توحيد الهى‏

نوشته: حضرت استاد حسین انصاریان 

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

ثَمَنُ الْجَنَّةِ لا إلهَ إلَّااللَّهُ. «1»

قيمت بهشت «لا إله إلّا اللَّه» است.

آن كس كه به حقيقت لا إله إلّا اللَّه مى گويد قيمت راستى اين گفتار و اظهارش بهشت است، چرا كه لا إله إلّااللَّه نفى حكومت طاغوت، شيطان، هواى نفس، غرايز و شهوات باطل در زندگى است. لا إله إلّا اللَّه، نماز، روزه، حجّ، زكات، خمس، امر به معروف و نهى از منكر و جهاد و تولّى و تبرّى است، گوينده اى كه ملتزم به لوازم لا إله إلّااللَّه است البتّه ثمن گفتارش بهشت است، به همين خاطر در روايت ديگر نبىّ اسلام صلى الله عليه و آله فرمود:

لَيْسَ شَىْ ءٌ إلّاوَلَهُ شَىْ ءٌ يَعْدِلُهُ إلَّااللَّهُ عَزَّوَجَلَّ، فَإنَّهُ لا يَعْدِلُهُ شَىْ ءٌ؛ وَلا إلهَ إلّا اللَّهُ، فَإنَّهُ لا يَعدِلُها شَىْ ءٌ؛ و دَمْعَةٌ مِنْ خَوْفِ اللَّهِ، فَإنَّهُ لَيْسَ لَها مِثْقالٌ، فَإنْ سالَتْ عَلى وَجْهِهِ لَمْ يَرْهَقْهُ قَتَرٌ وَلا ذِلَّةٌ بَعْدَها أبَداً. «2»

هر چيزى در جهان همتا و نظيرى دارد مگر سه چيز:

اول: ذات مقدس احديّت.

دوم: لا اله الّا اللَّه كه آن را هموزن نيست (البته گفتار با عمل، مَن ثَقُلَت موازينه).

سوم: اشكى كه از خوف خدا به چشم آيد كه هموزن ندارد و اگر بر چهره بريزد آن چهره را خوارى و ناراحتى نخواهد بود.

قرآن، نبوّت، امامت، ايمان به انبيا، اعتقاد به ملائكه، اعمال صالحه، اخلاق حسنه، عقايد حقّه، همه و همه از لوازم لا إله إلّا اللَّه و از شؤون حضرت اللّه است، گفتارى كه گوينده اش ملتزم به لوازم گفتار است ثمنى چون بهشت دارد، ورنه شمر و عمر سعد و معاويه و يزيد و خولى و سنان هم به زبان لا إله إلّا اللَّه مى گفتند!

در مسئله التزام به لوازم توحيد است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

خَيْرُ الْعِبادَةِ قَوْلُ لا إلهَ إلَّا اللَّهُ. «3»

بهترين عبادت گفتن لا إله إلّا اللَّه است.

در قسمتى از يك روايت مفصّل، رسول خدا صلى الله عليه و آله به مردم فرمود:

اى گروه مردم! هر كس با اقرار به توحيد و كلمه لااله الّا اللَّه مخلصانه بدون آن كه چيزى به آن مخلوط كند خدا راملاقات نمايد اهل بهشت است. امام علىّ بن ابى طالب عليه السلام بپا خاست و عرضه داشت: پدر و مادرم فدايت، چگونه اين كلمه را مخلصانه بگويد و چيزى به آن مخلوط نكند، براى ما بيان كن تا حدّ آن را بشناسيم؟ رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آرى، براى دنيا خواهى و حرص بر جمع آورى مال و خشنود بودن به امور مادّى و گناه و معصيت و بردگى و بندگى و پول اين كلمه را نگويد. و متأسّفانه مردمى چنين اند كه:

گفتارشان گفتار نيكان ولى كردارشان كردار ستمگران و تبهكاران است؛ با زبان، شهادت به توحيد مى دهند امّا هر فسق و فجورى را مرتكب مى شوند؛ پس هر كس خداى عزّ و جلّ را ديدار كند و در او اين خصلت ها نبوده و قولش لا إله إلّا اللَّه باشد بهشت براى اوست، هرگاه دنيا را بگيرد و آخرت را ترك كند، اهل دوزخ است! «4» آرى، اعتقاد و عمل بايد با گفتار هماهنگ باشد ورنه آن گفتار پشيزى ارزش معنوى ندارد؛ بايد گفت و سر خود را از پى گفتار روانه كرد. آرى، اين گفتن، گفتن است.

امام صادق عليه السلام فرمود:

مَنْ قالَ: لا الهَ إلَّااللَّهُ مُخْلِصاً دَخَلَ الْجَنَّةَ وَإخْلاصُهُ بِها أنْ يَحْجُزَهُ لا الهَ إلَّا اللَّهُ عَمّا حرَّمَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ. «5»

هر كس با اخلاص لااله الّا اللَّه گويد داخل بهشت مى شود و اخلاص در آن به اين است كه شهادت به وحدانيّت حق، او را از معاصى بازدارد.

امام رضا عليه السلام در سفر نيشابور در حديث مشهور سلسلة الذّهب از قول پدرانش از قول رسول خدا صلى الله عليه و آله، از قول حضرت حقّ عزّوجلّ فرمود:

لا الهَ إلَّااللَّهُ حِصْنى، فَمَنْ دَخَلَ حِصْنى أمِنَ مِنْ عَذابى. فَلَمّا مَرَّتِ الرّاحِلَةُ نادى : بِشُرُوطِها، وَأنَا مِنْ شُرُوطِها. «6»

لا اله الّا اللَّه دژ و حصار من است، پس هر كس در اين دژ وارد شود از عذاب من ايمن است. هنگامى كه مركب حركت كرد به آواز بلند فرمود: با شروط آن و من خود يكى از شروط آن مى باشم.

يعنى اقرار به امامت من و اين كه رهبر مفترض الطاعه من هستم، نه حاكمان بنى عبّاس؛ لا إله إلّا اللَّه در جنب ولايت ما صحيح است نه در جنب حكومت بنى عبّاس كه در آن جا كلمه حقّ است ولى از آن اراده باطل مى شود!

به قول عارف بزرگ سيف فرغانى:

(سيف فرغانى)

شرط قبولى توحيد

در حديثى بسيار مهم، ابوسعيد خدرى مى گويد:

روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله نشسته بود و تنى چند از يارانش از جمله حضرت علىّ بن ابيطالب عليه السلام گرد او بودند، حضرت فرمود: هر كس لا إله إلّا اللَّه گويد وارد بهشت مى شود، پس دو تن از ياران گفتند: ما مى گوئيم: لا إله إلّا اللَّه، پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:

همانا لا إله إلّا اللَّه از اين شخص- اشاره به حضرت مولا- و شيعيان قبول مى شود، باز آن دو تن تكرار كرده گفتند: ما نيز مى گوئيم، پيامبر دست بر سر على گذارد آنگاه به آن دو نفر گفت: علامت پيروى از او اين است كه: بيعت او را نشكنيد و در مسند و مقام او ننشينيد، سخنش را تكذيب نكنيد. «8» شاعر گران مايه ميرزا غفّار طارمى متخلّص به غفّار، در وصف حضرت مولا گويد:

طول سفر بُعد مقامات من

بر تو اميد است حسابات من

مطلق اعضاى علامات من

سرّ حقيقى است مجازات من

ملجأ دين مرجع آيات من

(غفّار طارمى)

عمل كم، ثواب بسيار

مفضّل بن عمر كوفى از حضرت صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود:

إنَّ اللَّهَ تَعالى ضَمِنَ لِلْمُؤْمِنِ ضَماناً، قالَ: قُلتُ: و ما هُو؟ قالَ: ضَمِنَ لَهُ إنْ هُوَ أقَرَّ لَهُ بِالرُّبُوبِيَّةِ، وَلِمُحَمَّدٍ بِالنُّبُوَّةِ، و لِعَلىٍّ بِالْإمامَة، و أدّى مَا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَيْهِ، وأَنْ يُسْكِنَهُ فى جَوارِهِ، وَلَمْ يَحْتَجِبْ عَنْهُ. قالَ: قُلْتُ: فَهذِهِ وَاللَّهِ الْكَرامَةُ الَّتى لا يُشْبِهُها كَرامَةُ الْآدَمِيّينَ! قالَ: ثُمَّ قالَ أبُوعَبْدِاللَّهِ عليه السلام: إعْمَلُوا قَليلًا تَنَعَّمُوا كَثيراً. «10»

خداوند متعال براى مؤمن تعهّد فرموده امرى را، مفضّل مى گويد: عرض كردم؟ كدام است؟ فرمود: خداوند تعهّد كرده براى مؤمن در صورتى كه اقرار به پروردگارى او و نبوّت محمّد صلى الله عليه و آله و رهبرى و ولايت على عليه السلام نمايد و واجبات الهى را به جاى آورد او را در جوار خود- يعنى مقام قربش ساكن گرداند و مانع از وصول او بدين مقام نگردد. مفضّل گويد: عرض كردم: به خدا سوگند اين بخشش و احترامى است كه مانندش براى آدميان نيست، سپس حضرت فرمود: عمل كمى بجاى آريد و لذّت فراوان ببريد!!

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- ثواب الأعمال: 2؛ مستدرك الوسائل: 5/ 364، باب 36، حديث 6097؛ وسائل الشيعة: 7/ 210، باب 44، حديث 9133.

(2)- ثواب الأعمال: 3؛ وسائل الشيعة: 15/ 225، باب 15، حديث 30338.

(3)- ثواب الأعمال: 4؛ مستدرك الوسائل: 5/ 321، باب 23، حديث 5988.

(4)- بحار الأنوار: 73/ 360، باب 67، حديث 30؛ ثواب الأعمال: 281.

(5)- ثواب الأعمال: 5؛ وسائل الشيعة: 15/ 256، باب 23، حديث 20438.

(6)- ثواب الأعمال: 6؛ بحار الأنوار: 3/ 7، باب 1، حديث 16.

(7)- زاج: نوعى سنگ معدنى كه چون آب به آن رسد سياه مى شود.

(8)- بحار الأنوار: 23/ 84، باب 4، حديث 25؛ بشارة المصطفى: 268.

(9)- بكيم: گنگ و كر و كور و لال مادر زاد.

(10)- ثواب الأعمال: 15؛ بحار الأنوار: 3/ 3، باب 1، حديث 6.

منبع:

برگرفته شده از کتاب تفسير و شرح صحيفه سجاديه جلد یک