براي استجابت دعا شرط هايي ذكر شده است. اولياء و بزرگان دين علت عدم استجابت دعاها را به عوامل گوناگوني ربط داده اند. شخصي نزد حضرت علي(ع) از عدم استجابت دعا شكايت كرد و گفت: با اين كه خداوند فرمود: دعا كني، من اجابت مي كنم چرا ما دعا مي كنيم و به اجابت نمي رسد؟ امام فرمود: قلب و فكر شما در هشت چيز خيانت كرده (به همين جهت دعايتان مستجاب نمي شود):
- شما خدا را شناخته، اما حق او را ادا نكرده ايد. به همين دليل شناخت شما سودي به حالتان نداشته است.
- شما به فرستاده او ايمان آورده ايد. سپس با سنتش به مخالفت برخاسته ايد. ثمره ايمان شما كجا است؟
- كتاب او را خوانده ايد، ولي به آن عمل نكرده ايد! گفتيد شنيديم و اطاعت كرديم، سپس به مخالفت برخاستيد!
- شما مي گويد از مجازات و كيفر خدا مي ترسيد، اما همواره كارهايي مي كنيد كه شما را به آن نزديك مي كند.
- شما مي گوييد به پاداش الهي علاقه داريد، امّا همواره كاري انجام مي دهيد كه شما را از آن دور مي كند.
- نعمت خدا را مي خوريد و حق شكر او را ادا نمي كنيد.
به شما دستور داده دشمن شيطان باشيد (اما طرح دوستي با او مي ريزيد). ادعاي دشمني با شيطان را داريد، امّا عملاً با او مخالفت نمي كنيد.
- عيوب مردم را نصب العين خود ساخته و عيوب خود را پشت سر افكنده ايد... با اين حال چگونه انتظار داريد دعايتان به اجابت برسد، در حالي كه خودتان درهاي آن را بسته يد؟! تقوا پيشه كنيد. اعمال خويش را اصلاح نماييد. امر به معروف و نهي از منكر كنيد تا دعاي شما به اجابت برسد.
اين حديث مي گويد كه: وعده خداوند به اجابت دعا يك وعده مشروط است، نه مطلق؛ مشروط به آن كه به وعده ها و پيمانهاي خود عمل كنيد، در حالي كه شما از هشت طريق پيمان شكني كرده ايد. اگر به اين پيمان شكني ها پايان دهيد دعايتان به استجابت مي رسد.
عمل به دستورهاي مذكور، از شرايط استجابت دعا است. با اين حال دعاهايي شرايط استجابت را دارا مي باشند، اما به استجابت نمي رسند يا با تأخير به استجابت مي رسند، كه مي بايست معتقد بود خداوند مصلحتي را در عدم استجابت قرار داده است. پيامبر گرامي اسلام(ص) فرمود: هيچ مسلماني خدا را نمي خواند به دعايي كه گناه يا قطع رحم نباشد، مگر اين كه خدا يكي از سه چيز را به او عطا مي كند: يا دعاي او را مستجاب مي كند، يا آن را ذخيره آخرتش قرار مي دهد، و يا اين كه معادل آن، بدي و بلا را از او دفع مي كند.
خداوند مصلحت بندگان را بهتر از خودشان مي داند و گاهي تأخير در اجابت را به خاطر عاقبت كار مي داند و در دعاي شريف افتتاح كه در شبهاي ماه مبارك رمضان خوانده مي شود، چنين آمده است: شايد تأخير تو در استجابت دعاهاي من به مصلحت بوده و براي من بهتر باشد، چون تو از عاقبت كارها و مصالح و مفاسد زندگي خبرداري. خداي متعال چون مي داند كه مؤمن به دليل ايمانش علاقه بيشتري به امور اخروي دارد، گاهي دعاي او درباره امور مادي را براي آخرتش ذخيره مي كند. او هم وقتي مي بيند كه در آن جهان به چه مقاماتي نايل مي گردد، از خداوند تشكر خواهد كرد و از اين معامله با خداوند خرسند خواهد گشت.
منبع : پایگاه عرفان
