ترجمه نهج البلاغه، ص: 496

را ضايع نموده و كسی است كه با دل به انكار برخاسته نه با دست و زبانش، چنين كسی دو خصلت را كه شريفتر است تباه نموده، و يك خصلت را گرفته و كسی كه انكار با زبان و قلب و دست را ترك كرده، او مرده ای است ميان زندگان. تمام كارهای نيك و جهاد در راه خدا در جنب امر به معروف و نهی از منكر چيزی نيست جز به مانند انداختن آب دهان در دريای پهناور. امر به معروف و نهی از منكر نه اجلی را نزديك می كند، و نه از روزی می كاهد. و بهتر از همه اينها سخن عدل است در برابر حاكم ظلم.

حكمت 375

از ابو حُجَيفه روايت است گويد: از اميرالمؤمنين عليه السلام شنيدم می فرمود:

اول چيزی كه از جهاد از شما گرفته می شود جهاد با دست، سپس با زبان، آن گاه به قلب است. آن كه با دل معروف را نشناخت، و منكر را انكار نكرد واژگون می شود و نيكی هايش نابود، و بديهايش آشكار می گردد.

حكمت 376

و آن حضرت فرمود: حق سنگين است و گوارا، و باطل سبك است و هلاكت بار.

حكمت 377

و آن حضرت فرمود: بر بهترين اين امت از عذاب الهی ايمن مباش، كه خدای بزرگ فرموده: «از كيفر خدا ايمن نيستند مگر زيانكاران». و بر بدترينشان از رحمت خدا نااميد مباش، كه خداوند فرموده: «از رحمت خدا نااميد نمی شود مگر كافران».

حكمت 378

و آن حضرت فرمود: بخل جامع تمام عيب های زشت است، و اين خصلت افساری است كه آدمی را به سوی تمام زشتی ها می برد.

حكمت 379

روزی دو نوع است: آن كه تو آن را می طلبی، و آن كه تو را می جويد، كه اگر دنبالش نروی به دنبالت می آيد، بنابراين اندوه سال خود را بر اندوه روز خويش بار مكن، كه روزی هر روز تو را كفايت می كند، اگر سال از عمر تو باشد خداوند متعال در هر روز جديد آنچه نصيب تو نموده به تو می رساند، و اگر سال از عمرت نباشد پس چه اندوهی می خوری بر چيزی كه از آنِ تو نيست؟! هيچ جوينده ای در آنچه رزق