نفرين شديد و سخت به دشمنان‏

منابع مقاله:

کتاب  : تفسير و شرح صحيفه سجاديه، جلد دهم

نوشته: حضرت استاد حسین انصاریان

اين بخش از نفرين، انسان را به ياد نفرين حضرت نوح مى اندازد كه عرضه داشت:

وَ قَالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الاْرْضِ مِنَ الْكافِرينَ دَيّاراً* انَّكَ انْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبادَكَ وَ لا يَلِدُوا الّا فاجِراً كَفّاراً» «1»

و نوح گفت: پروردگارا! هيچ يك از كافران را بر روى زمين باقى مگذار* كه اگر آنان را باقى گذارى، بندگانت را گمراه مى كنند و جز نسلى بدكار و ناسپاس زاد و ولد نمى كنند.

يكى از عوامل زمينه ساز نفرت و دشمنى در بين انسان ها تعصّب و ارتباط نژادى و قومى است؛ زيرا بدون شك انسان به هر سرزمينى يا نژادى وابستگى داشته باشد به آن عشق مى ورزد. در اين پيوند و علاقه به خاك وطن و قوم و قبيله، نسل در نسل نه تنها عيب و كمبودى نيست، بلكه عامل سازنده اى براى همدلى و همكارى اجتماعى آنان است ولى اگر وابستگى از حدّ تعادل بگذرد به شكل افراطى ويران گر و فاجعه آميز خواهد بود و در نتيجه تبديل به برترى نژادى و قبيلگى مى گردد و گاهى به تمام دنيا سرايت كرده و طوفان جنگ و كشتار برپا مى سازد.

حمايت و دفاع بى هدف و انگيزه از نژاد و وطن، سرچشمه بسيارى از جنگ هاى بزرگ در جهان شده است كه ريشه آن در خود برترى قومى بوده و راهى براى انتقال نفرت و خرافات و شبهات با عنوان آداب و سنن قبيله اى يا فرهنگ كشورى به ملّت هاى ديگر گرديده است. رويارويى جبهه كفر با اسلام از آغاز رسالت انبيا و ائمه اطهار عليهم السلام تا كنون بر سر همين تعصّب هاى جاهلى يا غرور نژادى بوده است كه حاصلى جز كينه و وحشت و جدايى نداشته است و پليدتر از اين وضع؛ گروهى از انسان هاى ثروتمند يا دانشمند به نام خدمت به بشر يا حقوق بشر، به ستمگران و كافران روى زمين يارى مى رسانند. و آتش فتنه و تجاوز را در سراسر گيتى شعله ور مى سازند.

زُهَرى از امام سجّاد عليه السلام درباره عصبيّت پرسيد: حضرت در جواب فرمود:

الْعَصَبِيَّةُ الَّتى يَأْثَمُ عَلَيها صاحِبُها أَنْ يَرَى الرَّجُلُ شِرارَ قَوْمِهِ خَيْراً مِنْ خِيارِ قَوْمٍ آخَرِينَ وَ لَيْسَ مِنَ الْعَصَبِيَّةِ أَنْ يُحِبَّ الرَّجُلُ قَوْمَهُ وَلكِنْ مِنَ الْعَصَبِيَّةِ أَنْ يُعينَ قَوْمَهُ عَلَى الظُّلْمِ. «2»

تعصّبى كه انسان به خاطر آن گناهكار مى شود اين است كه اشرار قومش را بهتر از نيكان قوم ديگر بداند، اما اينكه انسان نژاد خويش را دوست دارد عصبيّت نيست، عصبيّت آن است كه انسان قبيله خود را در ستمگرى يارى دهد.

به هر حال وجود چنين حالتى در بشر يا جامعه، باعث عقب ماندگى و زوال آن خواهد شد و پرده هاى سنگينى بر عقل و فكر آدمى مى اندازد. بهترين راه مبارزه با خوى زشت كينه توزى و تفرقه افكنى، علاوه بر نگرانى از موقعيّت دشمن؛ تلاش براى بالا بردن، سطح فرهنگ و ايمان هر ملّت است؛ هر چند بايد در برابر شيوه سلطه گرى و دشمن سازى انسان هاى فريب خورده، آمادگى روحى و قلبى و بهره گيرى از امكانات دفاع را فراهم نمود.

امام صادق عليه السلام فرمود: لقمان حكيم در سفارش هاى خويش به فرزندش مى گويد:

يا بُنَىَّ! لِيَكُنْ مِمَّا تَتَسَلَّحُ بِهِ عَلَى عَدُوِّكَ وَ تَصْرَعُهُ الْمُماسَحَةُ وَ إِعلانُ الرِّضا عَنْهُ وَ لاتُزاوِلْهُ بِالْمُجانَبَةِ فَيَبْدُوَ لَهُ ما فى نَفْسِكَ فَيَتَأَهَّبَ لَكَ. «3»

فرزندم! از جمله چيزهايى كه بايد در برابر دشمنت به آن مسلّح شوى و در نتيجه او را به خاك افكنى، اين است كه با او به زبان گرم و نرم سخن گويى و وانمود كنى كه از وى خرسند هستى و از او دورى نكنى تا آن چه در درونت مى گذرد بر او آشكار شود؛ پس، خودش را در برابر تو آماده سازد.

يعنى با زبان مدارا و آشتى با او راه بيايى، ولى در باطن غضب و نفرت خودت را پنهان نگه دارى، تا دشمن با خيال خام خودش در برابر تو قدرت نمايى كند و سپس در وقت مناسب او را سركوب كنى.

 [ «9» اللَّهُمَّ وَ قَوِّ بِذَلِكَ مِحَالَ أَهْلِ الْإِسْلَامِ وَ حَصِّنْ بِهِ دِيَارَهُمْ وَ ثَمِّرْ بِهِ أَمْوَالَهُمْ وَ فَرِّغْهُمْ عَنْ مُحَارَبَتِهِمْ لِعِبَادَتِكَ وَ عَنْ مُنَابَذَتِهِمْ لِلْخَلْوَةِ بِكَ حَتَّى لَا يُعْبَدَ فِي بِقَاعِ الْأَرْضِ غَيْرُكَ وَ لَا تُعَفَّرَ لِأَحَدٍ مِنْهُمْ جَبْهَةٌ دُونَكَ «10» اللَّهُمَّ اغْزُ بِكُلِّ نَاحِيَةٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ عَلَى مَنْ بِإِزَائِهِمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَ أَمْدِدْهُمْ بِمَلَائِكَةٍ مِنْ عِنْدِكَ مُرْدِفِينَ حَتَّى يَكْشِفُوهُمْ إِلَى مُنْقَطَعِ التُّرَابِ قَتْلًا فِي أَرْضِكَ وَ أَسْراً أَوْ يُقِرُّوا بِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِى لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ ]

خدايا! به اين امور تدبير مسلمانان را نيرو بخش، و شهرهايشان را استوار ساز، و اموالشان را فزونى ده، و خاطرشان را از جنگ با دشمن براى بندگيت، و از كارزار با آنان براى خلوت كردن جهت راز و نياز خودت آسوده كن؛ تا در سراسر زمين جز تو پرستش نشود، و صورتى از آنان جز براى تو به خاك نسايد.

خدايا! هر ناحيه از مسلمانان را، به جنگ با مشركانى كه در برابرشان هستند بدار، و آنان را از جانب خود به فرشتگانى كه پياپى درآيند مدد فرما، تا دشمنان را به دورترين نقطه آباد زمين فرارى دهند، و با كشتن و اسارتشان، زمينت را از لوث وجود آنان خالى كرده و پاك نمايند، يا اين كه اقرار كنند به اين كه تو خدايى و غير تو خدايى نيست، تنهايى و همتا ندارى.

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- نوح (71): 26- 27.

(2)- الكافى: 2/ 308، حديث 7؛ بحار الأنوار: 70/ 288، باب 133، حديث 6.

(3)- بحار الأنوار: 72/ 393، باب 87، حديث 1؛ الأمالى، شيخ صدوق: 668، حديث 5.