درك عظمت و توحيد الهي

وجود مبارک حضرت رضا (علیه السلام) از پدران بزرگوارشان از پروردگار نقل مي‌کنند که خداوند فرمود: 

من عبادت بنده‌ام را در صورتي که با تفكر، عظمت مرا درك كرده باشد، قبول مي‌کنم.

البته اين بيان، معاني مختلفي را در بر دارد. يکي همين است که ارزش عبادت عبد وقتي معلوم مي‌شود که عظمت حضرت حق را يافته و به کوچکي خود توجه کرده باشد و اين‌که او نسبت به حضرت رب العالمين، مملوک فقير و ناچيزی است. دریابد که او

(لايَقْدِرُ عَلى شَيْ ءٍ)

او قدرتي بر کاري ندارد و تمام تحولاتي که از تولد تا وفات به صورت مثبت براي او رخ مي‌دهد، در ارتباط با حول و قوة پروردگار مهربان عالم است.

(ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً عَبْداً مَمْلُوكاً لايَقْدِرُ عَلى شَيْ ءٍ)

(لايَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً وَ لايَمْلِكُونَ مَوْتاً وَ لا حَياةً وَ لا نُشُوراً)

انسان براي عبادت به پيشگاه مقدس حق مي‌رود در حالي که نسبت به او هيچ احساس مالکيت در وجود، قدرت، علم و امور ديگر نداشته باشد. يعني انسان به اين حقيقت برسد که آنچه در نزد او است، از خدا است و باید آن را در راه الله قرار ‌دهد. يعني آنچه را که از وجود مقدس حق به عنوان فيض دريافت کرده است، به صورت عبادت و بندگي هزينه کند. فرقی نمی‌کند اين عبادت، بدني، مالي یا اخلاقي باشد.

اين گونه عبادت با توجه به عظمت و مالکيت مطلق او و با توجه به فقر محض انسان، بايد در مسير الي الله قرار بگيرد. چنين عبادتي با ارزش‌ترين عبادت است. چون عبادت عالمانه و بر اساس معرفت است. زيرا ممکن است گاهي عبادت ممکن است جاهلانه صورت بگيرد و نفس وجود من، بين من و بين حضرت حق، حجاب باشد. نماز بخوانم، اما با احساس من بودن باشد. مال و علم و ملك و وجود من هيچ وقت نبايد پيش ما مهم باشد. چون با توجه به آيات کتاب خدا، همه ريشه در هواي نفس، خودبيني، خودمحوري و خودخواهي دارد.