ترجمه نهج البلاغه، ص: 411

اختيار خداوند قرار بده، و از آنچه موجب قرب تو به خداوند می شود به نحو كامل و بدون كم و كاست انجام ده، گرچه هر گونه صدمه و فرسايشی به بدنت وارد آيد. چون با مردم به نماز جماعت بايستی نه چنان نماز بگزار كه مردم را رميده كنی نه به آن صورت كه نماز را ضايع نمايی، كه در ميان مردم هم بيمار وجود دارد و هم كسی كه حاجتی دارد و بايد به دنبال آن برود. من از رسول خدا صلی الله عليه و آله هنگام سفری كه مرا به يمن فرستاد پرسيدم: با مردم چگونه نماز بگزارم؟ فرمود: «با آنان نمازی بخوان مانند نماز ناتوانترين آنان، و به مردم مؤمن مهربان باش».

در ميان مردم

اما بعد از اين، پنهان ماندت را از رعيت طولانی مكن، كه در پرده ماندن حاكم شعبه ای است از تنگ خويی و كم اطلاعی به امور و پنهان ماندن حاكم از رعيتْ حاكمان را از دانستن آنچه بر آنان پوشيده است بازمی دارد، بر اين اساس كار بزرگ پيش آنان كوچك و كار كوچك بزرگ جلوه می كند، زيبا زشت گردد و زشت زيبا شود، و حق به باطل آميخته می گردد. زمامدار انسانی است، كه آنچه را مردم از او پوشيده دارند نخواهد دانست، و حق را هم نشانه ای نيست كه بوسيله آن انواع راستی از دروغ شناخته شود، و تو يكی از دو مردی: يا انسانی هستی كه وجودت به بخشيدن در راه خدا سخاوتمند است، پس نسبت به حق مردم واجبی كه بايد عطا كنی يا كار نيكی كه بايد ادا نمايی علت روی نشان ندادنت به رعيت چيست؟ يا انسانی هستی مبتلا به بخل، كه در اين صورت زود باشند كه مردم دستِ درخواستشان را از تو باز دارند آنگاه كه از عطا و بخششت نااميد گردند. با اين كه بيشترين حاجات مردم از تو چيزی است كه برايت زحمت و رنجی ندارد، از قبيل شكايت از ستمی، يا درخواست انصاف در خريد و فروشی.