بال انديشه به اندازه‌اى قوى است كه خداى متعال قدرت آن را به گستردگى تمام عالم تعريف كرده است. بدين لحاظ، اگر آياتى كه درباره انديشه وارد شده است را بخوانيم، خواهيم ديد كه پروردگار تا كجا فضاى انديشه را به روى بشر گشوده است.
«وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمْرِهِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ».
و شب و روز و خورشيد و ماه را نيز رام و مسخّر شما قرار داد، وستارگان هم به فرمانش رام و مسخّر شده‌اند. قطعاً در اين [حقايق] نشانه‌هايى است [بر توحيد، ربوبيّت و قدرت خدا] براى گروهى كه تعقّل مى‌كنند.
در گردش روز و شب، در آفرينش خورشيد و ماه و همه ستارگان بايد انديشه كرد، زيرا همه اين برنامه‌ها و اين مجموعه‌ها نشانه‌اى از نشانه‌هاى خدا هستند و صاحبان انديشه را، پس از تفكر در اين امور، به توحيد مى‌رسانند.
وقتى انسان انديشه مى‌كند، مى‌بيند كه خانه خلقت با اين تنوع بى‌مانند و بى‌حسابى كه در وجود هر عنصرى از عناصر خود دارد، خانه‌اى كاملًا به هم پيوسته است و خطّ باعظمت توحيد و وحدت در تمام آفرينش آشكار است. تمام عالم بالا با زمين، تمام زمين با عالم بالا، تمام حيوانات با عالم و مجموعه‌شان با انسان و بالعكس در ارتباطند. چه كسى مى‌تواند اين همه آثار باعظمت را در عالم آفرينش در روابط و وحدتشان با يكديگر به اين راحتى ببيند؟
اگرچه انديشه انسان توان و ظرفيت رسيدن به عمق چيزها را ندارد، با اين‌حال، مى‌تواند از جاى‌جاى عالم بخشى را انتخاب كند كه نشانه‌اى از تمام هستى است. وقتى يك استكان آب را از دريا بر مى‌داريم و در آزمايشگاه تجزيه مى‌كنيم، با آزمايش كشف مى‌شود كه همه آب‌ها مركب از دو عنصر اكسيژن و هيدروژن هستند؛ براى مثال، كافى است ما ساختمان اتم را مطالعه كنيم و نظام آن را ببينيم و آن را نمونه كل آفرينش و خلقت بدانيم. خداى متعال در قرآن كريم مى‌فرمايد: آيا با ديدن اين نظام و وحدت و هماهنگى، باز هم براى شما در وجود يك عالم مدبّر و ناظم محاسب شكى وجود دارد؟
«أَ فِي اللَّهِ شَكٌّ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ».
پيامبرانشان گفتند: آيا در خدا كه آفريننده آسمان‌ها و زمين است، شكى هست؟
قرآن مجيد هم‌چنين تاكيد مى‌كند كه در نظام بدن خودمان مطالعه كنيم.:
«وَ فِي أَنْفُسِكُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ».
و [نيز] در وجود شما [نشانه‌هايى است]. آيا نمى‌بينيد؟
آيا نمى‌بينيد چه هماهنگى عظيم و وحدت درخشنده‌اى در تمام وجود شما با اين همه تنوع برقرار است؟
منبع : پایگاه عرفان
