مفهوم توبه، سخت‏تر از گناه

 اميرالمؤمنين عليه السلام مى فرمايد:

 گناه سخت است ، اما توبه از گناه سخت تر است . اين جمله دوم را نمى فهميدم كه چگونه توبه از گناه سخت تر است ؟ تا اين مسأله را به وسيله پيرمردى فهميدم .

 پيرمردى در منزل يكى از رفقاى من در اصفهان مرا ديد . پيرمرد بالاى هفتاد سال داشت . شماره تلفن مرا گرفت و دو ماه بعد به من تلفن زد ، گفت : مى خواهم به منزل شما بيايم ، كار خيلى واجبى دارم . ببينيد چگونه توبه از گناه خيلى مشكل تر است .

 گفت : من آمده ام تا خودم را پاك كنم ، چون ديگر زمان مردن من نزديك است . گفت : مغازه اى دارم كه فلان مبلغ مى ارزد و سرمايه ام فلان مقدار است . كار من سى سال در ادارات دولتى بوده است . حقوق من بخور و نمير بود . مستأجر بودم ولى از پول اداره و رشوه ، اين مغازه و خانه را خريدم و اين سرمايه را درست كردم . نماز و روزه ام نيز مشكل داشته ، البته مقدار زيادى نماز و روزه بجا نياوردم . اكنون كه بايد از دنيا بروم آمده ام تا شما كار مرا اصلاح كنيد ، ولى هر چه كه مى گويى نماز و روزه انجام مى دهم ، ولى كارى به سرمايه من نداشته باش .

 گفتم : من حرفى با شما ندارم . تشريف ببريد . گفت : من آمده ام تا اوضاعم را اصلاح كنم ؟ گفتم : شما اگر بخواهيد كار خود را طبق قرآن اصلاح كنيد ، بايد تمام سرمايه ات را بفروشى ، به بانك مركزى بروى ، شماره خزانه دارى را بگيرى و كل آن را در خزانه دولت بريزى . حتى جهيزيه اى كه به دخترانت داده اى ، آنها را نيز به خزانه بريزى و به همان حد حقوق بازنشستگى برگردى .

 گفت : با همسرم چه كنم ؟ گفتم : با همان حقوق بازنشستگى بساز. گفت : نمى رسد . گفتم : برو هندوانه بخر و بفروش . تو راه ديگرى براى اصلاح ندارى . گفت : نه ، اگر دين بخواهد اين گونه ما را اصلاح كند ، بگذار هيچ اصلاح نكند . رفت و بعد با همين حال مرد .

 پس من از او ياد گرفتم كه چگونه توبه سخت تر از گناه است . طرح اين انحرافات اقتصادى را كه شيطان از زمان يهود داده است ؛ طرح ربا ، رشوه ، كم فروشى ، اختلاس ، دزدى در روز روشن ، غصب ، غارت ارث ، چگونه مى شود گناهكارش را توبه داد ؟

 يعنى كسى كه چهل سال قبل ، سرمايه اش كم بوده ، آمده آن را در ربا قرار داده است و از آن مال ، چند ميليارد پول دارد ، اگر ما بخواهيم او را توبه بدهيم ، چگونه امكان دارد ؟

 قرآن مجيد مى فرمايد:

 » فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَ لِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ «

  نه تو ضرر كن ، نه رباخوار به او بگو : دفتر چهل ساله ات را بياور ، ببين به چه كسانى ربا دادى ، كل آنها را برگردان و فقط اصل سرمايه ات را بردار . اگر چنين رباخورى را بياوريد ، مى گويد : من اصلاً دين و پيغمبر و خدا را قبول ندارم .

 مگر مى تواند توبه كند ؟ مگر دل كندن از اين ثروت كار ساده اى است ؟ چه بهتر كه آدم از اول وارد گناه نشود ، تا بعد به جايى نرسد كه نتواند توبه كند . خيلى ها ظاهراً مى خواستند توبه كنند ، اما نتوانستند ، يعنى نشد كه دل بكنند و توبه كنند .