خداوند در قرآن مجيد به پيغمبر صلى الله عليه و آله امر مى كند:
«شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ»
و ملت با ايمان را مى فرمايد:
«أَمْرُهُمْ شُورى بَيْنَهُمْ»
از يكصد و چهارده سوره قرآن، يك سوره را شورى نامگذارى كرده اند، اما حرف اين است كه با چه كسانى بايد مشورت كرد. در يك نهاد، كارخانه و اداره اى هفت هشت نفر دور هم جمع شوند و يك انجمن و شورا تشكيل دهند و بعد عقايد بى منطق خود را بر امور تحميل كنند، اين امور را دين قبول ندارد، با چه كسانى مشورت كنيم؟ وقتى به پيغمبر مى فرمايد: «شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ» پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله چه كسانى را براى مشورت انتخاب مى كرد؟ «3» طرف مشورت بسيار مهم است كه بايد يك انسان عاقل، سرد و گرم روزگار چشيده باشد كه بتواند مرا در اين كارى كه براى من نامعلوم است، هدايت كند. در دنيا براى انتخاب مشاوران ملاكهاى اسلامى لحاظ نمى شود. اين نكته بسيار مهم است. اگر شاه عباس صفوى در امور فرهنگى، علمى و سياسى مى خواهد مشورت كند، انسانهاى برجسته، عالم و آگاه را انتخاب كرده است، نمى خواهد با او مشورت كند كه كيسه خود را پر كند و او را به مقام برساند. آنها جواب مشورت را مى دهند و با همان نان و پنير خود قانع هستند. از دربار هيچ پولى را قبول نمى كنند.
يكى از طرف هاى مشورت حكومت، شيخ بهائى «1» بود كه ايشان در احوالات خود مى نويسند، گاهى بعد از جلسه شاه عباس از عالى قاپوكه بيرون مى آمدم يا از مدرسه مى خواستم به طرف خانه بروم، در بازار اصفهان يك سال دود كباب به مشامم مى خورد و زمينه خوردن يك كباب برايم فراهم نبود. با او بايد مشورت كرد كه هواى نفس ندارد، خائن، جاسوس، منافق و خودخواه نيست و جواب غيرمنطقى را لاى زرورق نمى پيچاند.
ميرداماد وقتى به دربار مى رفت، دربار صفويه را خادم خودشان كرده بودند، بدون اينكه چيزى از آنها بگيرد، و با همين مشورت ها توانستند درخت فرهنگ اهل بيت عليهم السلام را در اين مملكت ريشه دار كنند كه تا قيامت اين درخت در اين كشور از ريشه كنده نخواهد شد.
ميرداماد وقتى به دربار مى آمد يا مى خواست سر درس برود، در مسير كنار اراذل و اوباش مى ايستاد و آنها را نصيحت مى كرد، خدا مى داند تا زمانى كه در اصفهان زندگى كرد چند نفر از اين افراد را هدايت كرد و تبديل به آدم حسابى كرد.
افرادى نورانى و متدين شدند. كسانى كه اخبار مردم را به دربار منتقل مى كردند، و جاسوسان دربار بودند، به قول مردم زمان قاجاريه خُفيه نويسان، كسانى كه مأمور بودند بدون اينكه در مردم شناخته شوند گزارش كار بدهند، چند بار به شاه عباس گزارش نوشتند كه اين ميرداماد كه امروز شخص عظيمى است، عالم و طرف مشورت دربار براى امور مملكتى و فرهنگى و مذهبى است، رعايت عظمت خودش را نمى كند، با اين قهوه خانه اى ها و با اين كبوتربازها و لات ها مى نشيند و چايى مى خورد، بگو و بخند دارد. اين افراد انسان هاى عادل و متواضعى بودند، اهل تعارف نبودند، راست مى گفتند، خيلى از تعارف ها دروغ است.
شخصيتى مانند ميرداماد دروغ نمى گويد. اگر كسى به او تعارف كرد دعوت ديگران را رد نمى كند. شاه عباس به او گفت: چند بار است كه به من گزارش دادند كه يكى از بزرگان كشور و از عالمان برجسته آب و خاك من، آن هم در انظار مردم با اين كبوتربازان و لات ها و قهوه خانه اى ها رفت و آمد و بگو و بخند و نشست و برخاست دارد، ميرداماد فرمودند: من چند سال است كه با اينها رفت و آمد دارم، شخصيت بزرگى را از مملكت شما در ميان اين افراد نديدم، گفت: اتفاقا گزارش آن را از خود من مى گرفتيد، من عالم، بزرگ و شخصيتى را نديده ام.
يعنى اعليحضرت چه فكر مى كنى، خيال كردى ما با دو كلمه سواد، بزرگ و عظيم هستيم، با دو خط كتاب خواندن عالم مى باشيم.
وجود مبارك حضرت سيدالشهداء عليه السلام در دعاى عرفه به پروردگار مى گويد: كه در عين عالم بودن، جاهل هستم، واى در عين جاهل بودن، آنجا چه هستم؟ با اين مقدار علمى كه منِ حسين بن على دارم جاهل هستم، من از همه اسرار خبر ندارم و به آن جاهل هستم.
اين تواضع نسبت به حق است. امام زين العابدين عليه السلام مى فرمايد: علت شكوفا شدن تواضع علم و عمل مى باشد.
منبع : پایگاه عرفان
