ادامه سخن گفتار پيشين درباره آيات سوره انعام‏

در گفتار پيش ديديم كه پنج مساله مهم در اين آيه مطرح شد:

«قل تعالوا أتل ما حرم ربكم عليكم ألا تشركوا به شيئا و بالوالدين إحسانا و لا تقتلوا أولادكم من إملاق نحن نرزقكم و إياهم و لا تقربوا الفواحش ما ظهر منها و ما بطن و لا تقتلوا النفس التى حرم اللّه إلا بالحق ذلكم وصاكم به لعلكم تعقلون».

بگو: بياييد تا آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده بخوانم: اين كه چيزى را شريك او قرار مدهيد، و به پدر و مادر نيكى كنيد، و فرزندانتان را از ترس تنگدستى نكشيد، ما شما و آنان را روزى مى دهيم، و به كارهاى زشت چه آشكار و چه پنهانش نزديك نشويد، و انسانى را كه خدا محترم شمرده جز به حق نكشيد؛ خدا اين گونه به شما سفارش كرده تا بينديشيد.

خداوند در ادامه اين آيات مى فرمايد:

«و لا تقربوا مال اليتيم إلا بالتى هى أحسن حتى يبلغ أشده و أوفوا الكيل و الميزان بالقسط لا نكلف نفسا إلا وسعها و إذا قلتم فاعدلوا و لو كان ذا قربى و بعهد اللّه أوفوا ذلكم وصاكم به لعلكم تذكرون».

و به مال يتيم جز به روشى كه نيكوتر است نزديك نشويد تا به حدّ بلوغ بدنى و عقلى خود برسد، و پيمانه و ترازو را براساس عدالت و انصاف كامل و تمام بدهيد؛ هيچ كس را جز به اندازه توانش تكليف نمى كنيم؛ و هنگامى كه سخن گوييد، عدالت ورزيد هرچند درباره خويشان باشد، و به پيمان خدا وفا كنيد؛ خدا اين گونه به شما سفارش كرده تا پند گيريد.

آن ها كه معتقدند قرآن در زندگى جا ندارد براى سخن خود در برابر اين آيات قرآن چه مدركى دارند؟ قرآن در اين آيه مى فرمايد: ابدا به مال يتيم نزديك نشويد، مگر اين كه بخواهيد به وجه احسن اين مال را حفظ كنيد كه از بين نرود. آن هم تا زمانى كه يتيم به بلوغ عقلى و جسمى برسد كه در آن زمان بايد مال حفظ شده اش را به او برگردانيد.

خداوند در قرآن نزديك به 25 بار به رعايت حال يتيمان دعوت كرده است. در حقيقت، قرآن در اين آيات به انسان ها دستور مى دهد كه ضعيف كش نباشيد و بى پناه را بى پناه تر نكنيد. حق انسانى مظلومى را نابود نكنيد، مالش را بپردازيد، مال يتيمان را حفظ كنيد و سالم به آن ها برگردانيد. مگر دو يا سه كودك صغير چه تقصيرى كرده اند كه پدرشان را از دست داده اند كه دايى يا عمو يا سرپرستشان بخواهد ارث آنان را به نام خودش كند و چيزى براى آن ها باقى نگذارد؟ و بعد هم كه اين بچه هاى يتيم بزرگ شدند و اموال پدرشان را مطالبه كردند بگويد: كدام اموال؟ پدر شما چيزى برايتان به جا نگذاشته بود. در ثانى، خودش هم آن قدر محتاج بود كه در ايام حياتش هم ما به او كمك مى كرديم.

در طول تاريخ، كم نبودند كسانى كه به همين ترتيب ميليون ها تومان مال از افراد يتيم را غارت كردند و بعد به پدر آن ها نيز تهمت فقر زدند.

قرآن درباره مال يتيم فراوان سفارش كرده و گفته است: آن ها كه مال يتيم را مى خورند، در حقيقت، آتش مى خورند و از همه زودتر وارد جهنم مى شوند:

«إن الذين يأكلون أموال اليتامى ظلما إنما يأكلون فى بطونهم نارا و سيصلون سعيرا».

بى ترديد كسانى كه اموال يتيمان را به ستم مى خورند، فقط در شكم هاى خود آتش مى خورند، و به زودى در آتش فروزان درآيند.

«سيصلون سعيرا» يعنى از همه زودتر و با شتاب وارد دوزخ مى شوند، زيرا خدا در مجازات كسى كه مال يتيم را بخورد معطل نمى كند و از همه زودتر آن ها را به جهنم مى فرستد. دليلش اين است كه جنايت آن ها جنايت بزرگ و سنگينى است. خوردن مال انسانى كه پدر از دست داده و نه قدرت دفاع از خودش يا مالش را دارد و نه آن قدر قدرت عقلى دارد كه بفهمد چه بلايى دارد به سرش مى آيد جنايت كوچكى است؟

انسان بايد به ميدان كسى برود كه هماورد او باشد و با فردى پنجه بيازمايد كه مانند خودش باشد، نه با چند دختر و پسر داغديده پدر از دست داده دو سه ساله يا شيرخوار. آن ها كه توانى براى مقابله ندارند تا انسان به جنگشان برود و اموالشان را به يغما ببرد. بااين حال، برخى با يتيمان به گونه اى رفتار مى كنند كه انگار كافر حربى را به اسارت گرفته اند و غارت مال آنان مثل مال كافر حربى حلال است!