فارسی
جمعه 10 فروردين 1403 - الجمعة 18 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

عجايب دنياى اتم‏


منابع مقاله
:

کتاب : تفسير و شرح صحيفه سجاديه جلد چهارم

نوشته: حضرت آیت الله حسین انصاریان

 

«اتم ذرّه بسيار ريزى است كه با چشم ديده نمى شود. اتم هايى كه تا كنون شناخته شده تعدادشان در حدود يكصد نوع است. بين آنها تنها اتم كربن است كه موجب بقا و ادامه زندگى بشر مى باشد.

اين اتم در تركيب سلول هاى زنده بدن وجود دارد و بنا بر معلومات اخير دانشمندان دوام و بقاى زندگى در جهان هستى بدون آن مقدور نيست.

از اتم هاى كربن كه در عالم لايتناهى موجود است يكى را كه در بدنمان وجود دارد مانند اتم «كروموزم» كه نطفه آدمى است اختيار مى كنيم. اين اتم ريزترين مادّه اى است كه پس از بارورى زن به جنين منتقل و سبب وراثت طفل خواهد شد و در يكى از سلول هاى بدن نوزاد مستقر مى شود.

هيچ كس نمى داند شكل ظاهرى اتم كربن چگونه است و معلوم نيست به چه چيز شباهت دارد؛ زيرا به طورى كه ذكر شد به حدّى ريز است كه با چشم ديده نمى شود، ناچار بايد آن را طور ديگر تحت مطالعه و دقت قرار دهيم.

ذرّات متشكّله اتم هر چه بوده باشند، خود آن كوچكترين جزء متشكّله آن است.

طرز ساختمان كليه اتم ها مانند اتم هيدروژن، اكسيژن، كربن، طلا، اورانيوم تقريباً يكسان است و تمامى آنها از ذرّات خيلى ريزى كه ساختمان اصلى آنها را تشكيل داده درست شده است.

هر اتم بر سه جزء بخش مى گردد: پروتون كه داراى قوه الكتريسيته مثبت، نوترون داراى الكتريسيته خنثى، الكترون داراى قوه منفى است.

ساختمان اصلى اتم ها با تفاوت كم همسانند. در مركز هر اتم يك هسته وجود دارد كه از «پروتون» و «نوترون» تشكيل گشته و اين دو سخت به هم پيوسته اند. در قسمت برونى اتم الكترون ها مى باشند كه متّحد الشكلند و مانند منظومه شمسى كه به دور خورشيد مى گردد در حركت و چرخشند!

وجه اختلاف و تمايز اتم ها از تعداد اجزايى كه در ساختمان آنها به كار رفته معلوم و مشخص مى گردد. مثلًا اتم ئيدروژن فقط يك پروتون دارد، و اتم هليوم داراى دو پروتون است. همينطور كه طبقه بندى يكصد نوع اتم ها، بالاتر مى رود تعداد پروتون و نوترون هر كدام بيشتر خواهد بود.

اتم كربن كه جزء طبقه ششم است داراى شش پروتون و شش نوترون است و به دور هسته آن شش الكترون در حركتند.

هسته اتم و الكترون هاى آن چون داراى شارژِ (بارِ) قوه مثبت و منفى مى باشند يكديگر را به سوى خود مى كشانند. اتم كروموزم (نطفه انسانى) نيز داراى چنين خاصيتى است. هر اتم به خودى خود نمى تواند بخش و تفكيك گردد.

جريان عمل در هسته اتم به طور متفاوت صورت مى گيرد و در آنجا پروتون ها كه داراى شارژ مثبتند به هم فشار مى آورند و از هم دور مى شوند. متخصصين هنوز ندانسته اند چه علت و موجبى باعث فشردگى و دورى جستن پروتون ها از همديگر مى شود.

الهيّون در جواب اين مسأله عاجز نيستند، پاسخ اين مسأله و هزاران نمونه آن در مسلك آنان يك كلمه است كه همه چيز و همه حقايق در همين يك كلمه است و آن «اللّه» است.

در هيچ پرده نيست نباشد نواى تو

 

عالم پر است از تو و خالى است جاى تو

هر چند كاينات گداى در تواند

 

يك آفريده نيست كه داند سواى تو

تاج و كمر چو موج حباب است ريخته

 

در هر كناره اى ز محيط سخاى تو

     

آيينه خانه اى است پر از ماه و آفتاب

 

دامان خاك تيره ز موج صفاى تو

هر غنچه را ز حمد تو جزوى است در بغل

 

هر خار مى كند به زبانى ثناى تو

يك قطره اشك سوخته يك مهره گل است

 

دريا و كان به پيش محيط سخاى تو

در مشت خاك من چه بود لايق نثار

 

هم از تو جان ستانم و سازم فداى تو

     

غير از نياز و عجز كه در كشور من است

 

اين مشت خاك تيره چه سازد فداى تو

عمر ابد كه خضر بود سايه پرورش

 

سروى است پست بر لب آب بقاى تو

صائب چه ذرّه است و چه دارد فدا كند

 

اى صد هزار جان مقدّس فداى تو

     

(صائب تبريزى)

 

پيدايش اتم كربن در كره زمين

 وقتى كه يك اتم را بشكافند و خرد كنند، به ذرّه هاى ريزى مبدّل مى شود كه هر يك از آن ذرّات از الكترون ها سنگين تر و از پروتون ها و نوترون ها سبك ترند. اين ذرّه هاى عجيب را علماى فيزيك «مِزون» مى گويند و عمر آنها كمتر از يك ميليونيم ثانيه است. دانشمندان تصور مى كنند سبب تحريك نيروى داخلى هسته اتم به واسطه همين مزون ها مى باشد.

اتم كربن پيش از آن كه در كره زمين پديدار آيد در يكى از كرات آسمانى به وجود آمده و داستان تكوين آن بس عجيب و حيرت آميز است. اين اتم از موقعى كه سفر دور و دراز خود را در فضاى نامحدود آسمان شروع كند تا زمانى كه به زمين برسد و وارد نطفه آدمى گردد سه مرحله را طى خواهد نمود:

از ستاره جوانى شروع مى شود كه در آن توده هاى اتم ئيدروژن وجود داشته و داراى پروتون بوده اند. هسته هاى اتم هاى ئيدروژنى به علت حرارت فوق العاده آن ستاره با سرعت سرسام آورى به حركت مى افتند. گاه به گاه دو عدد از آن پروتون ها باهم پيكار نموده يكى بر ديگرى غالب مى شود. پروتون مغلوب مقدار الكتريسيته خود را به هدر داده به نوترون تبديل مى گردد.

اين نوترون تازه به دوران رسيده با پروتونى كه غالب شده باهم جمع و متّحد مى شوند و هسته اى به نام دوتريوم (ئيدروژن سنگين) متشكّل مى گردد و هنگام فرصت اين هسته دوتريوم يك هسته پروتون و يك هسته نوترون را تحت اختيار خود در مى آورد و مبدّل به هسته اتم «هليوم» مى شود و به اين نهج جريان احتراق، ذوب، اجتماع و اتحاد ذرات آن ستاره انجام و در نتيجه اتم هاى ئيدروژن ستاره مزبور به ماده ديگرى تبديل مى شود كه اسّ و اساس آن مادّه هليوم خواهد بود.

ضمناً ناگفته نماند كه اتم ئيدروژن نخستين اتمى است كه در عالم لايتناهى به وجود آمده است. در اين جا مرحله پيدايش اتم هاى سنگين خاتمه مى پذيرد.

پس از صدها ميليون سال كه از عمر آن ستاره بگذرد، تقريباً تمام حجم ستاره مملوّ از ماده هليوم مى گردد و اتم هاى آن با يك روال منظّم و موزونى باهم مصاف نموده، دو تا سه اتم در يك لحظه باهم شعله ور مى شوند، و اين جريان دومين مرحله پيدايش اتم كربن به حساب مى آيد.

اتم كربن ميلياردها سال است كه بر اثر مصاف و تلاقى مذكور تكوين يافته و حال بايد دانست اين اتم چگونه به كره زمين رسيده است؟:

هر قدر عمر ستاره اى بيشتر شود، اتم هاى هليوم، كربن و اتم هاى سنگين در آن ستاره فزون تر خواهد شد و تراكم اتم ها به تدريج به حدّى مى رسد كه ستاره از موادّ اتمى اشباع مى گردد و سپس منفجر خواهد شد.

در نتيجه اتم هاى كربن و ساير اتم هاى موجوده آن، در كيهان و فضا پخش و با اتم هاى ئيدروژن كه در فضا پراكنده اند مخلوط و ممزوج مى گردند. بعدها زمانى كه ستاره جديدى كه با جذب اتم هاى ئيدروژن تكوين و به وجود آمد اتم هاى موجود در فضا اتم كربن را نيز جذب مى نمايند.

خورشيد هم در چند ميليارد سال پيش به امر و اراده حضرت ربّ العزّه به همين صورت پديد آمده، و ظاهراً بر اثر يك حادثه كيهانى، موادّ مشتعله عظيمى از خورشيد فوران و بيرون ريخته و همراه آن مواد، اتم كربن بوده و پس از سرد شدن، قشر و پوسته كره زمين از آن مواد تشكيل يافته است، و اين جريان سومين مرحله پيدايش اتم كربن در كره زمين است كه به تدريج در پيكره انسان، حيوان، جمادات نفوذ يافته و به حال ثابت و تغييرناپذيرى باقى مانده است.

اتم كربن پس از جريان فوق با دو اتم ئيدروژن تركيب و متّحد مى گردد به «بى اكسيد دوكربن» مبدل و به واسطه وزش باد به روى برگ نباتات و گياهان مى نشيند. چنانچه گاو يا گوسپندى آن گياه را خورده و بعد گوشت يا شير آنها را انسان هاى دوران گذشته خورده باشند، در اين صورت آن افراد انسانى يا حيوانات، حامل اتم كربن گشته اند.

اتم كربن كه در بدن انسان قرار يافت، ممكن است در نطفه او وارد و بعد در زهدان مادر داخل شود. در اين حال موجودى پيدا مى گردد كه وارث صفات و اخلاق پدر و مادر خواهد شد و در تسلسل زنجيره بقاى نسل بشرى آن اتم از پدر به فرزند و به اعقاب او منتقل خواهد گشت!

زمانى كه آدمى فوت شود اتم كربن به خاك برمى گردد، ممكن است گياهى آن را جذب كند، آن وقت اين اتم در جمع نباتات سپس در بدن حيوانات قرار گيرد، و نيز ممكن است كه جزو ذرّات متبلور ذغال سنگ يا دانه الماس گردد، و باز هم ممكن است اتم مذكور از ناحيه نبات يا حيوان مجدداً در بدن انسان وارد شود، در استخوان يا ناخن و يا تارى از موى او جاى گيرد.

به علاوه ممكن است «بى اكسيد دو كربن» موجود در فضا را افرادى كه در هزاران سال پيش تنفّس نموده و از ريه هاى خود خارج كرده باشند، در زمان حاضر هوايى را كه تنفّس مى كنيم آلوده و آميخته به آن اتم باشد.

موقعى كه دم مى زنيم و نفس مى كشيم، در هر لحظه كه فرو مى دهيم و خارج مى كنيم به طور تقريب شماره اتم هاى آن در حدود ده سنگترليون مى باشد، يعنى عددى كه سمت راست آن 22 صفر قرار گرفته!

مى توان گفت: اتم هاى كربن موجود در هوا، در ازمنه خيلى دور در ريه هاى افراد بشر و پيامبران و دانشمندان دوران هاى قديم از راه تنفّس آنها وارد و خارج شده، و اين زمان هم ما آن هوا را مى بلعيم، و ممكن است افرادى كه بعد از ما خواهند آمد يا نابغه هايى كه به ظهور خواهند رسيد از آن نيز تنفّس كنند.

در گذشت زمان هر قدر دوران جهان باقى باشد و به جلو رود ممكن است اتم كربن در خون حيوانات و جانوران و موجوداتى كه امروزه انواع آنها بر ما نامعلوم است رسوخ يافته و بعدها مجدداً به خاك بازگشت نمايد و سپس در تركيبات معادن قرار گيرد و مليون ها سال در جمادات باقيمانده تا دو مرتبه در موجودات زنده ظهور يابد.

به هر تقدير با گذشت بيش از چهار ميليارد سال كه از عمر زمين مى گذرد، هنوز در وضع اتم كربن تغييرى حاصل نشده و دليلى هم در دست نيست كه روزى اتم مذكور معدوم گشته و از ميان برود.

اگر بنا شود روزى خورشيد، كره زمين را مشتعل ساخته و بسوزاند ممكن است اتم كربن دو مرتبه به فضا و كيهان برگشته و نواختران و ستاره هاى جوان آن را جذب كنند.

قريب به يقين معدوم گشتن اتم كربن تحقّق نتواند يافت مگر زمانى كه بين كرات آسمانى تصادم هاى شديد و سهمگين روى دهد كه يكى يا هر دوى آنها متلاشى و ذرّاتشان در فضا پخش و پراكنده شوند و اتم هاى موجود در فضا بتوانند اتم هاى كربن را جذب نموده تحت اختيار و سلطه خود در آورند.

آن زمان است كه دوره بقا و دوام اين اتم سر خواهد آمد، لكن مانند آدميان كه پس از سپرى شدن عمر، از خود نسل هاى جديدترى به جاى مى گذارند، اتم هاى كربن نيز در پيكره موجودات زنده اى كه از اتم هاى تازه و جديدترى تركيب يافته اند قرار گيرند.» «1» راستى داستان عجيبى است! از وضع يك ذرّه كه با چشم ديده نمى شود، سراپاى انسان غرق در حيرت مى گردد. اين وضع يك ذرّه است، در سراسر عالم چه خبر است؟ آيا كسى غير از حضرت عظيم از خلقت عظيم اطلاع و آگاهى دارد؟

من سخت در شگفتم، نمى دانم چه بنويسم و از كجا بنويسم و از كه و از چه دم بزنم؟

 

پی نوشت:

______________________________

(1)- رازهاى جهان آفرينش: 114- 121.

 

 


منبع : پایگاه عرفان
0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

اگر نیازمندید هم انفاق کنید
نمازشب و نوافل
سيري در قرآن و قرآن پژوهي (2)
ارتباط میان مسئولیت اخلاقی و مسئولیت فقهی!
رمضان، بهترین فرصت برای طهارت روح
فرهنگ عاشورا وامام حسین(ع) مرکز ثقل اصول دين
بخشنده ترین مردم در نگاه امام حسین علیه السلام
چهره امام حسين(ع)
تمام شب در عبادت
عظمت شب قدر

بیشترین بازدید این مجموعه

مرجع بزرگ تقليد علامه ميرزا محمد حسين ناييني (ره)
استقامت زن در عفت و پاک دامنی
قابل توجه زنان آزاردهنده به همسر
دشمنى با جبرئيل دشمنى با خداست‏
ارتباط میان مسئولیت اخلاقی و مسئولیت فقهی!
الگویی برای دختران نخبه
افزایش رزق و روزی با نسخه‌ امام جواد (ع)
صدقه عامل دفع بلا
کرامات و معجزات حضرت فاطمه زهرا (س) (2)
متن دعای معراج + ترجمه

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
...



گزارش خطا  

^