شگفتی های خلقت طاووس

و از شگفت ترين مرغان، طاووس است كه آن را در استوارترين شكل ايجاد كرد، و رنگهايش را در نيكوترين مرحله نظام داد، با بالی كه قلمهای آن را به هم پيوست، و دُمی كه آن را دراز و كشيده گردانيد. چون به جانب طاووس ماده رود آن را باز كند، به طوری كه بر سرش سايه اندازد، گويی بادبان كشتی ای است از منطقه دارين كه كشتيبان آن را از جای خود می گرداند. به رنگش می نازد، و به نازش می خرامد. چون خروس با ماده اش مباشرت می كند، و برای جفت گيری همچون شتران نرِ پر از شهوتی كه برای جفت گيری آمده اند با آلات تناسلی خود به او نزديك می گردد. تو را در اين زمينه به ديدن وضع طاووس حواله می دهم، نه مانند كسی كه اثبات مطلبی را به سندی ضعيف احاله می دهد. و اگر آنچه ديگران خيال می كنند كه آميزش طاووس به آن است كه اشكی از چشمهايش سرازير می شود و در اطراف پلكهايش جمع می گردد، و ماده آن اشك را به منقار بر می دارد و می خورد، سپس تخم گذاری می كند، و نطفه نر بجز اشك بيرون آمده از چشم او نيست، اين خيال بی پايه شگفت آورتر از اين نمی باشد كه مردم بر اين گمانند كه آميزش كلاغ با قرار دادسن منقار در منقار است.

انگار می كنی قلم های بال طاووس ميله های چنگكی است ساخته شده از نقره، و آنچه از دايره های عجيب (زرد و سبز) بر بالها روييده گردنبدهای طلای ناب و پاره های زبرجد است. اگر بالش را به آنچه از زمين می رويد تشبيه كنی می گويی:

دسته گلی است كه از شكوفه های بهاران چيده شده. و اگر آن را به جامه ها مثل بزنی هچون حُلّه هايی است پر از نقش و نگار، و يا جامه های خوش منظر يمنی.