فارسی
سه شنبه 29 اسفند 1402 - الثلاثاء 8 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

توبه واجب اخلاقی است

تکبر باعث رانده شدن انسان از حریم حضرت حق می شود .

بینایان راه ، و عالمان آگاه ، و اندیشمندان پاکدل ، کتابهاى باعظمتى در مسایل اخلاقى نوشته اند ، و اخلاق را در دو بخش حسنات اخلاقى و سیئات اخلاقى شرح داده اند . کبر و عجب و خودبینى را در باب سیئات ، و تواضع و فروتنى و خاکسارى را در فصل حسنات به طور مفصل تفسیر کرده اند .گناه را محصول تکبّر انسان از حق ، و توبه و انابه را میوه ى شیرین تواضع و فروتنى در پیشگاه حق دانسته اند .وضع ناهنجارى که براى ابلیس پیش آمد و او را به فرموده ى قرآن ، گرفتار لعنت و رجم و طرد از حریم حق نمود ، معلول کبر او در برابر امر خدا مى دانند ، و توبه و قبول آن را از جانب خدا در ارتباط با آدم و همسرش ، محصول تواضع و فروتنى او نسبت به حق به حساب مى آورند ، و در این زمینه نظر مى دهند . به خاطر این که تکبر باعث رانده شدن انسان از حریم حق ، و دورى او از رحمت خدا مى شود ، واجب است از تکبر کناره گرفت و به علت این که تواضع و فروتنى ، انسان را به مقام قرب آراسته مى کند و او را به بندگى و عبادت مى کشاند ، و او را وادار مى نماید از گناهان و معاصى اش در پیشگاه حق عذر خواهى کند و اقدام به توبه نماید ، واجب است وجود خود را به خاکسارى در برابر حق زینت دهد و بر خاک باعظمت حریم دوست سر ذلت نهد ، و با حالت خشوع و تواضع و چشمى گریان به جانب محبوب رود ، و تعهد نماید براى همیشه از گناه کناره گیرى کند و به جبران گذشته برخیزد .خداوند مهربان به موسى بن عمران خطاب کرد :

                                                                               برگرفته از کتاب توبه آغوش رحمت


 

 یَابْنَ عِمْرانَ ! هَبْ لِى مِنْ عَیْنَیْکَ الدُّمُوعَ ، وَمِن قَلْبِکَ الخُشُوعَ ، وَمِنْ بَدَنِکَ الخُضُوعَ ثُمَّ ادْعُنى فِى ظُلَمِ اللَّیالِى تَجِدْنى قَرِیباً مُجِیباً.  پسر عمران ! به پیشگاه من از دو دیده ات اشک و از قلبت خشوع و از بدنت فروتنى بیاور ، آنگاه در تاریکى شبها مرا بخوان ، نزدیک و جواب دهنده ام یابى .قرآن درباره ى ابلیس مى گوید :

قَالَ مَا مَنَعَکَ اَلاَّ تَسْجُدَ اِذْ اَمَرْتُکَ قَالَ اَ نَا خَیْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِی مِن نَار وَخَلَقْتَهُ مِن طِین * قَالَ فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا یَکُونُ لَکَ اَنْ تَتَکَبَّرَ فِیهَا فَاخْرُجْ اِنَّکَ مِنَ الصَّاغِرِینَ .  خداوند به او فرمود : تو را از سجده بر آدم چه برنامه اى مانع شد که چون تو را دستور دادم انجام ندادى ؟ پاسخ داد : من از او بهترم ، مرا از آتش و او را از خاک به وجود آوردى ، آتش کجا و خاک کجا ؟ خداوند به او فرمان داد از این مقام ملکوتى و هویت معنوى فرود آى ، تو را نرسد که نخوت و کبر به میان آورى ، از حریمم بیرون رو که تو از زمره ى فرومایگانى .قرآن ، پستى و بدبختى و شقاوت و تیره روزى ابلیس را میوه ى تلخ تکبر او از فرمان خدا مى داند ، کبرى که باعث پستى و هلاکت و خروج او از حریم ملکوت شد . بنابراین انسان باید از کبر بپرهیزد که این حالت شیطانى مانع او از اجراى فرمان خداوند است .قرآن مجید درباره ى آدم و همسرش مى فرماید : قَالاَ رَبَّنَا ظَلَمْنَا اَنْفُسَنَا وَاِن لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ .   هر دو گفتند : خداوندا ! ما بر خود ستم روا داشتیم ، اگر ما را مورد مغفرت و رحمت قرار ندهى هر آینه از زیانکاران خواهیم بود .قرآن ، اقرار و اعتراف آدم و همسرش را به مخالفت با فرمان حق و طلب مغفرت و رحمت حضرت محبوب را که امرى پسندیده و محمود است به عنوان بازگشت و توبه ى آدم مى داند ، و در آیه ى 37 سوره ى بقره قبولى این توبه را اعلام مى کند ، ولى باید به این حقیقت توجه داشت که اقرار و اعتراف و توبه و بازگشت به خدا محصول پرقیمت تواضع روحى و خشوع قلبى و سوز دل است ، و چون از نظر علماى اخلاقى تکبر حجابى سنگین بین عبد و خدا ، و تواضع و خاکسارى راهى هموار و درى باز بین انسان و حضرت حق است ، و بقاى بر کبر گناهى عظیم ، و دست برداشتن از نخوت واجبى بزرگ ، و آراسته شدن به تواضع عملى ملکوتى ، و به کارگیرى آن براى دست شستن از گناه و آراسته شدن به عبادت و بندگى ، مساله اى لازم و ضرورى است ; بر این اساس توبه از گناه که در حقیقت نشان دادن تواضع به حریم حق و دور شدن از کبر و نخوت است ، واجب اخلاقى است .درباره ى کبر در روایات مى خوانیم :

 عَن حَکیم قَالَ : سَاَلْتُ ابَا عَبدِاللهِ (علیه السلام) عَن اَدْنَى الاِلْحادِ ، فَقالَ : اِنَّ الکِبْرَ اَدْناهُ.     حکیم مى گوید : از حضرت صادق (علیه السلام) از کمترین مرتبه ى الحاد پرسیدم ، در جواب فرمودند : کمترین مرتبه ى آن کبر است !حسین بن ابى علا مى گوید : از امام ششم (علیه السلام) شنیدم که فرمودند :

 

الکِبْرُ قَدْ یَکُونُ فِى شِرارِ النّاسِ مِنْ کُلِّ جِنْس وَالْکِبْرُ رِداءُ اللهِ فَمَنْ نَازَعَ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ رِدَاءَهُ لَمْ یَزِدْهُ اللهُ اِلاَّ سَفالا . . .. کبر در بدترین مردم است از هر جنسى که باشند ، بزرگى برازنده ى حق است ، ــــــــــــــــــــــــــــــــهر کس با خداوند در رداى برازنده ى او به ستیزه برخیزد ، خداوند جز پستى بر او نیفزاید .امام باقر (علیه السلام) فرمودند :  العِزُّ رِداءُ اللهِ ، وَالْکِبْرُ اِزارُهُ ، فَمَنْ تَنَاوَلَ شَیْئاً مِنْهُ اَکَبَّهُ اللهُ فِى جَهَنَّمَ.

    عزت روپوش خدا ، و کبر همچون زیرپوش حق است ، هر کس به یکى از آنها دست اندازد خداوند او را در جهنم سرنگون کند درباره ى تواضع در روایات مى خوانیم :امام ششم (علیه السلام) فرمودند :

اِنَّ فِى السَّماءِ مَلَکَیْنِ مُوَکَّلَیْنِ بِالعِبادِ فَمَنْ تَواضَعَ للهِِ رَفَعاهُ وَمَنْ تَکَبَّرَ وَضَعاهُ. همانا در آسمان دو فرشته اند که هر دو را بر بندگان گماشته اند ، هر کس براى خدا فروتنى و خاکسارى کند او را رفعت دهند ، و هر که تکبر ورزد او را پست و ذلیل نمایند .

رسول حق فرمودند :فَانَّ مَنْ تَواضَعَ للهِِ رَفَعَهُ اللهُ وَمَن تَکَبَّرَ خَفَضَهُ اللهُ وَمَن اقْتَصَدَ فِى مَعِیشَتِهِ رَزَقَهُ اللهُ وَمَنْ بَذَّرَ حَرَمَهُ اللهُ وَمَنْ اَکْثَرَ ذِکْرَ المَوْتِ اَحَبَّهُ اللهُ .  همانا هر که براى خدا فروتنى نماید خداوند او را بالا برد ، و هر که تکبر نماید خداوند او را پست و خوار کند ، و هر که در زندگى میانه روى پیشه گیرد خداوند روزیش دهد ، و هر کس ولخرجى نماید خداوند عنایتش را از او منع کند ، و هر که زیاد یاد مرگ کند پروردگار او را دوست دارد .

خداوند به داوود خطاب کرد :یا داوُدُ ! کَما اَنَّ اَقْرَبَ النَّاسِ مِنَ اللهِ المُتَواضِعُونَ ، کَذلِکَ اَبْعَدُ النَّاسِ مِنَ اللهِ المُتَکَبِّرُونَ . اى داوود ! چنانکه نزدیکترین مردم به خداوند فروتنانند ، هم چنین دورترین مردم از خدا متکبرانند .

0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

شهرت باب الحوائج حضرت عباس(ع)
تشبيه لطيف از دوست حقيقى‏
حضرت زينب (س) الگوی زنان عالم
تعقل و تفکر
آخرت آباد با دنياى پاك و آباد
پستى در قيامت به خاطر پستى اعمال
خدا برات جبران می کنه!؟
اثرگذارى مهرورزى بر گناه‏كاران
جلوه‏هايى از مهرورزى اولياى الهى
نشانه‏هاى اولياى الهى

بیشترین بازدید این مجموعه

آغاز و انجام قرآن ، نمودار محبّت
آثار محبّت به حضرت اميرالمؤمنين
نشانه‏هاى اولياى الهى
جلوه‏هايى از مهرورزى اولياى الهى
مهرورزى باعث نجات از مرگ
دومين سفر به شام‏
ماجراى پول نفت!
سکوت در کلام امام رضا (ع)
روز مباهله
حضرت زينب (س) الگوی زنان عالم

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^