فارسی
جمعه 10 فروردين 1403 - الجمعة 18 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 1
100% این مطلب را پسندیده اند

ويژه‏گى عدد چهل‏

ويژه‏گى عدد چهل‏

منابع:

کتاب : تفسير حكيم    ج‌3        

نوشتہ : استاد حسین انصاریان

 

اهل معرفت، و صاحبدلان پاك طينت، و روش ضميران با بصيرت با تكيه بر آيات قرآن مجيد و روايات براى عدد چهل خصوصيت و ويژگى قائلند، و مى‌گويند: امورى معنوى و حالاتى الهى را مى‌توان پس از چهل شبانه روز خلوص يا پس از چهل شبانه روز خلوت با حق، يا پس از گفتن ذكرى به چهل بار و .... به دست آورد.

فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً: «1»

پس براى موسى ميعادگاه پروردگارش به چهل شب پايان يافت.

حَتَّى إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ ....: «2»

تا زمانى كه انسان به رشد و نيرومندى جسمى و باطنى رسد و به مرحله چهل سالگى قدم بگذارد و بگويد: پروردگارا به من الهام كن تا نعمتت را كه بر من عطا كردى شكرگزارى كنم ...

در منابع حديث قدسى روايت شده كه حضرت حق فرموده:

«خمرت طينة آدم بيدى اربعين صباحاً:» «3»

طينت و گل آدم را در چهل روز به دست قدرت و كرامتم سرشتم.

و از حضرت مولى‌الموحدين على (ع) روايت شده:

«فخلق الله آدم (ع) و بقى اربعين سنة مصوراً .... ثم نفخ فيه الروح:» «4»

خدا آدم را به وجود آورد و چهل سال به صورت پيكر و جسم محض باقى ماند، سپس در آن روح دميد.

از حضرت صادق (ع) روايت شده:

«ان آدم هبط على الصفا و حواء على المروة فمكث آدم اربعين صباحاً ساجداً يبكى على خطيئة و فراقه للجنة:» «5»

آدم بر صفا و حواء بر مروه فرود آمدند، و آدم چهل روز در حال سجده بر خطايش و به خاطر فراق بهشت گريه كرد.

از پيامبر بزرگوار اسلام به سندهاى گوناگون در كتاب‌هاى معتبر روايت شده:

«من اخلص لله اربعين يوما فجر الله ينابيع الحكمة من قلبه على لسانه:» «6»

كسى كه چهل روز براى خدا خالصانه زندگى كند و از هر گناه ظاهرى و باطنى پاك بماند و همه لحظاتش به بندگى خدا بگذرد، از قلبش بر زبانش چشمه‌هاى حكمت جارى شود.

در روايت مهمى از رسول خدا روايت شده:

«من حفظ على امتى اربعين حديثاً ينتفعون بها بعثه الله يوم القيامة فقيها عالما:» «7»

كسى كه به خاطر هدايت امت من چهل حديث حفظ كند (كه با بيان آن چه از طريق ابلاغ چه از جهت اجرا و عمل) امت من از آن بهره‌مند شوند خداوند او را در قيامت دينشناس و آگاه برانگيزد.

زمان بندى ميقات موسى به چهل شب شايد به خاطر اين است كه چهل روز عزلت كامل، و چهل شب عبادت و تهجد و راز و نياز با بى‌نياز آئينه باطن را به اوج صيقل يافتن مى‌رساند و ظرف با عظمت قلب را آماده دريافت وحى مى‌نمايد و سفر «من الحق الى الخلق» را تمام و كامل مى‌كند، و گيرنده وحى را براى هدايت بندگان به درجه ايثار و فداكارى در راه خدا و براى خدا ميرساند، و او را براى تحمل انواع شدايد در راه ابلاغ فرهنگ الهى آماده مى‌سازد، آرى بيدارى شب، و مناجات در آن، و ناليدن عاشقانه و دردمندانه در سحر آن هم به خلوصى كه مركب معنوى رساننده انسان به اوج قرب حق است زمينه افاضه فيوضات الهيه و عنايات ربانيه را به انسان فراهم مى‌آورد و او را تا مقام دريافت وحى كه از اعظم نعمت‌هاى الهى به گيرنده آن و به مردم و ملت و امت اوست بالا مى‌برد، روى اين حساب هنگام شب از بهترين نعمت‌هاى حق و از بهترين الطاف پروردگار به همه انسان‌هاست و اين انسان است كه بايد در همه عمر قدر همه شب‌ها را بداند و ساعات آن را با خواب خوشى بيجا و بخصوص نعوذ بالله با گناه و معصيت نابود نكند و آن را ظرف آتش و عذاب ابدى دوزخ قرار ندهد.

 

راز و نياز شبانه‌

شب موقعيت زمانى بسيار مهمى است كه بايد گفت در ميان نعمت‌ها از نعمت‌هاى عظيم حق است و اگر نبود هيچ جاندارى زنده نمى‌ماند و كره‌ى زمين جز گوى آتشينى كه هر چه در آن بود جز به صورت مذاب نبود رخ نمى‌نمود.

شب در قرآن مجيد و روايات از جايگاه ويژه و خاصى برخوردار است، تا جائى كه كمتر زمانى را ميتوان به قدر و قيمت آن پيدا كرد.

شب زمان مناجات انبياء، و ساعات بهره‌گيرى اولياء از فيوضات حق، و هنگام راز و نياز عاشقان، و ظرف ذكر ذاكران، و خلوت‌گاه عارفان، و بهترين فرصت‌ براى مطالعه دانشمندان، و لحظات پرقيمت بينايان براى راه يافتن به اسرار هستى و حقايق ملكوتى است.

ساعاتى از شب كه در قرآن مجيد از آن تعبير به سحر شده از پربهاترين اوقات روزگار، و وسيله قرب به حق، و هنگام سوز و گداز، و عبادت و تهجد و استغفار و توبه و نردبان رسيدن به كمالات معنوى و منور شدن به نور الهى و دست يافتن به عفو و مغفرت است.

شب نشانه قدرت و حكمت و رحمت و لطف و عنايت حضرت رب‌العزه براى صاحبان مغز و خرد است:

إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ: «8»

بى‌ترديد در آفرينش آسمان‌ها و زمين و آمد و رفت شب و روز نشانه‌هائى براى خردمندان است.

شب مايه آرامش ابدان و ارواح و داروى رفع خستگى و عامل تمدد اعصاب، و سبب استراحت و علّت آماده شدن براى رفتن به پيشگاه محبوب ازل و ابد در سحر و مهيا گشتن براى كارهاى روزانه است:

هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَ النَّهارَ مُبْصِراً إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ: «9»

اوست كسى كه شب را براى شما پديد آورد تا در آن بياراميد و روز را نورافشان قرار داد تا در آن به كار و كوشش بپردازيد يقيناً در اين امور براى گروهى كه حقايق را با گوش دل بشنوند نشانه‌هائى از توحيد، قدرت، حكمت، و ربوبيت خداست.

رسول خدا به فرمان واجب حق مأموريت داشت كه بخشى از شب را به تهجد و عبادت و مناجات و راز و نياز بپردازد و از اين طريق شايسته رسيدن به‌ مقام محمود گردد، مقامى كه جز براى او براى احدى از هم‌سفران معنوى‌اش ميسر نشد، مقامى كه از راه تهجد شبانه فقط و فقط ويژه او بود.

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى‌ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً: «10»

و پاسى از شب را براى عبادت و بندگى بيدار باش كه اين تهجد شبانه افزون بر همه واجبات ويژه تست، اميد است پروردگارت تو را به سبب اين عبادت ويژه به جايگاهى ستوده برانگيزد.

شب موقعيت عظيم و ويژه‌اى است كه حضرت حق پيامبرش را در آن براى ارائه آياتش به معراج برد، معراجى كه از نعمت‌هاى خاص حق به پيامبر اسلام بود و چنين سفرى با آن كيفيت براى احدى از عباد خدا اتفاق نيفتاد، و اين فقير به توفيق حق به شرط حيات اين حادثه بى‌نظير و منافعش را در شرح و توضيح اولين آيه مباركه اسرا به رشته تحرير خواهيم كشيد.

سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى‌ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بارَكْنا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا: «11»

منزه و پاك است خدائى كه شبى بنده‌اش محمد (عليهما السلام) را از مسجدالحرام به مسجد اقصى كه پيرامونش را بركت داديم حركت داد تا بخشى از نشانه‌هاى عظمت و قدرت و حكمت و ربوبيت خود را به او نشان دهيم.

قرآن مجيد اين كتاب با عظمت، و مايه هدايت، و عين رحمت، و درياى بى‌نهايت حكمت، و جدا كننده ميان حق و باطل، و نور زندگى، و چراغ راه، و داروى درمان، و سبب شرف و كرامت انسان در شب بر قلب مبارك پيامبر نازل شد.

إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ: «12»

ما قرآن را در شب قدر نازل كرديم.

عبادت شبانه كه در خلوت و عزلت، و به خلوص و اخلاص نزديك‌تر صورت مى‌گيرد قطعاً با ديگر عبادات فرق مى‌كند، و از نظر كيفيت سنگين‌تر و با ارزش‌تر است.

إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِيلًا: «13»

بى‌ترديد عبادت شبانه محكم‌تر و پايدارتر و گفتار در آن استوارتر و درست‌تر است.

سحر كه بخشى از شب است از نظر قميت و ارزش و كيفيت معنوى با هيچ ساعتى قابل مقايسه نيست سحر به فرموده قرآن زمان رهائى و نجات است:

إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ حاصِباً إِلَّا آلَ لُوطٍ نَجَّيْناهُمْ بِسَحَرٍ: «14»

ما به سوى قوم لوط طوفانى سخت كه با خود ريگ و سنگ مى‌آورد فرستاديم در نتيجه همه را به چاه هلاكت انداخت، مگر خاندان لوط را كه به خاطر ايمانشان در وقت سحرگاهان نجات داديم.

استغفار در سحر و طلب آمرزش در آن ساعت كم‌نظير از نشانه‌هاى بندگان واقعى خداست:

الصَّابِرِينَ وَ الصَّادِقِينَ وَ الْقانِتِينَ وَ الْمُنْفِقِينَ وَ الْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحارِ: «15»

بندگان واقعى خدا صبر كنندگان در حوادث و راستگويان و صادقان، و فرمانبرداران و انفاق كنندگان و استغفار كنندگان در سحرها هستند.

إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ (45)، آخِذِينَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كانُوا قَبْلَ ذلِكَ مُحْسِنِينَ (16)، كانُوا قَلِيلًا مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ (17)، وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ: «16»

بى‌ترديد پرهيزكاران در بهشت‌ها و چشمه‌سارهايند، آنچه را پروردگارشان به آنان عطا كرده دريافت مى‌كنند زيرا آنان پيش از اين پيوسته نيكوكار بودند، آنان در دنيا اندكى از شب را مى‌خوابيدند و بقيه آن را به عبادت سپرى مى‌كردند و سحرگاهان از خدا درخواست آمرزش مى‌نمودند.

 

پی نوشت ها:

 

 

______________________________

 

(1)- اعراف 142.

(2)- احقاف 15.

(3)- روح البيان ج 1 ص 135.

(4)- صافى ج 1 ص 109.

(5)- صافى ج 1 ص 121.

(6)- بحار ج 67 ص 249.

(7)- بحار ج 2 ص 156.

(8)- آل عمران 190.

(9)- يونس 67.

(10)- اسراء 79.

(11)- اسراء 1.

(12)- قدر 1.

(13)- مزمل 6.

(14)- قمر 34.

(15)- آل عمران 17.

(16)- ذاريات 15- 18.

 


منبع : پایگاه عرفان
  • عبادت
  • چهل حديث
  • چهل روز گناه نکردن
  • چهل
  • چهل شب عبادت
  • 0
    100% (نفر 1)
     
    نظر شما در مورد این مطلب ؟
     
    امتیاز شما به این مطلب ؟
    اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

    آخرین مطالب

    رمضان، بهترین فرصت برای طهارت روح
    فرهنگ عاشورا وامام حسین(ع) مرکز ثقل اصول دين
    بخشنده ترین مردم در نگاه امام حسین علیه السلام
    چهره امام حسين(ع)
    تمام شب در عبادت
    عظمت شب قدر
    رعایت حقّ مجلس و هم صحبت
    شَبيب بن جَراد
    چگونه اثر لقمه حرام را از بین ببریم؟
    امام باقر(ع) و تربیت فرزند

    بیشترین بازدید این مجموعه

    اخلاق در محیط خانه (2)
    آثار تربیتی انفاق در راه خدا
    حقيقت روزه‏
    متن کامل خطبه غدیر خم با ترجمه فارسی
    احادیث پیرامون صلوات
    چهره ي بي زوال خورشيد عاشورا    
    افزایش رزق و روزی با نسخه‌ امام جواد (ع)
    متن کامل خطبه غدیر خم با ترجمه فارسی
    کرامات و معجزات حضرت فاطمه زهرا (س) (2)
    متن دعای معراج + ترجمه

     
    نظرات کاربر

    پر بازدید ترین مطالب سال
    پر بازدید ترین مطالب ماه
    پر بازدید ترین مطالب روز



    گزارش خطا  

    ^