مرگ و فرصت ها، ص: 216

بنا بر ارزيابی خود حضرت ابی عبدالله عليه السلام، بی بديل بودند و در گذشته و آينده نيز بی نظيرند. شهيد شدند، يعنی بين روح و بدن آنها جدايی افتاد و پروردگار می خواهد اجر اين جهاد را بدهد، به چه كس بدهد؟ آنها كه در دنيا نيستند؟ بر فرض كه ساير اعمال آنها را پاداش می داد، اما شهادت آنها بی پاداش می ماند و خدا اعطای پاداش را بر خود واجب كرده است.

وجوب اعطای پاداش از سوی خدا

در آيات قرآن اين وجوب به خوبی قابل درك است؛ مانند اين كه در سوره نساء می فرمايد:

«وَ مَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهاجِراً إِلَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی اللَّهِ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً» «1»

اين هفتاد و دو نفر چنين كاری كردند؛ در مسير هجرت به سوی خدا، به مرگ برخورد كردند. مرگی به صورت شهادت. «عَلَی اللَّهِ*» يعنی بر خدا واجب است كه پاداش اين ها را بدهد و خدا اهل خلف وعده نيست، كه منكر وعده اش شود و می فرمايد:

«إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ» «2»

بعد از اين بزرگواران، قبل از اسلام و بعد از اسلام نيز خيلی افراد بوده اند كه شهيد شدند، اما مزدشان را نبودند كه بگيرند، بلكه بايد جايی بروند كه بتوان مزد آنان را داد. اگر كاری به آيات قرآن و روايات نداشته باشيم، بر اساس نظام عالم و تعقل صحيح، ما قيامت را پيدا می كنيم؛ اگر خدا نيز نگفته بود كه قيامتی هست، خود ما بر اساس نظام حكيمانه و عالمانه وانديشه خودمان، اين سؤال برای ما مطرح می شد كه مزد خوبی ها و جريمه بدی های ما چه می شود؟

______________________________
(1)- نساء (4): 100؛ «و كسی كه از خانه خود به قصد مهاجرت به سوی خدا و پيامبرش بيرون رود، سپس مرگ او را دريابد، مسلماً پاداشش بر خداست؛ و خدا همواره بسيار آمرزنده و مهربان است.»

(2)- آل عمران (3): 9؛ «مسلماً خدا خلف وعده نمی كند.»