چشم‏اندازى ديگر از وسعت جهان‏

كهكشان المرئة المسلسله كه جفت كهكشان ما و نزديك‌ترين كهكشان نسبت به آن شمرده مى‌شود، شامل صد هزار ميليون ستاره است، و كهكشانى در صورت فلكى شجاع موجود است كه از يك هزار ميليارد ستاره به وجود آمده است و چون در فاصله 1200 ميليون سال نورى از ما واقع است، از يك ستاره هم كم نورتر به نظر مى‌رسد.

مجموعه ستارگانى كه در كهكشانها موجود است به رقم بسيار بزرگى مى‌رسد و اين رقم حاصل‌ضرب صد هزار ميليون كهكشان در صد هزار ميليون ستاره است كه حاصل آن ده هزار ميليارد ميليارد است.

براى مجسم نمودن اين عدد بزرگ كافى است بگوئيم اگر سه هزار ميليون انسان از كودك و جوان و پير و مرد و زن براى شمارش ستارگان آماده گردند و با سرعت و شتاب فوق‌العاده اين كار را انجام دهند به طورى كه در هر ثانيه ده ستاره بشمارند، و تمام عمر خود را از آغاز تا انجام به ستاره شمارى سپرى كنند در صورتى ميتوانند از عهده شمارش همه ستارگان برآيند كه هر كدام داراى سى هزار سال عمر باشند، زيرا برابر محاسبهاى كه به عمل آمده است در برابر هر يك نفر از مردم روى زمين در حدود سه هزار و سيصد و سى سه ميليارد و سيصد و سى و سه ميليون و سيصدو سى و سه هزار و سيصد و سى سه ستاره در كهكشانهائى كه تاكنون كشف شده است موجود است!!

آخرين تحقيقات دانشمندان اين مطلب را به طور مسلم به ثبوت رسانده، كه هر يك از اين ستارگان خورشيدى است كه اغلب آنها از لحاظ نور و حرارت و حجم صدها وهزاران برابر خورشيد ماست، باتوجه به اين حقيقت بايد گفت: در صد هزار ميليون مجموعه كهكشانى دست كم ده هزار ميليارد ميليارد خورشيد وجود دارد.

به موجب آخرين اطلاعات علمى روز مشكل كهكشان مار پيچى است به اين معنا كه بخشى از ستارگان آن در وسط و قسمت ديگرى در اطراف آن واقع شده است، و ستارگان اطراف به ترتيبى قرار گرفته‌اند كه پيچ و خم‌هاى بسيار به وجود آورده است، و اين پيچ و خم‌هاى مخصوص بازوهاى مارپيچى كهكشان ناميده مى‌شود، ديگر كهكشان‌ها هم تقريباً داراى همين شكل است.

بر اساس تحقيقاتى كه در اين زمينه انجام گرفته است مسافت سرتاسرى يكى از اين بازوهاى مارپيچى كهكشان ما نهصد سال نورى و فاصله هر بازوئى از بازوى مجاور 4500 سال نورى است! «1» اگر لغت مواقع در سوره مباركه واقعه آيه هفتاد و پنج‌ فَلا أُقْسِمُ بِمَواقِعِ النُّجُومِ‌ به معناى جايگاه و در حقيقت اشاره به فضائى باشد كه ستارگان يا به عبارت روشن‌تر مجموع كهكشان‌ها و سحابى‌ها و منظومه‌ها در آن شناورند، نتيجه تحقيقات دانشمندان در بيان وسعت گوشه از آن بسيار بسيار شگفت‌آور و از آنجا كه مورد سوگند قرآن مجيد قرار گرفته روشن كننده معجزه بودن قرآن در زمان نزول آن و مبيّن اندكى از عظمت بى‌نهايت حضرت حق است.

با توجه به كشفيات دانشمندان علم هيئت، و منجمانى كه با بزرگ‌ترين دوربين‌ها و تلسكوب‌ها خبرهائى جالبى از عالم بالا در اختيار انسان قرار داده‌اند پيداست فضائى كه در آن ميليارها دستگاه كهكشانى قرار گرفته كه هر يك از آنها از هزاران ميليارد منظومه شمسى تشكيل يافته است بايد چه اندازه وسيع باشد!

فضائى كه هزاران ميليارد ستاره، طى ميلياردها سال در آن تاخت و تاز مى‌كنند و با هم تلاقى اصطكاك نمى‌نمايند چقدر بايد پهناور و بزرگ باشد؟!

ژرژگاموف در كتاب زمين و سرگذشت آن كه پس از سپرى كردن عمرى در شناخت ستارگان و وسعت فضا آن را تأليف نموده مى‌گويد:

«فضا به اندازه‌اى وسيع است كه هر ستاره از ستارگان آسمان را به اندازه يك ماسه به قطر يك ميلى‌متر فرض كنيد، در هر كيلومتر مكعب از فضا فقط يك دانه از اين ماسه‌ها موجود است!»

آنگاه اضافه مى‌كند:

«فاصله فضائى ميان اين ستاره‌ها به اندازه‌اى زياد است كه حتى اگر دو ستاره مجاور مستقيماً به طرف يكديگر به حركت درآيند پنجاه هزار سال طول خواهد كشيد تا با هم تصادم كنند.»

كتاب از كهكشان تا انسان مى‌گويد:

فضا به قدرى بزرگ است كه اگر جرم تمام كهكشان‌ها را به طور مساوى در فضا پخش مى‌كردند به هر 000/ 000/ 000/ 000/ 000/ 609/ 1 يك هزار و ششصد و نه ميليون ميليارد كيلومتر مربع نزديك به سى گرم ماده مى‌رسيد، يعنى اگر فضا را به نسبت جرم كراتى كه در آن واقع شده است قسمت كنيم، سهميه تنها زمين ما از آن 319386 كيلومتر مربع با 38 صفر در جلو آن خواهد بود.

توجه شما خوانندگان محترم و به ويژه آنان كه دنبال درك عظمت و قدرت بى‌نهايت حضرت حق هستند به اين نكته مهم جلب مى‌كنم، كه تنها مقياسى كه امروز به وسيله آن مسافت‌هاى دور آسمانى را اندازه‌گيرى مى‌كنند سال نورى‌ است، زيرا فقط زبان نور است كه چون- در هر ثانيه سيصد هزار كيلومتر راه طى مى‌كند- مى‌تواند اين مسافت‌هاى حيرت‌انگيز را بيان كند.

در اين مورد لازم است به حقايق زير و ارقام محيرالعقول اين بحث دقت كافى كنيد:

1-   تعداد صد هزار ميليون كهكشان تاكنون در فضا كشف شده است. «2»

2- فضائى كه يك كهكشان اشغال مى‌كند در حدود دويست هزار سال نورى است.

3- فاصله ميان دو كهكشان مجاور دو ميليون سال نورى است.

پس با توجه به اين سه رقم كه نتيجه تحقيقات پى‌گير دانشمندان است، بايد به منظور دست يافتن به مقدار «وسعت فضا» نخست رقم اول را در رقم دوم ضرب كنيم.

000/ 000/ 000/ 000/ 000/ 20/ سال نورى 000/ 200 (ع)/ 000/ 000/ 000/ 100

حاصل ضرب: بيست ميليون ميليارد سال نورى است «فضاى كل كهكشان‌هاى كشف شده» پس بايد رقم اول را نيز در رقم سوم ضرب كنيم:

000/ 000/ 000/ 000/ 000/ 000/ 200/ 2000 (ع)/ 000/ 000/ 000/ 100

حاصل ضرب: دويست ميليون ميليارد سال نورى است، مجموع فضائى كه در فواصل كهكشانها واقع شده است، اكنون بايد اين دو حاصل ضرب را جمع كنيم تا وسعت فضاى جهانى كه البته تا كنون كشف گرديده است به دست آيد:

فضاى كل فواصل كهكشانها 000. 000. 000. 000. 000. 200

فضاى كل كهشكانها 000. 000. 000. 000. 000. 20

1. 000. 000. 000. 000. 220

بنابراين مجموع فضائى كه تا كنون كشف شده است 220 ميليون ميليارد سال نورى است!

براى درك عظمت اين رقم كافى است كه بدانيم نور آنقدر سريع السير است كه مى‌تواند در يك ثانيه هفت مرتبه دور كره زمين بچرخد پس بايد 220 ميليون ميليارد سال راه طى كند تا از يك طرف فضا به طرف ديگر آن برسد، بدون ترديد از زمان خلقت ستاره‌ها تا كنون نور هيچ يك از آنها به انتهاى فضا نرسيده است.

در هر صورت هنوز مرزى براى جهان كشف نشده، و بعيد به نظر مى‌رسد كه كشف شود

دانشمندانى كه با دقت بيشترى اين معماى بزرگ و راز دقيق آفرينش يعنى موضوع تعيين «مرز عالم هستى» را مورد مطالعه قرار داده‌اند هنوز از نظر علمى بدون جواب مى‌دانند.

«برنوبورگل» مى‌گويد:

بهتر است از اين مسائل «مرز جهان هستى كجاست» كه هنوز لا ينحل به نظر مى‌رسد صرف نظر كنيم، زيرا ما را به وضع و حال نابينائى كه با چوب دست خود در صحراى بى‌كرانى ميان مه كورمال كورمال مى‌كند دچار مى‌سازد. «3» «آنترى وايت» مى‌گويد:

مورچه‌اى را در جنگلى پر درخت تصور كنيد، خنده‌آور و ناممكن به نظر مى‌رسد اگر خيال كنيم كه اين مورچه مى‌خواهد شكل جنگل را دريابد، وضع ما مردمان خاكى در اين گردون درست به اين مورچه مى‌ماند! «4»

«ژرژ كاموف» پس از بحث مفصلى درباره عظمت جهان مى‌گويد:

بشريت به صورت حشره نحيف و كم عمرى جلوه‌گر مى‌شود كه به كوكبى ناچيز از يك مارپيچ حقير ارتباط دارد و خود آن مارپيچ در قلب جهانى مملو از ميليونها ميليون كهكشان قرار گرفته است و به كسانى كه تصورى جز اين كنند بايد با تعجب و دلسوزى نگاه كرد.

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- براى آگاهى بيشتر از وسعت جهان به كتاب‌هائى چون مرزهاى نجوم، از جهان‌هاى دور، تاريخ علوم، تسخير ستارگان، از اتم تا ستاره دانش عصر فضا، افق دانش، مراجعه نمائيد.

(2)- اين رقم مربوط به زمان نوشتن اين تفسير در سال 1387 شمسى مطابق با دهم ارديبهشت برج دوم سال است.

(3)- از جهان‌هاى دور، ص 494.

(4)- دنياى ستارگان 141.

برگرفته شده از :

کتاب  : تفسير حكيم جلد پنجم

نوشته : استاد حسین انصاریان