حلال و حرام مالی، ص: 448

را نقاشی كرده و چهره زيبايی به او داده كه ارتكابش برای مردم راحت، سهل و آسان باشد.

متدين، زير بار گناه نمی رود، چون برای او سخت است، ولی ديگران نه. ما حاضر نيستيم مورچه ای را زيرپا لگد كنيم، ولی آن كسی كه در كنار بانك كمين می كند، می بيند خانمی، پيرمردی، پيرزنی، چند بسته اسكناس از ماحصل عمرش را از بانك گرفته، دارد می رود، دنبالش می كنند كه اين پول را غارت كنند، اگر مقاومت كند، گلوله يا چاقو می زنند و می برند؛ يعنی هم غارت برای آنان آسان است و هم كشتن. چرا؟ چون دچار بيماری تسويل نفس هستند.

اما برای اميرالمؤمنين عليه السلام كه نفس و باطن خود را با رزق قرار داده شده پروردگار تغذيه صحيح كرده است، چقدر سخت است كه به مورچه ای ظلمی كند و پوست جويی را از دهانش بگيرد.

رقت قلب اميرالمؤمنين عليه السلام

اميرالمؤمنين علی عليه السلام در جنگ ها كسی را نكشت، بلكه مقتول با حمله، خود را در معرض قتل قرار داد؛ يعنی مقتول هم خودكشی و خود را در معرض قتل قرار داده است و هم كشته شده.

اميرالمؤمنين علی عليه السلام در جنگ جمل، صفين و نهروان حاضر به شروع جنگ نبود، نه به خاطر اين كه می ترسيد، چون كه زره حضرت عليه السلام يك طرفه بود، فقط رو داشت و پشت نداشت. شخصی به حضرت عرض كرد: چرا زره شما اين گونه است؟ فرمود: من كه نمی خواهم در جنگ فرار كنم تا بخواهند از پشت سر مرا بزنند. من در جنگ روبرو هستم، تا جنگ خاتمه پيدا كند، يا به شهادت برسم. «1»

______________________________
(1)- نهج البلاغه: نامه 14؛ «و من وصية له عليه السلام لعسكره قبل لقاء العدو بصفين: لَاتُقَاتِلُوهُمْ حَتَّی يَبْدَءُوكُمْ فَإِنَّكُمْ بِحَمْدِ اللَّهِ عَلَی حُجَّةٍ وَ تَرْكُكُمْ إِيَّاهُمْ حَتَّی يَبْدَءُوكُمْ حُجَّةٌ أُخْرَی لَكُمْ عَلَيْهِمْ فَإِذَا كَانَتِ الْهَزِيمَةُ بِإِذْنِ اللَّهِ فَلَا تَقْتُلُوا مُدْبِراً وَ لَاتُصِيبُوا مُعْوِراً وَ لَاتُجْهِزُوا عَلَی جَرِيحٍ وَ لَاتَهِيجُوا النِّسَاءَ بِأَذًی وَ إِنْ شَتَمْنَ أَعْرَاضَكُمْ وَ سَبَبْنَ أُمَرَاءَكُمْ فَإِنَّهُنَّ ضَعِيفَاتُ الْقُوَی وَ الْأَنْفُسِ وَ الْعُقُولِ إِنْ كُنَّا لَنُؤْمَرُ بِالْكَفِّ عَنْهُنَّ وَ إِنَّهُنَّ لَمُشْرِكَاتٌ وَ إِنْ كَانَ الرَّجُلُ لَيَتَنَاوَلُ الْمَرْأَةَ فِي الْجَاهِلِيَّةِ بِالْفَهْرِ أَوِ الْهِرَاوَةِ فَيُعَيَّرُ بِهَا وَ عَقِبُهُ مِنْ بَعْدِهِ.»

الجمل، شيخ مفيد: 355- 356؛ «محمد بن الحنفية: قال لما نزلنا البصرة و عسكرنا بها و صففنا صفوفنا دفع أبي علي عليه السلام إلي اللواء و قال لا تحدثن شيئا حتی يحدث فيكم ثم نام فنالنا نبل القوم فأفزعته ففزع و هو يمسح عينيه من النوم وأصحاب الجمل يصيحون يا ثارات عثمان فبرز عليه السلام و ليس عليه إلا قميص واحد ثم قال تقدم باللواء فتقدمت و قلت يا أبة أفي مثل هذا اليوم بقميص واحد فقال ع أحرز أمرا أجله و الله قاتلت مع النبي صلی الله عليه و آله و أنا حاسر أكثر مما قاتلت و أنا دارع ثم دنا من طلحة و الزبير فكلمهما و رجع و هو يقول يأبی القوم إلا القتال فقاتلوهم فقد بغوا و دعا بدرعه البتراء و لم يلبسها بعد النبي صلی الله عليه و آله إلا يومئذ فكان بين كتفيه منها وهن فجاء أميرالمؤمنين عليه السلام و في يده شسع نعل فقال له ابن عباس ما تريد بهذا الشسع يا أمير المؤمنين فقال أربط بها ما قد تهي من هذا الدرع من خلفي فقال ابن عباس أ في مثل هذا اليوم تلبس مثل هذا فقال عليه السلام ولم قال أخاف عليك؛ فقال لاتخف أن أوتي من ورائي و الله يا ابن عباس ما وليت في زحف قط.»

شرح نهج البلاغه: 20/ 280، حديث 221؛ «قيل له إن درعك صدر لا ظهر لها إنا نخاف أن تؤتی من قبل ظهرك فقال إذا وليت فلا واءلت. 9