فراز 8 از دعای 20 ( دعا برای پیروزی و غلبه بر دشمنان )

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و مرا بر کسی که به من ستم می‌کند چیره و بر ضدّ کسی که با من به مجادله برمی‌خیزد زبان گویا و بر کسی که با من دشمنی می‌ورزد، پیروز قرار ده و علیه کسی که نیرنگم می‌زند، چاره‌جویی بخش؛ و در برابر کسی که به من ستم می‌کند قدرت عنایت کن؛ و علیه کسی که به من دشنام می‌دهد و غیبت می‌کند، توان تکذیب مرحمت فرما؛ و از دست کسی که مرا تهدید می‌کند، به سلامت دار؛ و از آن‌که مرا به راه صواب می‌برد، توفیق فرمان‌بری ده؛ و از آن‌که مرا به راه راست هدایت می‌کند، توفیق پیروی عنایت کن.

قدرت غلبه بر ظلم‌

مشكلى كه در طول تاريخ انسان از ابتداى شروع حيات تا به اين زمان وجود داشته، و به نظر مى‌رسد كه ما در تمام مشكلات و گناهان و معاصى و ظلم‌ها باشد، اطاعت نكردن انسان از اولياى الهى، و فرار بشر از خط فرمانبردارى از انبيا و امامان‌ بوده است.

دفاع و يارى در هنگام ستمگرى و فتنه زمامداران جور، از نشانه‌هاى مردم باايمان است. چنانچه مردم در دفاع از حق يا وطن و يارى رسانى به يكديگر كوتاهى كنند و اسباب ورود دشمن و ستمگرى را فراهم سازند، به ضعف ايمان دچار شده‌اند.

قرآن كريم درباره كسانى كه مورد ستم قرار گرفته‌اند؛ مى‌فرمايد:

﴿وَ الَّذِينَ إِذَآ أَصَابَهُمُ الْبَغْىُ هُمْ يَنتَصِرُونَ﴾«1»

و آنان كه هرگاه ستمى به آنان رسد [تسليم ستم و ستمكار نمى‌شوند، بلكه از دشمن به حكم حق و برابر با قوانين اسلام‌] انتقام مى‌گيرند.

امّا در دادگاه الهى كه ميان ستمديده و ستمگر داورى مى‌شود، جاى گذشت و مماشات نيست؛ زيرا حاكم خداست و خداوند متعال سوگند به جلالت خود ياد كرده كه حق مظلوم را از ظالم بگيرد؛ پس در قيامت گروهى درگير اين مسائل هستند.

أنس از رسول اكرم (صلى الله عليه و آله) نقل مى‌كند كه فرمود:

بَيْنَ الجَنَّةِ وَ الْعَبْدِ سَبْعُ عِقابٍ، أَهْوَنُها الْمَوْتُ، قالَ أَنَسُ: قُلْتُ: يا رَسُولَ اللَّهِ فَما اصْعَبُها؟ قالَ: الْوُقُوفُ بَيْنَ يَدَىِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِذا تَعَلَّقَ الْمَظْلُومُونَ بِالظَّالِمينَ.«2»

هفت عذاب بين بهشت و بنده است و آسان‌ترين آنها مرگ است. انس گفت:به حضرت عرض كردم: اى رسول خدا! سخت‌ترين آنها كدام است؟ فرمود:ايستادن در حضور خداوند بزرگ و ارجمند هنگامى كه ستمديدگان براى‌ احقاق حق، با ستمگران درگير مى‌شوند.

اولين راه مقابله با ظالم و مبارزه با ظلم، به كار گرفتن نيروهاى دفاعى شخصى است كه خداوند منان در اعضاى همه انسان‌ها به وديعه گذارده تا در هنگام نياز به كار گيرد و نفس خويش را از شر موجودات شرور و حيوانات گزنده يا درنده يا ستمكار بدتر از حيوان، مصون بدارند.

يد به معناى قدرت و قوت است و در اين جا به معناى غلبه و پيروزى است، يعنى خودم دست توانايى باشم كه جلوى ظلم را بگيرم و شر او را از خود بگردانم.

اين عبارات به روشنى وظيفه مسلمانان را در مقابله با ستم بيان مى‌كند كه تا جايى نيرو دارد به ظلم تن در ندهد و در مقابل ستمگر، زبون و پست نباشد و تمام توان خود را براى دفع او به كار گيرد، اگر بر ظالم غلبه كرد، ستم او را از ميان برده و خود را از شرّش رهايى بخشيده است. و اگر نتوانست بر ظالم غلبه كند و مظلوم باقى بماند او نزد پروردگار پاداش دارد؛ زيرا وظيفه خود را به خوبى انجام داده است. امّا اگر ستمكش در مقابل ستمكار سكوت كند و ضربات او را با ذلّت و سرافكندگى تحمل نمايد، او ظلم‌پذير است و در قيامت همانند ظالم مورد پرسش و بازجويى قرار مى‌گيرد؛ زيرا او بر جسارت و جرأت ظالم مى‌افزايد و راه ستم پيشگى را بر او هموار مى‌سازد و در حقيقت در اعمال ظالمانه كمك مى‌كند. پس گناه ستم‌پذيرى كمتر از گناه ستمكارى نيست.

دومين راه؛ براى دفع ظالم استفاده از دستگاه قضايى و قدرت اجرايى است.

ستمديده براى دفع از ظلم بايد از نيروى اجرايى و نظامى نيز استفاده كند يعنى اسلحه و مهمات جنگى را بگيرد و به دفاع از خويش و كشور خود بپردازد.

سومين راه؛ براى كوتاه كردن دست ستمگران و دشمنان، كمك‌گيرى از افكار عمومى است. يعنى از موقعيت و وضعيت ناگوار مظلوم حمايت كند و حداقل در دل براى او دعا كند و از دشمنان او اظهار تنفر نمايد. استفاده از حمايت عمومى‌ براى كوبيدن ظلم به هر شكلى كه باشد، مفيد و ثمربخش است و معصومان عزيز اسلام (عليهم السلام) براى نجات از ستم دستورهايى داشته‌اند كه بايد توجه ويژه به آنها نمود.

رسول گرامى (صلى الله عليه و آله) مى‌فرمايد:

مَنْ أُذِلَّ عِنْدَهُ مُؤْمِنٌ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلى‌ أَنْ يَنْصُرَهُ فَلَمْ يَنْصُرْهُ أَذَلَّهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَلى‌ رُؤُوسِ الْخَلائِقِ.«3»

هر كه مؤمنى را پيش او خوار كنند و توانايى دارد كه او را يارى كند و نكند خداوند در روز قيامت پيش همگان خوارش كند.

حكايتى جالب از امام باقر (عليه السلام) در اين باره نقل شده است؛ كه فرمود:

مردى به نزد پيامبر گرامى اسلام (صلى الله عليه و آله) رفت و از اذيت همسايه خود شكايت كرد؛ حضرت به وى فرمود: صبر كن. پس از چند روز دوباره رفت، حضرت به او فرمود:

صبر كن. براى بار سوم رفت، حضرت به او فرمود: روز جمعه وقتى كه مردم براى اقامه نماز جمعه به مسجد مى‌روند، اثاثيه خانه‌ات را از منزل بيرون بگذار و در كنار كوچه انباشته كن به گونه‌اى كه مردم ببينند. وقتى از تو علّت اين كار را پرسيدند، جريان خودت را براى آنها بازگو كن. مرد شاكى اين دستور را انجام داد و همسايه آزار دهنده از اين وضع به ضرر خود احساس خطر كرد و نزد او آمد و درخواست كرد كه اثاثش را به داخل منزل ببرد و گفت: براى تو با خدا عهد مى‌بندم كارهاى گذشته را تكرار ننمايم.«4»

اين قصه‌ها حاكى از اين است كه يارى مردم در هر زمينه هر چند براى فشار آوردن بر ظالم باشد تا حل مشكلات مظلوم شود؛ امرى مطلوب است.