پرسشها و پاسخها، ص: 509

سؤال 31:

آيا اصل ارتباط با ارواح از نظر اسلام صحيح است يا نه؟

درباره اين كه آيا انسان ها قبل از مرگ می توانند با ارواح مردگان در بيداری يا در عالم رؤيا ارتباط برقرار سازند و از اوضاع و احوالشان آگاه گردند بايد گفت: پاسخ اجمالی اين پرسش مثبت است ولی روشن شدن مطلب نياز به پاسخ تفصيلی دارد.

از نظر دينی ارتباط با ارواح كسانی كه از دنيا رفته اند نه تنها يك امر ممتنع و محال نيست بلكه در منابع اسلامی هم آمده است و در پاره ای از روايات گاهی بعضی از ائمّه طاهرين عليهم السلام در بيداری با ارواح گذشتگان ارتباط داشته اند و با آنان سخن گفته اند و گاهی اين ارتباط برای افراد غير معصوم نيز دست داده و در حال بيداری با روح مرده سخن گفته اند در اينجا برای نمونه به دو مورد اشاره می شود.

حبّه عُرَنی كه يكی از اصحاب اميرالمؤمنين عليه السلام است می گويد:

در معيّت امام به خارج كوفه رفتم حضرت در قبرستان وادی السلام توقّف نمود مانند كسی كه در مقابل مردی برای مكالمه ايستاده است.

من نيز با قيام آن حضرت ايستادم تا خسته شدم، ناچار نشستم مدّتی گذشت از نشستن نيز آزرده شدم دوباره به پا خاستم و آن قدر ايستادم كه مثل بار اوّل دچار خستگی شدم مجدداً نشستم پس از مدّتی برخاستم عبا را از دوش برداشتم و به علی عليه السلام عرض كردم من از اين همه سر پا ايستادن بر شما می ترسم، ساعتی استراحت كنيد و عبای خود را