مرگ و فرصت ها، ص: 205

باشد، و بعد معنی كنيد: هيچ كس، كسی را پاداش نمی دهد و پاداش قيامت مربوط به خداست، نه مربوط به كس ديگری. اما در كلام عرب وقتی كه «تَجْزِي» با «عَنْ» می آيد، و با توجه به نكره بودن «نَفْسٌ» بدون الف و لام و «لای» نفیِ در آيه، يعنی در روز قيامت، از اولين و آخرين، قدرت برطرف كردن چيزی از عذاب را از مجرم ندارد. يعنی مجرم حرفه ای در قيامت تنها است و يار ندارد.

قيامت چنين روزی است، البته نه برای مردم مؤمن؛ زيرا ممكن است هر كسی از شما گناه داشته باشيد، اما گناهكار حرفه ای نيستيد. تا می توانيد، گناه نكنيد و گناهانی كه مرتكب شده ايد جبران كنيد.

جبران مخصوص هر گناه

هر گناهی راه جبران دارد، نمی شود همه گناهان را با يك جمله به پروردگار گفت: «استغفر الله ربی و اتوب اليه».

بايد ببينيد كه در اين گناهان گوناگون چه نوع گناهی هست، مثلًا بدهكاری، اگر قصد تو اين بود كه ندهی، اين با «استغفر الله» پاك نمی شود، بلكه شما بايد پول مردم را بدهيد. يا روزه ماه رمضان را خورده ای، اين با «استغفر الله» درست نمی شود، بايد كفاره روزه را طبق رساله بگيری وگرنه آن سبد پر از گناه با «استغفر الله» خالی نمی شود.

بنابراين، آنان غير از شما هستند كه درباره آنان می فرمايد:

«لا تَجْزِي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئاً وَ لا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ وَ لا يُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ»

يا مشرك هستند، يا گناه كار حرفه ای و بی ادب كه تا آخر عمر برنگشتند و هر چه خدا فرصت دارد، خراب كردند. حتی فرصت پيری را غنيمت ندانسته و توبه