حلال و حرام مالی، ص: 320

رسيدن به سهميه حلال، با زحمت

همچنين سهمی برای انسان مقرر شده است كه از طريق كار مشروع به انسان می رسد، كه اگر به دنبال آن كار مشروع نرود، آن سهم را واجب نكرده اند كه به انسان برسد، بلكه راه رسيدن انسان به آن سهم، كار مشروع و فعاليت پاك است.

«وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعی » «1»

هر انسان مسلمانی كه در به دست آوردن سهم و روزی خود كار و فعاليت كند، زحمت بكشد، خداوند مهربان از باب لطف و محبت، اين كار كردن و زحمت كشيدن و فعاليت را برای او عبادت قرار داده است، آن هم عبادتی مهم، تا جايی كه در بهترين و معتبرترين كتاب های شيعه نقل شده است كه: «2» عبادت ده جزء است، نه جزء آن كسب حلال است؛ يعنی برابر با ارزيابی پيغمبر صلی الله عليه و آله مجموعه نماز، روزه، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منكر، انفاق، خمس و زكات، يك جزء عبادت است و به دنبال مال حلال رفتن، نه جزء.

بنابراين، هر كاسبی كه به دنبال كار مشروع است، نبايد فكر كند كه عمر او ضايع می شود. چون ارزشش بيش از عبادت است.

مكاشفه برزخی مرحوم نراقی

در نوشته های مرحوم نراقی ديدم.

______________________________
(1)- نجم (53): 39؛ «و اينكه برای انسان جز آنچه تلاش كرده [هيچ نصيب و بهره ای ] نيست.»

(2)- بحارالانوار: 100/ 9، باب 1، حديث 37؛ مستدرك الوسائل: 13/ 20، باب 6، حديث 14615؛ «رَسُولِ اللَّهِ صلی الله عليه و آله قَالَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فِي لَيْلَةِ الْمِعْرَاجِ يَا أَحْمَدُ إِنَّ الْعِبَادَةَ عَشَرَةَ أَجْزَاءٍ تِسْعَةٌ مِنْهَا طَلَبُ الْحَلَالِ.»