اعمال نجات بخش در قيامت‏

منابع مقاله:

کتاب  : تفسیر و شرح صحیفه سجادیه جلد یک

نوشته: حضرت آیت الله حسین انصاریان

توحيد الهى

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

ثَمَنُ الْجَنَّةِ لا إلهَ إلَّااللَّهُ. «1»

قيمت بهشت «لا إله إلّا اللَّه» است.

آن كس كه به حقيقت لا إله إلّا اللَّه مى گويد قيمت راستى اين گفتار و اظهارش بهشت است، چرا كه لا إله إلّااللَّه نفى حكومت طاغوت، شيطان، هواى نفس، غرايز و شهوات باطل در زندگى است. لا إله إلّا اللَّه، نماز، روزه، حجّ، زكات، خمس، امر به معروف و نهى از منكر و جهاد و تولّى و تبرّى است، گوينده اى كه ملتزم به لوازم لا إله إلّااللَّه است البتّه ثمن گفتارش بهشت است، به همين خاطر در روايت ديگر نبىّ اسلام صلى الله عليه و آله فرمود:

لَيْسَ شَىْ ءٌ إلّاوَلَهُ شَىْ ءٌ يَعْدِلُهُ إلَّااللَّهُ عَزَّوَجَلَّ، فَإنَّهُ لا يَعْدِلُهُ شَىْ ءٌ؛ وَلا إلهَ إلّا اللَّهُ، فَإنَّهُ لا يَعدِلُها شَىْ ءٌ؛ و دَمْعَةٌ مِنْ خَوْفِ اللَّهِ، فَإنَّهُ لَيْسَ لَها مِثْقالٌ، فَإنْ سالَتْ عَلى وَجْهِهِ لَمْ يَرْهَقْهُ قَتَرٌ وَلا ذِلَّةٌ بَعْدَها أبَداً. «2»

هر چيزى در جهان همتا و نظيرى دارد مگر سه چيز:

اول: ذات مقدس احديّت.

دوم: لا اله الّا اللَّه كه آن را هموزن نيست (البته گفتار با عمل، مَن ثَقُلَت موازينه).

سوم: اشكى كه از خوف خدا به چشم آيد كه هموزن ندارد و اگر بر چهره بريزد آن چهره را خوارى و ناراحتى نخواهد بود.

قرآن، نبوّت، امامت، ايمان به انبيا، اعتقاد به ملائكه، اعمال صالحه، اخلاق حسنه، عقايد حقّه، همه و همه از لوازم لا إله إلّا اللَّه و از شؤون حضرت اللّه است، گفتارى كه گوينده اش ملتزم به لوازم گفتار است ثمنى چون بهشت دارد، ورنه شمر و عمر سعد و معاويه و يزيد و خولى و سنان هم به زبان لا إله إلّا اللَّه مى گفتند!

در مسئله التزام به لوازم توحيد است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

خَيْرُ الْعِبادَةِ قَوْلُ لا إلهَ إلَّا اللَّهُ. «3»

بهترين عبادت گفتن لا إله إلّا اللَّه است.

در قسمتى از يك روايت مفصّل، رسول خدا صلى الله عليه و آله به مردم فرمود:

اى گروه مردم! هر كس با اقرار به توحيد و كلمه لااله الّا اللَّه مخلصانه بدون آن كه چيزى به آن مخلوط كند خدا راملاقات نمايد اهل بهشت است. امام علىّ بن ابى طالب عليه السلام بپا خاست و عرضه داشت: پدر و مادرم فدايت، چگونه اين كلمه را مخلصانه بگويد و چيزى به آن مخلوط نكند، براى ما بيان كن تا حدّ آن را بشناسيم؟ رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آرى، براى دنيا خواهى و حرص بر جمع آورى مال و خشنود بودن به امور مادّى و گناه و معصيت و بردگى و بندگى و پول اين كلمه را نگويد. و متأسّفانه مردمى چنين اند كه:

گفتارشان گفتار نيكان ولى كردارشان كردار ستمگران و تبهكاران است؛ با زبان، شهادت به توحيد مى دهند امّا هر فسق و فجورى را مرتكب مى شوند؛ پس هر كس خداى عزّ و جلّ را ديدار كند و در او اين خصلت ها نبوده و قولش لا إله إلّا اللَّه باشد بهشت براى اوست، هرگاه دنيا را بگيرد و آخرت را ترك كند، اهل دوزخ است! «4» آرى، اعتقاد و عمل بايد با گفتار هماهنگ باشد ورنه آن گفتار پشيزى ارزش معنوى ندارد؛ بايد گفت و سر خود را از پى گفتار روانه كرد. آرى، اين گفتن، گفتن است.

امام صادق عليه السلام فرمود:

مَنْ قالَ: لا الهَ إلَّااللَّهُ مُخْلِصاً دَخَلَ الْجَنَّةَ وَإخْلاصُهُ بِها أنْ يَحْجُزَهُ لا الهَ إلَّا اللَّهُ عَمّا حرَّمَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ. «5»

هر كس با اخلاص لااله الّا اللَّه گويد داخل بهشت مى شود و اخلاص در آن به اين است كه شهادت به وحدانيّت حق، او را از معاصى بازدارد.

امام رضا عليه السلام در سفر نيشابور در حديث مشهور سلسلة الذّهب از قول پدرانش از قول رسول خدا صلى الله عليه و آله، از قول حضرت حقّ عزّوجلّ فرمود:

لا الهَ إلَّااللَّهُ حِصْنى، فَمَنْ دَخَلَ حِصْنى أمِنَ مِنْ عَذابى. فَلَمّا مَرَّتِ الرّاحِلَةُ نادى : بِشُرُوطِها، وَأنَا مِنْ شُرُوطِها. «6»

لا اله الّا اللَّه دژ و حصار من است، پس هر كس در اين دژ وارد شود از عذاب من ايمن است. هنگامى كه مركب حركت كرد به آواز بلند فرمود: با شروط آن و من خود يكى از شروط آن مى باشم.

يعنى اقرار به امامت من و اين كه رهبر مفترض الطاعه من هستم، نه حاكمان بنى عبّاس؛ لا إله إلّا اللَّه در جنب ولايت ما صحيح است نه در جنب حكومت بنى عبّاس كه در آن جا كلمه حقّ است ولى از آن اراده باطل مى شود!

به قول عارف بزرگ سيف فرغانى:

(سيف فرغانى)

شرط قبولى توحيد

در حديثى بسيار مهم، ابوسعيد خدرى مى گويد:

روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله نشسته بود و تنى چند از يارانش از جمله حضرت علىّ بن ابيطالب عليه السلام گرد او بودند، حضرت فرمود: هر كس لا إله إلّا اللَّه گويد وارد بهشت مى شود، پس دو تن از ياران گفتند: ما مى گوئيم: لا إله إلّا اللَّه، پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:

همانا لا إله إلّا اللَّه از اين شخص- اشاره به حضرت مولا- و شيعيان قبول مى شود، باز آن دو تن تكرار كرده گفتند: ما نيز مى گوئيم، پيامبر دست بر سر على گذارد آنگاه به آن دو نفر گفت: علامت پيروى از او اين است كه: بيعت او را نشكنيد و در مسند و مقام او ننشينيد، سخنش را تكذيب نكنيد. «8» شاعر گران مايه ميرزا غفّار طارمى متخلّص به غفّار، در وصف حضرت مولا گويد:

طول سفر بُعد مقامات من

بر تو اميد است حسابات من

مطلق اعضاى علامات من

سرّ حقيقى است مجازات من

ملجأ دين مرجع آيات من

(غفّار طارمى)

عمل كم، ثواب بسيار

مفضّل بن عمر كوفى از حضرت صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود:

إنَّ اللَّهَ تَعالى ضَمِنَ لِلْمُؤْمِنِ ضَماناً، قالَ: قُلتُ: و ما هُو؟ قالَ: ضَمِنَ لَهُ إنْ هُوَ أقَرَّ لَهُ بِالرُّبُوبِيَّةِ، وَلِمُحَمَّدٍ بِالنُّبُوَّةِ، و لِعَلىٍّ بِالْإمامَة، و أدّى مَا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَيْهِ، وأَنْ يُسْكِنَهُ فى جَوارِهِ، وَلَمْ يَحْتَجِبْ عَنْهُ. قالَ: قُلْتُ: فَهذِهِ وَاللَّهِ الْكَرامَةُ الَّتى لا يُشْبِهُها كَرامَةُ الْآدَمِيّينَ! قالَ: ثُمَّ قالَ أبُوعَبْدِاللَّهِ عليه السلام: إعْمَلُوا قَليلًا تَنَعَّمُوا كَثيراً. «10»

خداوند متعال براى مؤمن تعهّد فرموده امرى را، مفضّل مى گويد: عرض كردم؟ كدام است؟ فرمود: خداوند تعهّد كرده براى مؤمن در صورتى كه اقرار به پروردگارى او و نبوّت محمّد صلى الله عليه و آله و رهبرى و ولايت على عليه السلام نمايد و واجبات الهى را به جاى آورد او را در جوار خود- يعنى مقام قربش ساكن گرداند و مانع از وصول او بدين مقام نگردد. مفضّل گويد: عرض كردم: به خدا سوگند اين بخشش و احترامى است كه مانندش براى آدميان نيست، سپس حضرت فرمود: عمل كمى بجاى آريد و لذّت فراوان ببريد!!

پاداش وضو

امام صادق عليه السلام فرمود:

مَنْ تَوَضَّأَ و تَمَنْدَلَ كُتِبَتْ لَهُ حَسَنَةٌ، وَمَنْ تَوَضَّأَ وَلَمْ يَتَمَنْدَلْ حَتّى تَجِفَّ وُضُوءُهُ كُتِبَتْ لَهُ ثَلاثُونَ حَسَنَةً. «11»

هر كس وضو بگيرد و وضويش را با دستمال خشك كند برايش يك حسنه است و هر كس وضويش را با دستمال خشك ننمايد تا آب وضو خودش خشك شود برايش سى حسنه است.

و نيز فرمود:

مَنْ تَطَهَّرَ ثُمَّ أَوى إلى فِراشِهِ باتَ و فِراشُهُ كَمَسْجِدِهِ. «12»

هر كس وضو بگيرد سپس در رختخواب خود برود، بخسبد در حالى كه بستر او مانند مسجد او خواهد بود.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

مَنْ أسْبَغَ وُضُوءَهُ، و أحْسَنَ صَلاتَهُ، و أدّى زَكاةَ مالِهِ وَكَفَّ غَضَبَهُ، وَسَجَنَ لِسانَهُ، وَاسْتَغفَرَ لِذَنْبِهِ، وَأدَّى النَّصيحَةَ لِأهْلِ بَيْتِ نَبِيِّهِ، فَقَدِ اسْتَكْمَلَ حَقائِقَ الْإيمانِ، وَأبْوابُ الْجَنَّةِ مَفْتُوحَةٌ لَهُ. «13»

هر كس وضوى خود را شاداب و كامل به جاى آورد، نماز خويش را نيكو بخواند، وزكات مالش را بپردازد و خشم خود را فرو نشاند و زبانش را از گناهان مربوطِ به زبان ببندد و براى گناه خود با توبه طلب آمرزش كند و نسبت به اهل بيت پيامبر خويش خيرخواه باشد، البتّه تمام حقايق ايمان در او كامل شده و درهاى بهشت به روى او باز است.

نعمت جوانى

امام صادق عليه السلام از پدرانش از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل مى كند:

إنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ أوْجَبَ الْجَنَّةَ لِشابٍّ كانَ يُكثِرُ النَّظَرَ فِى الْمِرْآةِ فَيُكْثِرُ حَمْدَ اللَّهِ عَلى ذلِكَ. «14»

خداوند واجب مى نمايد بهشت را بر آن جوانى كه در آيينه زياد نگاه كند و در هر مرتبه حمد الهى را براى نعمت جوانى به جاى آورد.

مسجد رفتن

امام صادق عليه السلام فرمود:

مَنْ مَشى إلى الْمَسْجِدِ لَمْ يَضَعْ رِجْلَهُ عَلى رَطْبٍ وَلا يابِسٍ إلّاسَبَّحَتْ لَهُ الْأرْضُ إلَى الْأرضينَ السّابِعَةِ. «15»

هر كس به سوى مسجد روان شود، قدم به هيچ تر و خشكى نمى گذارد مگر آن كه از آن جا تا زمين هفتم براى او پروردگار را تسبيح كنند.

توضيح: از آن جا كه به فرموده قرآن، همه موجودات تسبيح خوان حقّند و شعور توحيد در ذات آنان است، قدمى كه در راه حقّ برداشته شود آن قدر با ارزش است كه بر روى هر چيزى واقع شود، از آن نقطه تا طبقه هفتم زمين از روى بهجت و سرور تسبيح خدا گفته شود و ثواب آن به نفع رونده به مسجد است.

مواظبت بر اوقات نماز

ابان بن تَغْلِب مى گويد: امام صادق عليه السلام به من فرمود:

يا أبانُ، هذِهِ الصَّلَواتُ الْخَمْسُ الْمَفْروضاتُ مَنْ أقامَهُنَّ و حافَظَ عَلى مَواقيتِهِنَّ لَقِىَ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَلَهُ عِنْدَهُ عَهْدٌ يُدْخِلُهُ بِهِ الْجَنَّةَ، و مَنْ لَم يُصَلِّهِنَّ بِمَواقيتِهِنَّ فَذلِكَ إلَيْهِ، إنْ شاءَ غَفَرَ لَهُ، و إنْ شَاءَ عَذَّبَهُ «16»

. اى ابان! اين نمازهاى پنج گانه را هر كس بپا دارد و مراقب وقت آن باشد، پروردگار را ملاقات كند در حالى كه قراردادى و سندى با خداوند دارد كه او را داخل بهشت گرداند، ولى اگر مواظب اوقات آن نشد چنين سندى ندارد، چنانكه پروردگار بخواهد او را مى بخشد و اگر بخواهد عذاب و توبيخ كند!

روشن كردن مسجد

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

مَنْ اسْرَجَ فى مَسْجِدٍ مِنْ مَساجِدِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ سِرَاجاً لَمْ تَزَلِ الْمَلائِكَةُ وَحَمَلةُ الْعَرْشِ يَسْتَغْفِرُونَ لَهُ ما دامَ فى ذلِكَ الْمَسْجِدِ ضَؤْءٌ مِنَ السِّراجِ. «17»

هر كس در مسجدى از مسجدهاى خدا چراغى روشن كند، همواره حاملان عرش الهى و فرشتگان از براى او طلب آمرزش كنند تا روشنى آن چراغ باقى است.

ثواب اذان

امام باقر عليه السلام فرمود:

مَنْ أذَّنَ سَبْعَ سِنينَ مُحْتَسِباً، جاءَ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَلا ذَنْبَ لَه. «18»

هر كس هفت سال براى خدا اذان بگويد در روز رستاخيز بدون گناه وارد محشر مى شود.

ثواب سجده شكر

امام صادق عليه السلام فرمود:

أيُّما مُؤْمِنٍ سَجَدَ لِلَّهِ سَجْدَةً لِشُكْرِ نِعْمَةٍ فى غَيْرِ صَلاةٍ، كَتَبَ اللَّهُ بِها عَشْرَ حَسَناتٍ، و مَحا عَنْهُ عَشْرَ سَيِّئاتٍ، و رَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجاتٍ فى الْجِنانِ. «19»

هر مؤمنى در غير حال نماز سجده شكر جهت نعمتى بجا آورد خداوند به آن خاطر ده حسنه براى او بنويسد و ده گناه از نامه عملش پاك كند و ده درجه براى او در بهشت بالا برد.

ثواب نمازگزار

امام صادق عليه السلام فرمود:

لِلْمُصَلّى ثَلاثُ خِصالٍ: إذا قامَ فى صَلاتِهِ يَتَنَاثَرُ عَلَيْهِ الْبِرُّ مِنْ أعْنانِ السَّماءِ إلى مَفْرَقِ رَأْسِهِ، و تَحُفُّ بِهِ الْمَلائِكَةُ مِنْ تَحْتِ قَدَمَيْهِ إلى أعْنانِ السَّماءِ، و مَلَكٌ يُنادِى: أيُّهَا الْمُصَلّى لَوْ تَعْلَمُ مَنْ تُناجِى مَا انْفَتَلْتَ. «20»

براى نمازگزار سه فائده است:

1- هرگاه به نماز ايستد، از بالاى فضا تا فرق سر او نيكويى ها ريزش دارد.

2- فرشتگان از زير پا تا بالاى آسمان بر او احاطه دارند.

3- فرشته اى به او ندا مى دهد: اى نمازگزار! اگر بدانى با كه مناجات مى كنى هيچ گاه التفاتى و توجّهى به سوى ديگرى نخواهى كرد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

مَنْ أتَى الْجَمآعةَ إيماناً و احْتِساباً اسْتَأْنَفَ الْعَمَلَ. «21»

هر كس در نماز جماعت با ايمان و به خاطر آمرزيده شدن تمام گناهانى كه بين خود و خدا داشته، شركت كند، عمل از سر گيرد. [كنايه از آمرزش همه گناهان است.]

اصبغ بن نُباته مى گويد: امير المؤمنين عليه السلام فرمود:

اهل زمين چون به تبهكارى و نافرمانى پروردگار آلوده شوند، خداوند بر آن شود كه آنها را روى استحقاقشان عقوبت فرمايد، ولى چون نظر كند به سالخوردگان كه در عين ضعف به سوى نماز گام برمى دارند و كودكان كه مشغول يادگيرى قرآنند، آنان را مورد عفو قرار داده عذابشان را به تأخير اندازد. «1» سعدى چه نيكو مى سرايد:

(سعدى شيرازى)

ثواب زكات

اميرالمؤمنين عليه السلام در وصيّت لحظات آخر عمرش فرمود:

اللَّهَ اللَّهَ فِى الزَّكاةِ فَإنَّها تُطْفِئُ غَضَبَ رَبِّكُمْ. «23»

خدا را خدا را، در امر زكات رعايت كنيد كه موجب خاموشى غضب پروردگار است.

ثواب حج

امام صادق عليه السلام فرمود:

مَنْ حَجَّ يُريدُ بِهِ اللَّهَ وَ لايُريدُ بِهِ رِياءً و لاسُمْعَةً، غَفَرَ اللَّهُ لَهُ الْبَتَّةَ. «24»

هر كس محض رضاى خدا حج بجا بياورد و قصد ريا يابه گوش مردم رساندن نداشته باشد، مسلّماً خداوند او را مى آمرزد.

ثواب روزه

امام صادق عليه السلام فرمود:

نَوْمُ الصّائِمِ عِبادَةٌ، وَصَمْتُهُ تَسْبيحٌ، و عَمَلُهُ مُتَقَبَّلٌ، و دُعاؤُهُ مُسْتَجابٌ. «25»

خواب روزه دار در ماه رمضان عبادت، سكوتش تسبيح خدا، عملش مورد قبول درگاه الهى و دعاى او مستجاب است.

ثواب گريه بر سيدالشهداء عليه السلام

محّمد بن مسلم از امام باقر عليه السلام از حضرت سجّاد عليه السلام روايت مى كند:

أيُّما مُؤْمِنٍ دَمَعَتْ عَيْناهُ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ عليه السلام حَتّى تَسيلَ عَلى خَدِّهِ، بَوَّأهُ اللَّهُ تَعالى بِها فِى الْجَنَّةِ غُرَفاً يَسْكُنُها أحْقاباً. و أيُّما مُؤْمِنٍ دَمَعَتْ عَيْناهُ حَتّى تَسيلَ عَلى خَدَّيْهِ فيما مَسَّنا مِنَ الْأذى مِنْ عَدُوِّنا فِى الدُّنْيا بَوَّأَهُ اللَّهُ فِى الْجَنَّةِ مُبَوَّأَ صِدْقٍ. و أيُّما مُؤْمِنٍ مَسَّهُ أذىً فينا فَدَمَعَتْ عَيْناهُ حَتّى تَسيلَ عَلى خَدِّهِ مِنْ مَضاضَةِ ما اوذِىَ فينا، صَرَّفَ اللَّهُ عَنْ وَجْهِهِ الْأذى ، وَآمَنَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ مِنْ سَخَطِهِ وَالنَّارِ. «26»

هر مؤمنى كه چشمش براى كشته شدن امام حسين عليه السلام اشك بريزد تا بر گونه اش روان گردد، خداوند او را در بهشت در غرفه ما جاى دهد كه روزگارى دراز در آن ساكن باشد، هر مؤمنى كه از ديده اش اشك بريزد تا بر رخسارش جارى شود براى رنج و آزارى كه از جانب دشمن در اين دنيا به ما رسيده است خداوند عالم او را در بهشت در مكانى صالح و شايسته مسكن دهد و هر مؤمنى كه در دوستى با ما در راه پيروى ما رنجى بدو رسد و چشمش گريان گردد تا بررويش بريزد به خاطر زحمت و رنجى كه در راه اطاعت و دوستى ما به او رسيده، خداوند رنج و ناراحتى قيامتش را بگرداند و او را از خشم و عذاب خود ايمنى دهد.

ثواب حفظ و عمل به قرآن

امام صادق عليه السلام فرمود:

الْحافِظُ لِلْقُرْآنِ وَالْعامِلُ بِهِ مَعَ السَّفَرَهِ الْكِرامِ الْبَرَرَةِ. «27»

حافظ قرآن و عمل كننده به آن همدم و همنشين فرشتگان شايسته حقّ است.

ثواب توبه

ابوبصير از امام صادق عليه السلام روايت مى كند: خداوند بزرگ به پيامبرش داود وحى فرستاد كه:

يا داوُدُ إنَّ عَبْدِىَ الْمُؤْمِنَ إذا أذْنَبَ ذَنْباً ثُمَّ رَجَعَ و تابَ مِنْ ذلِكَ الذَّنْبِ و اسْتَحْيى مِنّى عِنْدَ ذِكْرِهِ، غَفَرْتُ لَهُ و أنْسَيْتُهُ الْحَفَظَةَ؛ وَأَبْدَلْتُهُ الْحَسَنَةَ و لا ابالى، و أنَا أرْحَمُ الرّاحِمينَ. «28»

اى داود! هرگاه از بنده مؤمن من گناهى سرزند و سپس از آن دست كشيده توبه كند و چون ياد آن گناه كند از من شرمنده شود، من او را بيامرزم و از ياد فرشتگان محافظش ببرم و به نيكى و ثواب بدل كنم و پروا ننمايم كه من مهربان ترين مهربانانم.

ثواب معلّم

امام باقر عليه السلام فرمود:

مُعَلِّمُ الْخَيْرِ يَسْتَغْفِرُ لَهُ دَوابُّ الْأرْضِ و حيتانُ الْبُحُورِ وَكُلُّ صَغيرَةٍ وَكَبيرَةٍ فى أرْضِ اللَّهِ وَسَمائهِ. «29»

براى آموزگارى كه خوبى به مردم بياموزد و راه خير و صلاح زندگى را نشان دهد، همه جنبندگان روى زمين و ماهيان دريا و هر كوچك و بزرگ و ريز و درشتى در زمين و آسمانِ خدا براى او طلب آمرزش مى كنند!

مجالست با مؤمن

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

مُجالَسَةُ أهْلِ الدّينِ شَرَفُ الدُّنْيا و الْآخِرَةِ. «30»

همدمى وهمنشينى با مردم متديّن و خداشناس شرف و بزرگى دنيا و آخرت است.

 حمايت از ايتام و ضعفا

امام باقر عليه السلام فرمود:

أرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فيهِ بَنَى اللَّهُ لَهُ بَيْتاً فِى الْجَنَّةِ: مَنْ آوَى الْيَتيمَ، و رَحِمَ الضَّعيفَ، وَأشْفَقَ عَلى والِدَيْهِ، و رَفِقَ بِمَمْلُوكِهِ. «31»

چهار خصلت است در هركس باشد خداوند براى او خانه اى در بهشت بنا كند:

1- پناه دادن به يتيم 2- مهربانى با ضعيف 3- نيكويى به پدر و مادر 4- مهربانى و نرم خويى با زيردست.

 حفظ آبروى مردم

ابوحمزه ثمالى مى گويد: از حضرت باقر عليه السلام شنيدم مى فرمود:

مَنْ كَفَّ نَفْسَهُ عَنْ أعْراضِ النّاسِ كَفَّ اللَّهُ عَنْهُ عَذابَ يَوْمِ الْقِيامَةِ، و مَنْ كَفَّ غَضَبَهُ عَنِ النّاسِ أقالَهُ اللَّهُ نَفْسَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ. «32»

هر كس از تعرّض به عِرض و آبروى مردم خويشتن دارى كند خداوند عذاب قيامت را از وى دور سازد و هر كس عصبانيّت و خشم خود را درباره مردم فرونشاند خداوند در قيامت گناهانش را ببخشد.

ورود به بهشت بدون حساب

امام صادق عليه السلام فرمود:

ثَلاثةٌ يُدْخِلُهُمُ اللَّهُ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسابٍ: إمامٌ عادِلٌ، وَ تاجِرٌ صَدُوقٌ، و شَيْخٌ أفْنى عُمْرَهُ فى طاعَةِ اللَّهِ. «33»

خداوند سه گروه را بدون حساب به بهشت ببرد: رهبر عدالت پيشه، تاجر راستگو، پيرمردى كه عمر خود را در طاعت خدا بسر برده است.

سير كردن مؤمن

امام صادق عليه السلام فرمود:

مَنْ أشْبَعَ جُوعَةَ مُؤْمِنٍ وَضَعَ اللَّهُ لَهُ مائِدَةً فِى الْجَنَّةِ يَصْدُرُ عَنْهَا الثَّقَلانِ جَميعاً. «34»

هر كس مؤمن گرسنه اى را سير كند خداوند براى او در بهشت سفره اى ترتيب دهد كه همه جنّ و انس از سر آن سير برخيزند!

ثواب قرض دادن و صدقه

امام صادق عليه السلام فرمود:

ما مِنْ مُسْلِمٍ أقْرَضَ مُسْلِماً قَرْضاً يُريدُ بِهِ وَجْهَ اللَّه إلّااحْتَسَبَ لَهُ أجْرَها بِحسابِ الصَّدَقَةِ حَتّى يَرْجِعَ إلَيْهِ.

هر مسلمانى محض خاطر خدا به مسلمان ديگر قرض الحسنه بدهد، خداوند هر روز ثواب صدقه دادن به حساب او ثبت كند تا زمانى كه مالش از سوى بدهكار برگردد.

امام صادق عليه السلام از پدرانش از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل مى كند:

أرْضُ الْقِيامَةِ نارٌ ما خَلا ظِلِّ الْمُؤْمِنِ، فَإنَّ صَدَقَتَهُ تُظِلُّهُ.

تمام عرصه محشر در قيامت همچون آتش است، به غير از سايبان مؤمن كه آتش نيست به علت اين كه صدقه او در دنيا سايبان او در قيامت است.

در هر صورت آيات قرآن و روايات و اخبار، ثواب و اجر و مزد هر عمل نيكى را چه كم چه زياد، چه در نهان چه در آشكار بيان كرده كه با مراجعه به آن مى توان بر تمام زواياى اين مسئله آگاه شد.

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- ثواب الأعمال: 2؛ مستدرك الوسائل: 5/ 364، باب 36، حديث 6097؛ وسائل الشيعة: 7/ 210، باب 44، حديث 9133.

(2)- ثواب الأعمال: 3؛ وسائل الشيعة: 15/ 225، باب 15، حديث 30338.

(3)- ثواب الأعمال: 4؛ مستدرك الوسائل: 5/ 321، باب 23، حديث 5988.

(4)- بحار الأنوار: 73/ 360، باب 67، حديث 30؛ ثواب الأعمال: 281.

(5)- ثواب الأعمال: 5؛ وسائل الشيعة: 15/ 256، باب 23، حديث 20438.

(6)- ثواب الأعمال: 6؛ بحار الأنوار: 3/ 7، باب 1، حديث 16.

(7)- زاج: نوعى سنگ معدنى كه چون آب به آن رسد سياه مى شود.

(8)- بحار الأنوار: 23/ 84، باب 4، حديث 25؛ بشارة المصطفى: 268.

(9)- بكيم: گنگ و كر و كور و لال مادر زاد.

(10)- ثواب الأعمال: 15؛ بحار الأنوار: 3/ 3، باب 1، حديث 6.

(11)- ثواب الأعمال: 16؛ بحار الأنوار: 77/ 330، باب 6، حديث 4.

(12)- ثواب الأعمال: 18؛ مفتاح الفلاح: 212؛ كشف اللثام: 121.

(13)- ثواب الأعمال: 26؛ بحار الأنوار: 79/ 218، باب 1، حديث 35.

(14)- ثواب الأعمال: 25؛ وسائل الشيعة: 7/ 173، باب 21، حديث 9038.

(15)- بحار الأنوار: 81/ 13، باب 8، حديث 91؛ مكارم الأخلاق: 297.

(16)- ثواب الأعمال: 28؛ بحار الأنوار: 80/ 17، باب 6، حديث 28.

(17)- ثواب الأعمال: 29؛ بحار الأنوار: 81/ 15، باب 8، حديث 94.

(18)- ثواب الأعمال: 31؛ بحار الأنوار: 81/ 146، باب 13، حديث 40.

(19)- ثواب الأعمال: 35؛ بحار الأنوار: 83/ 201، باب 44، حديث 12.

(20)- ثواب الأعمال: 3؛ بحار الأنوار: 79/ 215، باب 1، حديث 30.

(21)- ثواب الأعمال: 37.

(21)- ثواب الأعمال: 28؛ وسائل الشيعة: 6/ 180، باب 7، حديث 7675؛ بحار الأنوار: 81/ 14، باب 8، حديث 93.

(22)- وامق: محبوب، دوست.

(23)- ثواب الأعمال: 46؛ بحار الأنوار: 93/ 27، باب 1، ذيل حديث 57.

(24)- ثواب الأعمال: 46؛ بحار الأنوار: 96/ 24، باب 2، حديث 101.

(25)- ثواب الأعمال: 51؛ بحار الأنوار: 93/ 253، باب 30، حديث 21.

(26)- ثواب الأعمال: 83؛ بحار الأنوار: 44/ 281، باب 34، حديث 13.

(27)- ثواب الأعمال: 101؛ وسائل الشيعة: 6/ 176، باب 5، حديث 7667؛ الأمالى، شيخ صدوق: 59، حديث 6.

(28)- وسائل الشيعة: 16/ 74، باب 86، حديث 21017؛ بحار الأنوار: 6/ 28، باب 20، حديث 30.

(29)- ثواب الأعمال: 131؛ بحار الأنوار: 2/ 17، باب 8، حديث 40.

(30)- ثواب الأعمال: 132؛ بحار الأنوار: 1/ 199، باب 4، حديث 2.

(31)- ثواب الأعمال: 133؛ بحار الأنوار: 72/ 20، باب 33، حديث 15.

(32)- ثواب الأعمال: 133؛ بحار الأنوار: 72/ 54، باب 42، حديث 16.

 (33)- ثواب الأعمال: 133؛ بحار الأنوار: 100/ 98، باب 1، حديث 32.

 (34)- ثواب الأعمال: 137؛ بحار الأنوار: 71/ 385، باب 23، حديث 103.