حلال و حرام مالی، ص: 466

اما از يك طرف می فرمايد:

«ما تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ»

و از يك طرف می فرمايد:

«جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها» «1»

«عدن» يعنی بهشت های جاويد هميشگی كه زمان در آنجا وجود ندارد و نعمت ها در آنجا بی شمار است.

اين يك طرف داستان نفس است. طرف ديگرش نيز اين است كه اگر با زشتی ها تغذيه شود، باز هم سير نمی شود و پس نمی زند. دائم درخواست دارد.

سختی دل كندن از عادت نفس

اگرمزه زشتی ها را به نفس بچشانيد و آن را به خوردن زشتی ها عادت دهيد، علاجش برای شما بسيار مشكل است و عوض كردن راه، توبه دادن و پاك كردنش خيلی سخت می شود.

اميرالمؤمنين علی عليه السلام جمله ای دارند كه به اين معنا اشاره دارد:

گناه نكردن، آسان تر از توبه كردن است. «2» يكی از سختی ها در اين عالم، توبه كردن است. اين حقيقتی است. كسی كه عمری به زشتی های مالی عادت كرده است، مثلًا دزد است، صد بار او را می گيرند و به زندان می اندازند، رنج و آزار می دهند، اما همان روز اولی كه آزاد می شود، باز نقشه می كشد كه كجا برای دزدی

______________________________
(1)- رعد (13): 23؛ «بهشت های جاويدی كه آنان و پدران و همسران و فرزندان شايسته و درست كارشان در آن وارد می شوند.»

(2)- نهج البلاغه: حكمت 170؛ «وَ قَالَ عليه السلام: تَرْكُ الذَّنْبِ أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِ التَّوْبَةِ.»