مرگ و فرصت ها، ص: 100

است، در توان همه انسان ها است كه هر وقت گناهی در زندگی آنها به وجود آمد، مرتكب نشوند. اين كار را می توانند انجام دهند.

2- ترك محرمات

همان گونه كه انسان می تواند همه كارهای خوب را انجام دهد، می تواند همه كارهای بد را نيز ترك كند، چون اين طرف با آن طرف فرقی نمی كند. انجام بيشتر هزينه می برد تا انجام ندادن. بالاخره اگر بخواهد كار خيری كند، مالی باشد، بايد دست در جيب كند و پول بدهد و بخشی از پولش را كم كند. فقط كم شدن پول نيست، تحريك به علاقه نيز هست. همه به پول علاقه دارند و هيچ كس نمی تواند به مردم بگويد كه چرا به پول علاقه داريد.

علاقه به پول امری طبيعی و خدادادی است. ولی انسان بايد بيدار باشد كه اين علاقه، او را منحرف نكند، چون اگر به خيلی از علاقه ها توجه شود، مايه انحراف می شود.

دو مسأله در پول مطرح است: يكی مسئله حرص است و ديگری مسئله بخل.

انسان حرص می زند تا كل پول دنيا را مال خود كند. بخل می ورزد كه ريالی از اموال خود را به كسی ندهد، كه هر دو زشت و مورد نكوهش است.

علاقه را بايد در حدی نگهداشت كه نه حريص شود و نه بخيل و حتی پولدار هم جواد بشود. جواد اسم خداست، يعنی دارنده جود، سخاوت، دست و دل باز، كريم. در دعای شب جمعه می خوانيد:

«يا دائم الفضل علی البريّة» «1»

خدا دارد و دائماً احسان می كند. هم خدای دارايی است و هم اين خدای دارا، بخيل نيست، بلكه به طور دايم بر بندگانش تفضل می كند و نيز دوست دارد كه هر

______________________________
(1)- مصباح كفعمی: 647؛ «ثم قل عشرا في كل ليلة عيد و كل ليلة جمعة أيضا يا دائم الفضل علی البرية يا باسط اليدين بالعطية ياصاحب المواهب السنية صل علی محمد و آله خير الوری سجية و اغفر لنا يا ذا العلی فی هذه العشية.»