فارسی
شنبه 01 ارديبهشت 1403 - السبت 10 شوال 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

آيا نام‌هاى متعدد حضرت نرجس (س) دليل بر عدم تولد حضرت مهدى (عج) است؟

آيا نام‌هاى متعدد حضرت نرجس (س) دليل بر عدم تولد حضرت مهدى (عج) است؟

 

طرح شبهه:احسان الهى ظهير، وهابى معاصر پاكستانى و همچنين غالب عواجى يكى ديگر از وهابى‌هاى معاصر، اختلاف در اسم مادر امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف را دليل بر ضعف قضيه ولادت آن حضرت دانسته‌اند.

احسان الهى ظهير مى‌نويسد:

اختلف في اسم الجارية التي قالوا انّها ولدته، فقال قائلهم: انّ اسمها نرجس، وقيل: اسمها صقيل أو صيقل، وقيل: حكيمة، وقيل غير ذلك.

در باره نام كنيزى كه مى‌گويند او را به دنيا آورده است، اختلاف شده است؛ برخى گفته‌اند كه اسم او نرجس بوده، برخى ديگر صقيل، صيقل، حكيمه و... گفته‌اند.

الشيعة والتشيع، ص272 ـ 273.

غالب عواجي نيز همين مطلب را در كتاب فرق معاصرة، ج1، ص263، تكرار كرده است.

نقد و بررسي:

اين شبهه از آن دسته شبهاتى است كه واقعا بايد به و هوش و ذكاوت طرح كننده آن آفرين گفت و او را به خاطر اين كشف بزرگ تحسين كرد!!

اگر اين اختلافات جزئى بتواند اصل وجود افراد را زير سؤال ببرد، اهل سنت براى اثبات وجود اشخاص زيادى دچار مشكل خواهند شد كه در ادامه به برخى از آن‌ها پرداخته خواهد شد.

نام‌ها و القاب مادر امام زمان (عج):

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا بِمَدِينَةِ السَّلَامِ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ خَلِيلَانَ قَالَ: حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ غِيَاثِ بْنِ أَسِيدٍ قَالَ: وُلِدَ الْخَلَفُ الْمَهْدِيُّ عليه السلام يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَأُمُّهُ رَيْحَانَةُ وَيُقَالُ لَهَا نَرْجِسُ وَيُقَالُ صَقِيلُ وَيُقَالُ سَوْسَنُ إِلَّا أَنَّهُ قِيلَ لِسَبَبِ الْحَمْلِ صَقِيلُ....

غياث بن اسيد گفت حضرت مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف روز جمعه متولد شد، نام مادرش ريحانه بود به او نرجس گفته مى‌شد و بعضى گفته‌اند مادرش صيقل است و گفته‌اند كه سوسن است؛ مگر اين كه برخى گفته‌اند به خاطر فرزندى كه باردار بوده، صقيل (نورانى،‌ روشن و براق) نامگذارى شده است.

الصدوق، ابوجعفر محمد بن علي بن الحسين (متوفاى381هـ)، كمال الدين و تمام النعمة، ص432، تحقيق: علي اكبر الغفاري، ناشر: مؤسسة النشر الاسلامي ( التابعة ) لجماعة المدرسين ـ قم، 1405هـ.

علامه مجلسى رضوان الله تعالى عليه در شرح جمله «قِيلَ لِسَبَبِ الْحَمْلِ صَقِيلُ» گفته است:

بيان قوله إلا أنه قيل لسبب الحمل أي إنما سمي صقيلا لما اعتراه من النور و الجلاء بسبب الحمل المنور يقال صقل السيف و غيره أي جلاه فهو صقيل و لا يبعد أن يكون تصحيف الجمال‌.

منظور از جمله: « لِسَبَبِ الْحَمْلِ صَقِيلُ؛ چون به آن حضرت باردار بود او را صيقل ناميدند» روشنى و نورى بوده كه از آن بانو به دليل حمل نور امامت ساطع مى‌شده است؛ همان‌طور وقتى مى‌گويند «فلانى شمشير را صيقل داد» به علت‌ درخشش آن است، بعيد نيست كه منظور از جمله وصف جمال آن بانو باشد.

المجلسي، محمد باقر (متوفاى 1111هـ)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج51، ص15، تحقيق: محمد الباقر البهبودي، ناشر: مؤسسة الوفاء - بيروت - لبنان، الطبعة: الثانية المصححة، 1403هـ - 1983م.

در برخى فرهنگ نامه‌ها گفته شده است:

الصِّقَالَة. منسوب به جزيره سيسيل در ايتاليا اين كلمه در زبان متداول رايج است.

مهيار، رضا (معاصر)، فرهنگ ابجدى، ص556، ماده صقل.

طبق اين معنا شايد بتوان گفت كه چون آن بانو از روم و شايد جزيره سيسيل آمده بوده، به او صقيل مى‌گفته‌اند.

مناوى، از علماى برجسته اهل سنت، تصريح مى‌كند كه اسم او نرجس بوده است:

وأما أمه فاسمها نرجس من أولاد الحواريين.

اما اسم مادر آن حضرت نرجس از فرزندان حواريين حضرت عيسى بوده است.

المناوي، محمد عبد الرؤوف بن علي بن زين العابدين (متوفاى 1031هـ)، فيض القدير شرح الجامع الصغير، ج 6 ص 277، ناشر: المكتبة التجارية الكبري - مصر، الطبعة: الأولى، 1356هـ.

آيا مادر امام عصر (عج) حكيمه نام داشته است؟

حضرت حكيمه خاتون، عمه حضرت امام عسكرى عليه السلام در زمان ولادت امام عصر دايه آن حضرت بوده است؛ اما برخى در بين نام‌هاى مادر ايشان «حكيمه» را نيز اضافه كرده‌اند.

محمد بن طلحه شافعى، يكى از علماى اهل سنت در كتاب مطالب السؤول ادعا مى‌كند كه برخى گفته‌اند يكى از نام‌هاى مادر امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف حكيمه بوده است:

وأمه: أم ولد تسمى صقيل، وقيل: حكيمة، وقيل: غير ذلك.

الشيخ كمال الدين محمد بن طلحة الشافعي (متوفاى652هـ)، مطالب السؤول في مناقب آل الرسول (ع)، ص481، تحقيق ماجد ابن أحمد العطية.

برخى از علماى شيعه نيز همين مطلب را به نقل از او در كتاب‌هاى خود آورده‌اند؛ از جمله مرحوم اربلى در كشف الغمه مى‌نويسد:

قال الشيخ كمال الدين بن طلحة رحمه الله الباب الثاني عشر في أبي القاسم محمد الحجة بن الحسن الخالص... أمه أم ولد تسمى صيقل وقيل حكيمة وقيل غير ذلك.

الإربلي، أبو الحسن علي بن عيسي بن أبي الفتح (متوفاى693هـ)، كشف الغمة في معرفة الأئمة، ج3، ص333 ـ 234، ناشر: دار الأضواء ـ بيروت، الطبعة الثانية، 1405هـ ـ 1985م.

سيد هاشم بحرانى در غاية المرام، سيد محسن امين در أعيان الشيعه و... همين مطلب را از محمد بن طلحه شافعى نقل كرده‌اند.

البحراني الموسوي، أبو المكارم السيد هاشم بن السيد سليمان بن السيد إسماعيل (متوفاى1107هـ)، غاية المرام وحجة الخصام في تعيين الإمام من طريق الخاص والعام، ج7، ص135، تحقيق العلامة السيد علي عاشور.

الامام السيد محسن الأمين (متوفاى1371هـ)، أعيان الشيعة، تحقيق: حسن الأمين، ج2، ص64، ناشر: دار التعارف للمطبوعات ـ بيروت.

همان طور كه ملاحظه شد، مصدر اصلى اين نقل قول، كتاب مطالب السؤول محمد بن طلحه شافعى است و او هم براى اين قول نه قائلى ذكر كرده و نه دليلى آورده است؛ بنابراين ارزش استناد ندارد.

به احتمال فراوان او نام عمه امام عسكرى عليه السلام را كه در زمان تولد امام عصر عجل الله تعالى فرجه الشريف دايه آن حضرت بوده، در روايات ولادت ديده و بين نام مادر و دايه آن حضرت خلط كرده است.

نام‌هاي متعدد زنان در صدر اسلام

اختلاف در اسم مادر امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف هرگز نمى‌تواند اصل ولادت آن حضرت را زير سؤال ببرد؛ چرا كه در گذشته،‌ داشتن نام‌هاى متعدد در ميان مردم كاملا مرسوم بوده است. برخى توسط پدر نامگذارى مى‌شدند؛ اما مادران اسم ديگرى را براى او انتخاب مى‌كردند؛ دختران وقتى ازدواج مى‌كردند؛ خانواده شوهر اسم جديدى براى او انتخاب مى‌كردند؛ چنانچه تا امروز اين مسأله در برخى از كشورهاى اسلامى مرسوم است. برخى از افراد علاوه بر نام،‌ القاب متعددى داشتند كه آيندگان به اشتباه اين القاب را اسم‌هاي متعدد آنها فرض كرده‌اند. مثلا حضرت زهرا سلام الله عليها، تنها دختر رسول خدا صلى الله عليه وآله از كسانى است كه نام‌ها و القاب متعددى داشته است؛ از جمله:

زهرا، فاطمه، صديقه، مرضيه، راضيه، زكيه، طاهره، طيبه، مطهرة، ريحانه، محدثه، كامله، فاضله...

زنان ديگرى را نيز مى‌توان در صدر اسلام پيدا كرد كه نام‌هاى متعددى داشته‌اند. ابن أثير در اسد الغابه مى‌نويسد:

سُهَيمة امرأة رِفاعَةَ القُرَظي. وقد تقدم ذكرها في رِفَاعَةَ، وفي عبد الرحمن بن الزبير. وقيل: اسمها تميمة، وقيل: عائشة.

سهميه همسر رفاعه... برخى گفته‌اند كه اسم تميمه و بعضى گفته‌اند كه عائشه بوده.

ابن أثير الجزري، عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد (متوفاى630هـ)، أسد الغابة في معرفة الصحابة، ج 7 ص 171، تحقيق عادل أحمد الرفاعي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت / لبنان، الطبعة: الأولى، 1417 هـ - 1996 م.

و نيز مى‌نويسد:

فَاطِمَةُ بنتُ حَمزة بن عبد المطلب القُرَشية الهَاشِمية ابنة عم النبي. وقيل: اسمها أُمامة. وقيل: عُمارة. قاله أبو نعيم، وتكنى أُم الفضل.

فاطمه دختر حمزه بن عبد المطلب عليه السلام دختر عموى پيامبر، بعضى گفته‌اند اسم او امامه بود و ديگر گفته كه عماره بوده. اين سخن را ابو نعيم گفته است.

ابن أثير الجزري، عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد (متوفاى630هـ)، أسد الغابة في معرفة الصحابة، ج 7 ص 237، تحقيق عادل أحمد الرفاعي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت / لبنان، الطبعة: الأولى، 1417 هـ - 1996 م.

و همچنين در شرح حال أرقم بن أبى الأرقم مى‌نويسد:

الأرْقَم بن أبي الأرْقَم: واسم أبي الأرقم عبد مناف بن أسد بن عبد الله ابن عمر ابن مخزوم القرشي المخزومي، وأمه أميمة بنت عبد الحارث، وقيل اسمها: تماضر بنت حُذَيْم من بني سهم، وقيل اسمها: صفية بنت الحارث بن خالد بن عمير بن غُبْشَان الخزاعية...

أرقم بن أبى الأرقم... نام مادرش اميمه دختر عبد الحارث بوده. برخى نام مادرش را تماضر بن حذيم، برخى ديگر صفيه بنت الحارث گفته‌اند.

ابن أثير الجزري، عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد (متوفاى630هـ)، أسد الغابة في معرفة الصحابة، ج 1 ص 94، تحقيق عادل أحمد الرفاعي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت / لبنان، الطبعة: الأولى، 1417 هـ - 1996 م.

اسم ابوبكر، و اسم مادر او چه بود؟

علماى اهل سنت در باره نام مادر ابوبكر و اسم خود او دچار اختلاف شده‌اند، ابن أثير جزرى در كتاب اسد الغابة در شرح حال ابوبكر مى‌نويسد:

وأُمه أُم الخَيْر سَلْمَى بنت صخر بن عامر بن كعب بن سعد بن تيم بن مرة، وهي ابنة عَمّ أبي قحافة، وقيل: اسمها: ليلى بنت صخر بن عامر. قاله محمد بن سعد، وقال غيره: اسمها سلمى بنت صخر بن عامر بن عمرو بن كعب بن سعد بن تَيْم. وهذا ليس بشيءٍ؛ فإنها تكون ابنةَ أخيه، ولم تكن العربُ تنكح بنات الإخوة. والأول أصح....

وقد اختلف في اسمه، فقيل: كان عبدَ الكعبة فسماه رسول الله صلى الله عليه وسلّم عبد الله. وقيل: إن أهله سموه عبد الله. ويقال له: عتيق أيضاً.

نام مادر ابوبكر ام الخير دختر صخر بن عامر بن كعب كه دختر عمه ابو قحافه مى‌شده بوده، برخى گفته‌اند كه اسم او ليلى بن صخر بوده، اين مطلب را محمد بن سعد گفته، ديگران گفته‌اند كه اسم مادر ابوبكر سلمى دختر صخر دختر عامر بن عمر بوده؛ ولى اين سخن بى‌ارزشى است؛ چرا كه او دختر برادر ابوقحافه بوده و در عرب رسم نبوده كه كسى با دختر برادرش ازدواج كند، ديدگاه اول صحيح‌تر است.

و همچنين در باره نام خود ابوبكر اختلاف شده است؛ برخى گفته‌اند كه اسم او عبد الكعبه بوده؛ پس رسول خدا او را عبد الله ناميد، برخى گفته‌اند كه خانواده‌اش او را عبد الله ناميدند؛ و گفته شده كه اسم او عتيق نيز بوده است.

ابن أثير الجزري، عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد (متوفاى630هـ)، أسد الغابة في معرفة الصحابة، ج 3 ص 315، تحقيق عادل أحمد الرفاعي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت / لبنان، الطبعة: الأولى، 1417 هـ - 1996 م.

نكته جالب در گفته ابن أثير اين است كه مى‌گويد: برخى گفته‌اند مادر ابوبكر دختر عمويش بوده؛ يعنى ابوقحافه با دختر برادرش ازدواج كرده است؛ اما در ادامه اين نظر را بى‌ارزش دانسته و مى‌گويد كه در عرب چنين چيزى نبوده است؛ ولى اين گفته ابن اثير قانع كننده نيست؛ چرا كه ادعايى است بدون دليل و بلكه دليل بر خلاف آن وجود دارد.

طبرانى در معجم الكبير مى‌نويسد:

حدثنا محمد بن عَمْرِو بن خَالِدٍ الْحَرَّانِيُّ حدثني أبي ثنا بن لَهِيعَةَ عن أبي الأَسْوَدِ عن عُرْوَةَ قال أبو بَكْرٍ الصِّدِّيقُ اسْمُهُ عبد اللَّهِ بن عُثْمَانَ بن عَامِرِ بن عَمْرِو بن كَعْبِ بن سَعْدِ بن تَيْمِ بن مُرَّةَ شَهِدَ بَدْرًا مع رسول اللَّهِ صلى اللَّهُ عليه وسلم وَأُمُّ أبي بَكْرٍ رضي اللَّهُ عنه أُمُّ الْخَيْرِ سَلْمَى بنتُ صَخْرِ بن عَامِرِ بن عَمْرِو بن كَعْبِ بن سَعْدِ بن تَيْمِ بن مُرَّةَ بن كَعْبِ بن لُؤَيِّ بن غَالِبِ بن فِهْرِ بن مَالِكٍ.

از عروه نقل شده است كه اسم ابوبكر، عبد الله بن عثمان بن عامر بن عمرو بود، در جنگ بدر به همراه رسول خدا (ص) حضور داشت، و مادرش سلمى بنت صخر بن عامر بن عمرو... نام داشت.

الطبراني، ابوالقاسم سليمان بن أحمد بن أيوب (متوفاى360هـ)، المعجم الكبير، ج 1 ص 51، تحقيق: حمدي بن عبدالمجيد السلفي، ناشر: مكتبة الزهراء - الموصل، الطبعة: الثانية، 1404هـ – 1983م.

طبرانى بعد از نقل اين روايت مى‌گويد:

رواه الطبراني وإسناده حسن.

اين روايت را طبرانى نقل كرده و سند آن حسن است.

الهيثمي، ابوالحسن علي بن أبي بكر (متوفاى 807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج 9 ص 40، ناشر: دار الريان للتراث/‌ دار الكتاب العربي - القاهرة، بيروت – 1407هـ.

پس طرفداران خليفه براى اثبات اين مطلب كه مادر ابوبكر دختر عمويش نبوده، به دنبال دليل بهتر و قانع كننده‌ترى باشند.

به هر حال طبق اين نقل، مادر ابوبكر و خود او نام‌هاى متعددى داشته‌اند؛ آيا بر اين اساس مى‌توان گفت كه اصلا ابوبكر وجود خارجى نداشته؟

نام ابوهريره و نام پدرش چه بود؟

يكى از جالب‌ترين و عجيب‌ترين اختلاف در نام‌ها، اختلاف در نام ابوهريره و نام پدر او است كه شايد به بيش از سي نام براى خود او و نام پدرش ذكر كرده‌اند. ما به جهت اختصار فقط اين مطلب را از كتاب تقريب التهذيب ابن حجر عسقلانى نقل مى‌كنيم:

أبو هريرة الدوسي الصحابي الجليل حافظ الصحابة اختلف في اسمه واسم أبيه قيل عبد الرحمن بن صخر وقيل بن غنم وقيل عبد الله بن عائذ وقيل بن عامر وقيل بن عمرو وقيل سكين بن ودمة بن هانئ وقيل بن مل وقيل بن صخر وقيل عامر بن عبد شمس وقيل بن عمير وقيل يزيد بن عشرقة وقيل عبد نهم وقيل عبد شمس وقيل غنم وقيل عبيد بن غنم وقيل عمرو بن غنم وقيل بن عامر وقيل سعيد بن الحارث هذا الذي وقفنا عليه من الاختلاف في ذلك...

در باره نام ابوهريره و نام پدرش اختلاف شده است: 1. عبد الرحمن بن صخر؛ 2. عبد الرحمن بن غنم؛ 3. عبد الله بن عائذ؛ 4. عبد الله بن عامر؛ 5. عبد الله بن عمر؛ 6. سكين بن ودمة بن هانى؛ 7. سكين بن مل؛ 8. سكين بن صخر؛ 9. عامر بن عبد الشمس؛ 10. عامر بن عمير؛ 11. يزيد عشرقة؛ 12. يزيد بن عبد نهم؛ 13. يزيد بن عبد شمس؛ 14. يزيد بن غنم؛ 15. عبيد بن غنم؛ 16 عمرو بن غنم؛ 17. عمرو بن عامر؛ 18. سعيد بن الحارث.

اين‌ها اسم‌هايى بودند كه بنده توانستم به آن دسترسى پيدا كنم.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاى852هـ)، تقريب التهذيب، ج 1 ص680، رقم: 8426، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولى، 1406 - 1986.

و در ديگر كتاب خود مى‌نويسد:

وقد اختلف في اسمه اختلافا كثيرا قال بن عبد البر لم يختلف في اسم في الجاهلية والإسلام مثل ما اختلف في اسمه اختلف فيه على عشرين قولا قلت وسرد بن الجوزي في التلقيح منها ثمانية عشر وقال النووي تبلغ أكثر من ثلاثين قولا قلت وقد جمعتها في ترجمته في تهذيب التهذيب فلم تبلغ ذلك ولكن كلام الشيخ محمول على الاختلاف في اسمه وفي اسم أبيه معا.

در باره نام ابوهريره اختلاف شديدى شده است؛ ابن عبد البر گفته: در زمان جاهليت و بعد از اسلام در باره نام هيچ كسى به اندازه نام ابوهريره اختلاف نشده‌؛ تا جائى كه در اين باره بيش از بيست قول نقل شده است، ابن جوزى در كتاب التلقيح هيجده نام را شمرده است، نووى گفته: در باره نام او بيش از سى نظر وجود دارد. من مى‌گويم: من در شرح حال ابوهريره اين نام‌ها را جمع كردم؛ ولى به اين حد نرسيد؛ و لكن ممكن است كه كلام نووى بر اختلاف در باره اسم خود او و اسم پدرش حمل كرد.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاى852 هـ)، فتح الباري شرح صحيح البخاري، ج 1 ص 51، تحقيق: محب الدين الخطيب، ناشر: دار المعرفة - بيروت.

البته اختلافات بسيارى ديگر نيز مى‌توان ليست كرد؛ مثل نام ام المؤمنين ام حبيبه، ام المؤمنين ام سلمه و... كه اختلاف در باره نام آن‌ها در كتاب‌هاى تاريخى و رجالى آمده است؛ ولى ما به جهت اختصار به همين اندازه اكتفا مى‌كنيم.

در نتيجه: نام‌هاى متعدد حضرت نرجس خاتون، هرگز نمى‌تواند اصل ولادت فرزند گرامى آن حضرت را خدشه‌دار كند و زير سؤال ببرد، اگر فرضيه درست باشد، اهل سنت نمى‌‌توانند اصل وجود ابوبكر را كه هم در نام مادرش و هم در نام خودش اختلاف وجود دارد ثابت كنند. همين قاعده در باره ابوهريره و ديگران نيز صدق مى‌كند.

 

منبع:به نقل از موسسه تحقیقاتی ولی عصر عج


منبع : موسسه تحقیقاتی ولی عصر عج
0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

تصريحات دانشمندان اهل سنت بر عمر طولاني حضرت ...
پاسخ به شبهه ای از قفاری پیرامون مهدویت (2)
تفاوت دیدگاه اهل سنت با وهابیت درباره امام زمان(ع)
علل غیبت امام زمان(عج)چیست؟
آيا حضرت مهدي عليه السلام قرآن جديد ، سنت جديد و ...
بررسی افسانه جزیره خضراء - قسمت سوم
توضیح درباره احادیث امام زمان(عج) (2)
پاسخ به شبهه ای از قفاری پیرامون مهدویت (1)
طول عمر حضرت ولیعصر(4)
مهدی پسر فاطمه(ع)

بیشترین بازدید این مجموعه


 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^