شود و دو تای دومی شرط است که بدون آن دو ، توبه اثری ندارد و دو تای سومی کمال محسوب می شود.یعنی اگر حاصل شوند استغفار کامل انجام گرفته است .
