حلال و حرام مالی، ص: 139

تُفْلِحُونَ» «1»

اين مقدّمه آيات اخلاقی در قرآن است. علت اين كه مقدّمه است؛ چون آيات بعد همگی با «واو» عاطفه شروع می شود، عطف؛ يعنی اتّصال دادن بعد به ماقبل، «واو» پل ارتباط آيات است. می خواهد بگويد اين چند آيه، همه با هم بستگی و اتّصال دارند.

تضاد ربا با ايمان

به ما می گويد كه اهل ايمان هستيم و خدا و قيامت را قبول داريم: «لا تَأْكُلُوا الرِّبَوا» مال ربايی را نخوريد، ربا چيست؟ «أَضْعافاً مُضاعَفَةً» پولی است كه به قرض داده می شود و در مقابل، مرتب اضافه تر پس بدهد. اين ديگر بيع نيست، بلكه جنايت و ظلم است.

اين رباست، اما چه كسی رباخور است؟ آن كسی كه در برابر پروردگار، متكبّر است؛ يعنی آن كسی كه دچار سوء خلق است و نسبت به پروردگار، اخلاق ابليس را دارد كه به او گفتند: سجده كن:

«أَبی وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرِينَ» «2»

كبر، اين كبر نيز با او همراه بود. به خاطر بودن كبر توبه نكرد و تا به حال كافر مانده است، اما حضرت آدم و حوّا عليهما السلام به آنها گفتند: به اين درخت نزديك نشويد، شدند، آنها را بيرون كردند، ولی ديگر كبر نداشتند، بلكه چنانچه در سوره اعراف آمده است: به قدری متواضع بودند كه به پروردگار عرض كردند:

______________________________
(1)- آل عمران (3): 130؛ «ای اهل ايمان! ربا را كه سودهای چند برابر است نخوريد، و از خدا پروا كنيد تا رستگار شويد.»

(2)- بقره (2): 34؛ «سرپيچيد و تكبّر ورزيد و از كافران شد.»