معرفت واقعى
اما انسانى كه چون خودش را نمى شناسد ، خدا را نيز نمى شناسد ؛ يعنى اگر به خود معرفت پيدا كند ، عرفان به حق را نيز پيدا مى كند .
بگويد : من كجا بودم ؟ چگونه بودم ؟ به كجا مى روم ؟ خاك زمين هاى كشاورزى بودم . پدر و مادر من محصولات كشاورزى را خوردند ، از آنها نطفه به وجود آمد . تنها پدر و مادرم كه مرا به وجود نياوردند ، در غيب وجود پدر ، رحم مادر ونطفه چه كسى مرا به وجود آورد ؟ شما مى توانيد متحركى را نام ببريد كه بدون محرِّك باشد ؟ اين امر امكان ندارد .
لزوم شناخت مبدأ و معاد
نقل مى كنند : رسول خدا صلى الله عليه وآله از بيابان عبور مى كردند ، به پيرزنى رسيدند كه داشت با چرخ ، نخ مى ريسيد . پيامبر صلى الله عليه وآله را نمى شناخت . حضرت صلى الله عليه وآله به پيرزن فرمودند : به چه دينى متدين هستى ؟ گفت : اسلام . فرمود : خدا را قبول دارى ؟ گفت : صد در صد . حضرت فرمود : دليل تو بر وجود خدا چيست ؟ پيرزن دستش را از چرخ برداشت و گفت : اين دليل من است . اگر دست من چرخ را حركت ندهد ، اين چرخ حركت نمى كند و متوقف مى شود . چرخ چوبى محرك مى خواهد ، پس اين همه حركت در عالم ، محرك نمى خواهند ؟(540)
اين را همه دانشمندان عالم قبول دارند . جالب است كه كمونيست ها نيز در قوانين فيزيكى اين حرف را زده اند كه متحركِ بى محرك نداريم ؛ چون حركت در ذات هيچ شيئى نيست .
كسى كه به گذشته اش دقيق نگاه مى كند ، كه من روزى نبودم ، خاك را حركت دادند ، به صورت گياه و محصول شد ، در وجود پدر و مادرم حيات ايجاد كرد ، اين محصولات را خوردند و بدون آن كه آنان نقش مستقلى داشته باشند ، نطفه صلب پدر من در رحم مادرم ، من را ساخت .
اين خداست . پس مسأله مبدأ در باطن حل است كه مى بينيم احدى از گذشتگان ما نمانده و مرده اند . ما نيز در اين كاروان هستيم كه ما را از درخت طبيعت مى چينند و مى ميريم .
توجه به تكليف و كيفيت معاد
حال اين خدايى كه با شناخت خود پيدا كرده ام ، مى بينم از معاد و زنده شدن مردگان حرف زده است . چگونه مرا زنده مى كند ؟ من كه در قبر خاك مى شوم ؟ بدانم كه روزى خاك بوده ام ، بعد مرا به وجود آورده اند و روزى ديگر كه خاك مى شوم ، همان به وجود آورنده دوباره مرا زنده مى كند .(541)
انسان بين مبدأ و معاد بايد دو نگاه داشته باشد نگاه نخست اين كه بايد به پروردگار نگاه كنم كه آيا در اين دنيا با من كارى دارد يا نه ؟ آيا مرا آفريد ، بعد رهايم كرد كه هر كجا مى خواهم بروم ؟ هيچ كارى به كار من ندارد ؟
مى بينم كه يكصد و بيست و چهار هزار پيامبر عليهم السلام را با معجزه فرستاده است ؛ يعنى با تو كار دارم . كارى كه به نفع خود انسان است . سلسله اى از تكاليفى كه نسبت به خدا دارم كه خالق من است و سلسله تكاليفى كه نسبت به ديگران دارم ؛ پدر ، مادر ، اقوام و مردم . اين چند روزه دنيا تكاليف را عمل كنم . اين نگاه به مبدأ .
نگاه دوم: نگاه به معاد است كه خدا مى گويد : اين تكاليف را در روز قيامت با ترازوهايى كه قرار مى دهم ، ارزيابى مى كنم . اگر ارزش دار بود ، بهشت براى توست .
حكايت ابولهب در قرآن
اين ترازوهايى كه مى خواهد عملكرد ما را با آن بسنجد ، چيست ؟ مى گويد : اين ترازوهاى من عدالت خالص است :
» فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيًْا «(542)
من خدايى نيستم كه به احدى كمترين ظلمى كنم .
ابولهب مردى است كه خدا عليه او در قرآن سوره اى نازل كرده است . خدا از مخالف ، بيكار و فرار كننده از تكاليفى كه به نفع خود انسان است ، متنفر است . اين كه عموى پيامبر است ، باشد ، بايد اين سوره در قرآن بماند ، تا مردم بدانند كه من با مخالف حرفى ندارم :
» تَبَّتْ يَدَآ أَبِى لَهَبٍ وَ تَبَّ × مَآ أَغْنَى عَنْهُ مَالُهُ وَ مَا كَسَبَ × سَيَصْلَى نَارًا ذَاتَ لَهَبٍ «(543)
خيلى زود عموى تو در جهنمى مى افتد كه شعله هايش زبانه هاى سنگينى دارند . اين ابولهب بعد از مرگ به اين عذاب برزخى دچار شد كه نمونه اى از عذاب جهنم است . در قيامت نيز به جهنم مى رود .
علت تخفيف عذاب ابولهب
اما روايت دارد : خدا به كارگران عذاب جهنم فرمود : در عذاب عموى پيامبر كمى تخفيف بدهيد ، چرا ؟ چون عموى پيامبر است ؟ ابدا ، به اين مسأله هيچ ربطى ندارد ، بلكه تخفيف براى اين است كه روزى - در دوران كودكى - دايه پيامبر صلى الله عليه وآله - حليمه سعديه - شير نداشت كه به حضرت بدهد ، پيامبر نيز گرسنه بود .
ابولهب كنيزى داشت كه بچه دار شده بود . به او گفت : برو به برادرزاده من شير بده . به همين خاطر عذاب او را تخفيف بدهيد ؛ چون من به كسى ظلم نمى كنم . خوبى كردى ، اما بايد به جهنم بروى ، ولى مطابق خوبى كردن ، عذابت را تخفيف مى دهم . يا در دنيا مزد خوبى را مى دهم كه در قيامت طلب نداشته باشى .(544)
اين خدا است ، نه خدايى كه كشيش هاى مسيحى ، خاخام هاى يهودى ها و غير شيعه مانند بنى اميه ساخته اند . اين خدايى كه ديگران دارند ، ساختگى است .
شب جمعه اى در مسجد الحرام به غير شيعه اى گفتم : شب جمعه است و مسجد الحرام پر نعمت . او متوجه نشد كه من شيعه هستم . گفت : بله ، اول غروب خدا تخت خود را از آسمان هفتم به آسمان اول مى آورد كه به زمين نزديك باشد . روى تخت مى نشيند ، پاهايش را به طرف زمين دراز مى كند ، مى گويد : هر كدام امشب به در خانه من بيايد ، من او را مى بخشم و دردش را دوا مى كنم . سحر دوباره تختش را برمى دارد ، تا شب جمعه ديگر .
خداى كليساها ساخت كشيش هاست . خداى يهودى ها ساخت خاخام ها و خداى غير شيعه ساخت بنى اميه . خداى ما شيعيان خداى قرآن است ؛ يعنى خداى واقعى عالم كه »محيط و عليم بكل شى ء« است ، »ليس كمثله شى ء« ، غفور ، رحيم ، ودود ، كريم و بى نهايت است . جسم ندارد . قدرت بى نهايت است ، همراه با صفات جلاليه و كماليه ، كه اين صفات نيز بى نهايت هستند . رحمت و علم بى نهايت . خداى ما خداى قرآن است .
افتراى جاهلانه به پروردگار
خداى ما ظالم نيست .(545) ديگران مى گويند : خدا هر ظلمى مى تواند بكند و اگر ظلم كرد ، نبايد به او ظالم گفت . همه چيز ملك او است . اگر خواست كسى را بى خودى از بين ببرد ، نبايد ايراد گرفت . ولى ما مى گوييم : نه ، خداى ما حكيم است . دل بخواهى نيست كه اين كار را بكند يا نكند . خداى ما عالم ، عادل ، كريم و رزاق است و هر كارى در حق ديگران بكند ، بر اساس حكمت و علم است .
علت اين حرفهايى كه شما درباره خدا مى گوييد اين است كه خداى شما را بنى اميه ساخته است ، نه قرآن . خداى كليسا ، يهود ، برهمن و غير شيعه ظالم است . آن خدايى كه قرآن ، پيامبر صلى الله عليه وآله و اهل بيت عليهم السلام به ما معرفى كرده اند ، خداى عالم است ، نه ظالم .
ترازوهاى سنجش اعمال در قيامت
1 - قرآن
ترازوهاى ارزيابى در قيامت چيست ؟(546) چون همه چيز جمع است ، لذا خودشناس ، هم خداشناس است ، هم معاد شناس . خودشناس نگاه مى كند پروردگار از او چه مى خواهد و روز معاد چه عملى را قبول مى كند . بر اساس اين ديدگاه زندگيى مانند ابوذر ، سلمان و مقداد دارد . پاك و منزه است .
اين سه ترازو را نام ببرم . ترازوى اول : قرآن كريم است :
» وَالْوَزْنُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ «(547)
2 - پيامبر صلى الله عليه وآله
ترازوى دوم : وجود مبارك پيامبر عظيم الشان اسلام صلى الله عليه وآله است :
» لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ «(548)
پيامبر صلى الله عليه وآله در قيامت به عنوان گواه، اعمال شما را با شما روبرو مى كند ؛ اگر اعمال و حركات شما با نبوت او تناسب داشت ، اعمال با ارزشى است ، ولى اگر تناسب نداشت ، مى گويند :
» فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ «(549)
3 - اميرالمؤمنين عليه السلام
ترازوى سوم : همان آقايى است كه در نجف ، در حرمش مى خوانيد :
» السلام على ميزان الاعمال «(550)
سلام بر تو اى اميرالمؤمنين ! كه روز قيامت خدا اعمال امت را با تو مى سنجد . تو ترازوى خدا هستى كه اعمال مردم با تو ارزيابى مى شود .
والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته
پی نوشت ها:
540) المحجة البيضاء: 134/5؛ »المستفاد من كلام المحقق البهائى في حاشية الزبدة أن هذا هو حكاية دولابها و كف اليد عن تحريكها لإظهار اعتقادها بوجود الصانع المحرك للافلاك المدبر للعالم و الذي ذكره القوشجي و تبعه الفاضل الجواد- رحمه الله- هو ما روى أن عمرو بن عبيد لما أثبت منزلة بين الكفر و الايمان فقالت عجوزة قال الله تعالى هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ فَمِنْكُمْ كافِرٌ وَ مِنْكُمْ مُؤْمِنٌ فلم يجعل الله من عباده الا الكافر و المؤمن، فقال سفيان: عليكم بدين العجائز انتهى. و لا يخفى أن صدور هذا الكلام عن سفيان لا ينافي صدوره عن النبي صلى الله عليه وآله.«
541) تفسيرالعياشي: 296/2، و من سورة بني إسرائيل، حديث 89؛ »عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَال:َ جَاءَ أُبَيُّ بْنُ خَلَفٍ فَأَخَذَ عَظْماً بَالِياً مِنْ حَائِطٍ فَفَتَّهُ ثُمَّ قَالَ يَا مُحَمَّدُ إِذا كُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ مَنْ يُحْيِ الْعِظامَ وَ هِيَ رَمِيمٌ قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَها أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ.«
542) انبياء (47 : (21؛ »و به هيچ كس هيچ ستمى نمى شود.«
543) مسد (3 - 1 : (111؛ »نابود باد قدرت ابولهب ، و نابود باد خودش ؛ × ثروتش و آنچه از امكانات به دست آورد چيزى ] از عذاب خدا را كه در دنيا عذاب استيصال است [ از او دفع نكرد . × به زودى در آتشى زبانه دار درآيد.«
544) تفسير روح البيان: 407/4؛ »و استثنى من شدة العذاب عما النبي صلى الله عليه وآله فكان له جارية يقال لها ثويبة و هى أول من ارضعته عليه السلام بعد إرضاع امه له فبشرته بولادته عليه السلام و قالت له أشعرت ان آمنة ولدت ولدا و فى لفظ غلاما لاخيك عبد اللّه فاعتقها ابو لهب و قال أنت حرة فجوزى بتخفيف العذاب عنه يوم الاثنين بان يسقى ماء فى جهنم فى تلك الليلة اى ليلة الاثنين فى مثل النقرة التي بين السبابة و الإبهام و فى المواهب رؤى ابو لهب بعد موته فى المنام فقيل له ما حالك قال فى النار الا انه يخفف عنى كل ليلة اثنين و امص من بين إصبعي هاتين ماء و أشار برأس إصبعيه و ان ذلك باعتاقى لثويبة عند ما بشرتنى بولادة النبي صلى اللّه عليه و سلم بارضاعها له كذا فى انسان العيون.«
545) حج (22 : (10؛ »ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ يَداكَ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبيدِ«
يونس (10 : (44؛ »إِنَّ اللَّهَ لا يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئاً وَ لكِنَّ النَّاسَ أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُون«
546) مجمع البيان في تفسير القرآن: 616/4؛ » »وَ الْوَزْنُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ« ذكر فيه أقوال )أحدها( أن الوزن عبارة عن العدل في الآخرة و أن لا ظلم فيها على أحد عن مجاهد و الضحاك و هو قول البلخي )و ثانيها( أن الله ينصب ميزانا له لسان و كفتان يوم القيامة فتوزن به أعمال العباد الحسنات و السيئات. . . .«
تفسير نور الثقلين: 5/2 ]سورة الأعراف (11 - 1 : (7]، حديث 13؛ »قال الصادق عليه السلام في كلام طويل: فاذا أردت أن تعلم أصادق أنت أم كاذب فانظر في قصد معناك و غور دعواك و عيّرهما بقسطاس من الله U كأنك في القيامة قال الله تعالى: »وَ الْوَزْنُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ« فاذا اعتدل معناك بدعواك ثبت لك الصدق.«
تفسير نور الثقلين: 5/2 ]سورة الأعراف (11 - 1 : (7]، حديث 14؛ عن محمد بن موسى قال: سمعت أبا عبد الله عليه السلام يقول: ان الخير ثقل على أهل الدنيا على قدر ثقله في موازينهم يوم القيامة، و ان الشر خف على أهل الدنيا على قدر خفته في موازينهم يوم القيامة.«
547) اعراف (8 : (7؛ »ميزان ] سنجش اعمال [در آن روز حق است.«
548) حج (78 : (22؛ »تا پيامبر گواه بر شما باشد.«
549) ماعون (4 : (107؛ »پس واى بر نمازگزاران.«
550) بحار الأنوار: 330/97، باب 4، حديث 92؛ »زِيَارَةُ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا الْأَئِمَّةِ وَ مَعْدِنَ الْوَحْيِ وَ النُّبُوَّةِ وَ الْمَخْصُوصَ بِالْأُخُوَّةِ السَّلَامُ عَلَى يَعْسُوبِ الدِّينِ وَ الْإِيمَانِ وَ كَلِمَةِ الرَّحْمَنِ وَ كَهْفِ الْأَنَامِ السَّلَامُ عَلَى مِيزَانِ الْأَعْمَالِ وَ مُقَلِّبِ الْأَحْوَالِ وَ سَيْفِ ذِي الْجَلَالِ السَّلَامُ عَلَى صَالِحِ الْمُؤْمِنِينَ وَ وَارِثِ عِلْمِ النَّبِيِّينَ وَ الْحَاكِمِ يَوْمِ الدِّينِ السَّلَامُ عَلَى شَجَرَةِ التَّقْوَى وَ سَامِعِ السِّرِّ وَ النَّجْوَى وَ مُنْزِلِ الْمَنِّ وَ السَّلْوَى السَّلَامُ عَلَى حُجَّةِ اللَّهِ الْبَالِغَةِ وَ نِعْمَتِهِ السَّابِغَةِ وَ نَقِمَتِهِ الدَّامِغَة.«
منبع : پایگاه عرفان
