استاد انصاریان : اگر حالمان به احسن الحال تغییر کند، فسادها ، رشوه و اختلافات پایان می یابد

دعایی که هر بار پس از پایان یک دور حرکت زمین به‌دور خورشید می خوانیم نیز همین نکته را تأکید می کند. باید چگونه باشیم و تغییر و حال مطلوب چیست؟

استاد حسین انصاریان، محقق و مفسر برجسته قرآن می فرمایند: تغییر در همه انسان ها ممکن است و بهترین حال، ایمان والا، اخلاق والا و عمل والاست.

ایشان معتقد هستند که جبری از سوی خداوند در کسب تغییر و حال مطلوب وجود ندارد و حال هر انسانی مختص اوست.

ایشان می فرمایند که اگر حال همه هفتاد و چند میلیون به احسن الحال تغییر کند، به تمام ظلم ها، تجاوزها، دزدی ها، قتل ها، رشوه ها، اختلاس ها، کشمکش ها و اختلافات خاتمه داده می شود؛ وقتی آدم در چارچوب نظم الهی قرار بگیرد و اخلاق حسنه، عمل صالح و ایمان بالایی پیدا کند در حقیقت در درونش یک ترمز قوی معنوی دارد که نمی گذارد به طرف گناه برود، اما وقتی انسان به جای خداوند، خواسته های نامشروع خود را قرار داد و معبودش آن خواسته های نامشروع شد و نخواست خود را مقید به قیود سعادت بخش الهی کند، تغییر حال پیدا نمی کند و روز به روز هم بدتر و گرگ تر می شود.

استاد انصاریان: این دعا را کتاب های دعای ما مانند مفاتیح نوشتند، حاج عباس آدم مطمئن و موفقی بوده است، دعا را هم از یکی از راویان مهم شیعه به نام «معلی بن خنیس» نقل کردند ولی آیا سندیت این دعا اعتبار دارد؟! فقهای بزرگ شیعه می گویند اگر روایات یا دعایی به دست ما رسید که سند نداشته باشد یا اگر سند داشته باشد، سندش خیلی قوی نباشد ولی متن دعا یا روایت با آیات قرآن و دیگر آثار اهل بیت(ع) هماهنگی داشته باشد یا یک متن عقلی و عرفانی اهل بیتی باشد دیگر نباید دنبال سند و دنبال اینکه سند صحیح است یا صحیح نیست یا اینکه سند دارد یا ندارد گشت بلکه باید به خود متن دعا یا روایت اعتماد کرد. اگر یک متنی از قول یک امام یا پیامبر اکرم نقل شده و سند ندارد، اما متن آن عقلی، شرعی، دینی، اخلاقی یا تربیتی است و نشان هم می دهد که این متن از روایات ساختگی نیست، باید به این متن اعتماد کرد. دعای تحویل سال نیز متن بالایی دارد و هماهنگ با تحویل سال است، اول بهار همه چیز تغییر می کند، سال کهنه، نو می شود و همین تغییر و تحول را در امر معنوی نیز باید شاهد باشیم، مطالبی که در متن می آورده شده بسیار قابل اعتماد و هماهنگ با طبیعت جهان و دعاهای دیگری است که از ائمه طاهرین نقل شده است. ما آیه ای در قرآن داریم که خداوند می فرماید: «اِنَّ اللّهَ لا یغَیرُ ما بِقَوم حَتّی یغَیروا ما بِاَنفُسِهِم؛ اگر می خواهید مشکلات، تنگناها، مضیقه، کمبودها و قحطی ها برطرف شود، وجودتان را از رذایل اخلاقی به حسنات اخلاقی، از اعمال بد به اعمال خوب تغییر دهید.» در حقیقت خداوند تغییر نمی دهد سختی ها، تنگناها و مشکلاتی که اکنون دامن یک قومی را گرفته، مگر اینکه آنها در خودشان تحول و تغییر ایجاد کنند و از بدی ها به خوبی ها بروند.

استاد انصاریان: چون خداوند قلب های مرده را با هدایت، برهان و موعظه ها تغییر می دهد و کوردلی ها را به بصیرت تغییر می دهد، می گوییم ای خدایی که این قدرت را داری که زمینه تغییر قلب مرده را به قلب زنده، زمینه تغییر کوردلی را به بصیرت ایجاد کنی و شب و روز را تدبیر می کنی که میلیاردها سال است که با نظام دقیق رفت و آمد می کند؛ تو که می توانی قلب و کوردلی را تغییر دهی بیا حال ما را هم به نکوترین حال تغییر بده؛ یعنی این نیرو و قدرت را به ما بده که به وسیله ابزارهایی که در اختیارمان قرار دادی مانند نبوت، قرآن، ولایت، نصایح و حکمت های اولیای الهی تغییر پیدا کنیم.

استاد انصاریان: به ما یاد دادند بگوییم «یا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ، حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ» چه دعایی از این بالاتر و چه متنی از این زیباتر که ما به عنوان یک گدا در خانه خدا لحظه تحویل سال بگوییم خدایا حال ما را به احسن الحال تغییر بده چنانچه زمستان را به بهار تغییر می دهی.

استاد انصاریان: ایمان والا، اخلاق والا و عمل والا. حال یعنی وضع ما را تغییر بده حول حالنا یعنی کیفیت باطن ما را با آن قدرتت توفیق بده که ما با ابزارهایی که در اختیارمان هست زیر سایه رحمت تو تغییر دهیم؛ ایمان ما احسن ایمان، اخلاقمان، احسن اخلاق و عملمان، احسن عمل ها شود.

استاد انصاریان: اگر جبری باشد، ارزشی ندارد. پروردگار، عالم را راهنمایی می کند و من باید به راهنمایی های او عمل کنم؛ مثل اینکه در راهنمایی و رانندگی از مرکز کنترل، چراغ ها برای احتیاط زرد رنگ می شود یعنی راننده مراقب باشد که چراغ می خواهد قرمز شود، پس باید بایستد تا رنگ چراغ سبز شود. ترمز ماشین در کسی که پای مرکز کنترل نشسته، نیست و ترمز ماشین ها را که نمی زند، او فقط راهنمایی می کند که با این چراغ زرد چند لحظه دیگر چراغ قرمز می شود. اساسا اجباری در کار انسان نیست، قرآن هم می گوید که من هیچ کس را مجبور نمی کنم، فقط راهنمایی می کنم و راه را نشان می دهم، شما هستید که یا راه درستی که نشان دادم انتخاب می کنید یا راه اشتباهی که زمینی ها برایتان ساختند، انتخاب می کنید.

استاد انصاریان: در هر انسانی حتی بدترین ها، زمینه تغییر وجود دارد، خداوند در سوره طاها به موسی و هارون می گوید: «اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى؛ هر دو بروید پیش فرعون طغیان کرده [یعنی از همه حدود اخلاقی، اعمال و عقاید تجاوز کرده] فَقُولَا لَهُ قَوْلاً لَيِّناً لَعَلَّهُ؛ بسیار نرم و با محبت با او صحبت کنید يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى تا بیدار و خدا ترس شود» معلوم می شود فرعون با اینکه فرعون شده بود، زمینه تغییر در او بود، ولی قبول نکرد.

استاد انصاریان: اگر حال همه هفتاد و چند میلیون به احسن الحال تغییر کند، تمام ظلم ها، تجاوزها، دزدی ها، قتل ها، رشوه ها، اختلاس ها، کشمکش ها و اختلافات خاتمه داده می شود؛ وقتی آدم در چارچوب نظم الهی قرار بگیرد و اخلاق حسنه، عمل صالح و ایمان بالایی پیدا کند در حقیقت در درونش یک ترمز قوی معنوی دارد که نمی گذارد به طرف گناه برود، اما وقتی انسان به جای خداوند، خواسته های نامشروع خود را قرار داد و معبودش آن خواسته های نامشروع شد و نخواست خود را مقید به قیود سعادت بخش الهی کند، تغییر حال پیدا نمی کند و روز به روز هم بدتر و گرگ تر می شود و بیشتر مزاحم خانواده، جامعه، مردم و کشور خود خواهد شد. یکی از نشانه های تغییر حال انسان این است که از گناهان کبیره، ظلم، تجاوز و بداخلاقی دست بردارد؛ این همان انقلابی است که باید در قلب و بصیرتمان رخ دهد.