آثار زندگي طاغوتيان از ديدگاه امير مؤمنان

اميرالمؤمنين (ع) مطلب بسيار مهمي دربارۀ کساني دارند که از خدا جدا زندگي می‌کنند و تسليم طاغوت هستند؛ این مطلب را به صورت خبر ذکر مي‌کند:

«من شغل نفسه بغير نفسه تحير في الظلمات»

کسي که خود را فراموش می‌كند كه انسان و موجود برتر است از یاد می برد که او داراي قوي‌ترين استعدادها و معدن عقل و فطرت است؛ نهادي است که زمينۀ تبديل شدن به شجرۀ طيبه انسانيت را دارد. چنين انساني با غفلت از تأدیب به آداب و تربيت و تصفيه و رشد خود، هرگز قدمي بر نخواهد داشت. در اين فضاي غفلت‌زده، دزدان انسانيت خيلي راحت او را مي‌دزدند. بعد وقتي وارد جاده‌اي که طاغوت برايش باز کرده، مي‌شود، در تاريکي‌هاي گوناگون سرگردان مي‌شود. به تاريکي جهل، ظلم، بي‌شخصيتي، و فشار رواني گرفتار مي‌شود. وقتي دچار فشار رواني شد، بي‌هدف مي‌گردد؛ وقتي بي‌هدف شد، خود را به هر آب و آتشي مي‌زند که از اين سرگرداني تاريکي‌ها، هدف اميدواري را پيدا کند و پيدا نمي‌کند.

يا دچار نااميدي و پوچي كامل مي‌شود، يا بيماري رواني سختي مي‌گيرد؛ يا براي نجات جان خويش خودکشي مي‌کند. اين فرهنگ طاغوت است.