رعايت حقوق خدمتكار

نوشته : حضرت آیت الله حسین انصاریان

رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:

مَا زَالَ جَبرَئِيلُ يُوصِينِى بِالمَمَالِيكِ حَتّى ظَنَنْتُ أنَّه سَيَجْعَلُ لَهُم وَقْتاً إذا بَلَغُوا ذَلِكَ الوَقتَ أُعتِقُوا «1»

پيوسته جبرئيل مرا به غلامان و كنيزان و خدمتكاران و زيردستان سفارش مى كرد تا جايى كه گمان كردم براى آنان وقت معينى قرار مى دهد كه چون آن وقت برسد آزاد مى شوند.

ابوذر رحمه الله مى گويد: از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم شنيدم كه مى فرمود:

أطعِمُوهُم مِمّا تَأكُلُونَ وألبِسُوهُم مِمّا تَلبِسُون «2»

 به خدمتكاران و زيردستان از آنچه خود مى خوريد بخورانيد و از آنچه خود مى پوشيد بپوشانيد.

امام باقر عليه السلام فرمود:

أربعٌ مَن كُنَّ فِيهِ بَنَى اللَّهُ لَهُ بَيتاً فِى الجَنَّةِ: مَن آوَى اليَتِيمِ، وَرَحِمَ الضَّعيفِ، وَأشفَقَ عَلَى وَالِدَيهِ، وَرَفَقَ بِمَملُوكِهِ «3»

چهار خصلت است در هركس باشد خدا براى او خانه اى در بهشت بنا مى كند: پناه دادن به يتيم، و رحمت آوردن به ناتوان، و مهربانى به پدر و مادر، و مداراى با مملوك و خدمتكار.

ابوذر رحمه الله مى گويد: از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم شنيدم كه مى فرمود:

إخوَانُكُم جَعَلَهُمُ اللَّهُ تَحتَ أيديكُم، فَمَن كَانَ أخُوهُ تَحتَ يَدهِ فَلْيُطْعِمْهُ مِمَّا يَأكُلُ، وَلْيَكْسُهُ مِمّا يَلْبِسُ، وَلَا يُكَلِّفْهُ مَا يَغْلِبُهُ، فإن كَلَّفَهُ ما يَغْلِبُهُ فَليَعنِهُ «4»

 غلامان و مماليك و خدمتكاران برادران دينى شما هستند كه خدا آنان را زيردست شما قرار داده است، پس كسى كه برادر دينى اش زيردست اوست بايد از آنچه خود مى خورد به او بخوراند و از آنچه خود مى پوشد به او بپوشاند، و او را به آنچه او را به زحمت مى اندازد تكليف نكند و اگر تكليف كرد لازم است به او كمك دهد.

حكايتى شگفت از حضرت سجاد عليه السلام

ابوبصير از حضرت باقر عليه السلام روايت مى كند كه آن حضرت فرمود: پدرم غلامى داشت كه او را دنبال كارى فرستاد و او نسبت به انجام آن كار تأخير كرد، حضرت با تازيانه يك ضربه به او زد، غلام گريست و گفت: خدا را اى على بن الحسين عليه السلام، مرا دنبال كارى مى فرستى و سپس تازيانه ام مى زنى؟! امام باقر عليه السلام فرمود: پدرم گريست و به من گفت: به حرم رسول خدا برو و دو ركعت نماز بخوان، آن گاه بگو: خدايا على بن الحسين را از خطايش در قيامت بيامرز، سپس به غلام فرمود: برو تو در راه خدا آزادى. ابوبصير مى گويد به حضرت باقر عليه السلام گفتم: فدايت شوم، آزادى كفاره ى يك ضربت تازيانه است؛ ولى امام سكوت كرد «5».

على و بازار پيراهن فروشان

اميرالمؤمنين عليه السلام به بازار پيراهن فروشان آمد و دو پيراهن يكى را به ارزش سه درهم و ديگرى را به ارزش دو درهم خريد و فرمود: قنبر اين پيراهن سه درهمى را بگير و بپوش. او گفت: شما كه منبر مى رويد و براى مردم سخنرانى مى كنيد به اين پيراهن باارزش تر سزاوارتريد. فرمود: تو جوانى و داراى هيجان جوانى هستى، من از پروردگارم حيا مى كنم به تو برترى جويم، از رسول خدا شنيدم كه مى فرمود: خدمتكاران را از آنچه خود مى پوشيد بپوشانيد و از آنچه خود مى خوريد بخورانيد «6».

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- امالى صدوق: 427، المجلس السادس والستون، حديث 1؛ بحار الانوار: 71/ 139، باب 4، حديث 1.

(2)- مشكاة الانوار: 178، الفصل الثانى و العشرون؛ بحار الانوار: 71/ 140، باب 4، حديث 5.

(3)- ثواب الاعمال: 133؛ بحار الانوار: 71/ 140، باب 4، حديث 6.

(4)- مجموعه ورام: 1/ 57، باب العتاب؛ بحار الانوار: 71/ 141، باب 4، حديث 11.

(5)- الزهد: 43، باب 7، حديث 116؛ بحار الانوار: 71/ 142، باب 4، حديث 12.

(6)- بحار الانوار: 71/ 143، باب 4، حديث 19.

مطالب فوق برگرفته شده از

کتاب : زيبائى هاى اخلاق