ترجمه نهج البلاغه، ص: 494

حكمت 369

و آن حضرت فرمود: زمانی بر مردم برسد كه در ميان آنان از قرآن جز خطوطش، و از اسلام جز اسمش باقی نماند. مساجدشان در آن زمان از نظر ساختمان آباد، و از نظر هدايت ويران است. ساكنان و آبادكنندگانش بدترين اهل زمينند، از آنان فتنه برخيزد و گناه در آنان لانه گيرد، آن كه از فتنه ها كناره گرفته او را به آن باز می گردانند، و هر كه از آن عقب مانده او را به سوی آن سوق می دهند. خداوند پاك می فرمايد: «به خود سوگند خورده ام كه فتنه ای در ميان آنان برانگيزم كه خردمند در آن سرگردان شود» و اين كار را هم انجام داده، و ما از خدا می خواهيم كه از لغزش غفلت ما درگذرد.

حكمت 370

گفته شده كه امام كمتر بر منبر قرار می گرفت مگر اينكه پيش از سخنرانی می فرمود:

ای مردم، خدا را پروا كنيد، كسی بيهوده و عبث آفريده نشده كه بازی كند، و رها نشده تا كار بيهوده انجام دهد، دنيايش كه خود را در ديده او آراسته عوض آخرتی نشود كه آن را به ديدن نزد او زشت نموده، و مغروری كه به اعلا درجه همت خود به دنيا دست يافته مانند كسی نيست كه از آخرت به كمترين سهمی پيروزی پيدا نموده.

حكمت 371

و آن حضرت فرمود: شرفی برتر از اسلام، عزّتی عزيزتر از تقوا، پناهگاهی نگاه دارنده تر از اجتناب از حرام، شفيعی رهاننده تر از توبه، گنجی بی نيازكننده تر از قناعت، و ثروتی برای از بين بردن تهيدستی بهتر از رضا به داده حق نيست. آن كه به مقدار كفافش اكتفا كند به آسودگی پيوسته، و در خوشی جای گرفته. رغبت به دنيا كليد رنج و مركب ناراحتی است. حرص و كبر و حسد موجبات درافتادن در گناه اند، و بدی جمع كننده تمام عيوب است.

حكمت 372

و آن حضرت به جابر بن عبداللَّه انصاری فرمود: ای جابر، برپايی دين و دنيا به چهار چيز است: دانشمندی كه دانشش را به كار گيرد، و ناداتنی كه از آموختن