مرگ و فرصت ها، ص: 342

می فرمايد: آخرت می خواهد بپا شود، بشود، ولی اين چند لحظه ای كه از عمر تو باقی مانده، از كار كاشت اين نهال دست برندار، چون كار مثبت است. برپايی آخرت برای تو مجوّز تعطيل كار مثبت نيست. «1»

اشتياق انبيا و اوليا به كار

تمام انبيا و اوليا علاقه مند به كار بودند و از بيكاری فراری بودند. در قرآن مجيد، بنا بر آيات سوره قصص، وقتی موسی عليه السلام در اوج جوانی، آن حادثه درگيری برايش به وجود آمد كه فردی از قوم بنی اسرائيل، يعنی از اولاد حضرت يعقوب عليه السلام با شخصی از درباريان درگيری داشت و مظلوم واقع شده بود، موسی بن عمران عليه السلام در آن ماجرا دخالت كرد كه منجر به كشته شدن آن شخص درباری شد. «2» حضرت موسی بن عمران عليه السلام چهره معروفی بود، چون از زمان شيرخوارگی در دامن فرعون بزرگ شده بود و همه او را فرزند اعلی حضرت می دانستند.

البته آن زمانی كه در دربار بود، درباری به معنای مصطلح نبود و در هيچ گناه و ستمی در دربار شركت نداشت. حادثه عجيبی بود كه پروردگار عالم می خواست نابود كننده فرعون را در دامن خود فرعون بزرگ كند و به تمام ستمكاران بفهماند:

شما با اسب ظلم و ستمی كه داريد، بتازيد، ولی من تمام راه ها را به روی شما می بندم. نمی توانيد از حوزه حكومت من فرار كنيد.

«وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ» «3»

هيچ كدام نمی توانيد مرا درمانده كنيد، يا درهايی كه من می بندم، باز كنيد و برويد. شما در دايره ای بسته زندگی می كنيد و راه فراری برای شما وجود ندارد و من نيز عجله ای ندارم كه شما را در اين دايره بسته گير بياندازم. اسب ظلم و ستم

______________________________
(1)- مستدرك الوسائل: 13/ 460، باب 1، حديث 15892- 15893- 15894- 15895؛ «أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله عليه و آله مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَغْرِسُ غَرْساً أَوْ يَزْرَعُ زَرْعاً فَيَأْكُلُ مِنْهُ إِنْسَانٌ أَوْ طَيْرٌ أَوْ بَهِيمَةٌ إِلَّا كَانَتْ لَهُ بِهِ صَدَقَةً.»

«أَبِي أَيُّوبَ الْأَنْصَارِيِّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله عليه و آله قَالَ مَنْ غَرْسَ غَرْساً فَأَثْمَرَ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنَ الْأَجْرِ قَدْرَ مَا يَخْرُجُ مِنَ الثَّمَرَةِ.»

«أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله عليه و آله قَالَ إِنْ قَامَتِ السَّاعَةُ وَ فِي يَدِ أَحَدِكُمُ الْفَسِيلَةُ فَإِنِ اسْتَطَاعَ أَنْ لَاتَقُومَ السَّاعَةُ حَتَّی يَغْرِسَهَا فَلْيَغْرِسْهَا.»

«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله عليه و آله مَنْ بَنَی بُنْيَاناً بِغَيْرِ ظُلْمٍ وَ لَااعْتِدَاءٍ أَوْ غَرَسَ غَرْساً بِغَيْرِ ظُلْمٍ وَ لَااعْتِدَاءٍ كَانَ لَهُ أَجْراً جَارِياً مَا انْتَفَعَ بِهِ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ الرَّحْمَنِ.»

الكافی: 5/ 261، حديث 7؛ «يَزِيدَ بْنِ هَارُونَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام يَقُولُ الزَّارِعُونَ كُنُوزُ الْأَنَامِ يَزْرَعُونَ طَيِّباً أَخْرَجَهُ اللَّهُ عز و جل وَ هُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَحْسَنُ النَّاسِ مَقَاماً وَ أَقْرَبُهُمْ مَنْزِلَةً يُدْعَوْنَ الْمُبَارَكِينَ.»

كنز العمال: 3/ 897، حديث 9081؛ «قال صلی الله عليه و آله: مَن نَصَبَ شَجرَةً وصَبَرَ علی حِفظِها والقِيامِ علَيها حتّي تُثمِرَ، كانَ لَهُ فی كُلِّ شَي ءٍ يُصابُ مِن ثَمَرِها صَدَقةٌ عِندَ اللّه.»

(2)- اشاره به سوره قصص 15- 16؛ «و [موسی ] به شهر وارد شد در حالی كه اهل آن [در خانه ها استراحت می كردند و از آنچه در شهر می گذشت ] بی خبر بودند، پس دو مرد را در آنجا يافت كه با هم [به قصد نابودی يكديگر] زد و خورد می كردند، اين يك از پيروانش، و آن ديگر از دشمنانش، آنكه از پيروانش بود از موسی بر ضد كسی كه از دشمنانش بود درخواست ياری كرد، پس موسی مشتی به او زد و او را كشت، گفت: اين [نزاع ميان آن دو] از عمل شيطان است، قطعاً او گمراه كننده و دشمنی اش آشكار است.* گفت: پروردگارا! [از اينكه از جايگاهم درآمدم و وارد شهر شدم ] به خود ستم كردم [مرا از شرّ دشمنانم حفظ كن ] و آمرزشت را نصيب من فرما. پس خدا او را آمرزيد؛ زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است.»

(3)- عنكبوت (29): 22؛ «و شما نه در زمين و نه در آسمان نمی توانيد خدا را عاجز كنيد [تا از دسترس قدرت او بيرون رويد]، و شما را به جای خدا هيچ سرپرست و ياوری نيست.»