تكبر ورزيدن شيطان‏

وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبى وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرِينَ»

شيطان امتناع كرد و تكبر ورزيد و از ناسپاسان شد، آن كسى كه در برابر پروردگار تواضع ندارد، زمين گير است، نمى تواند بالا برود و به رفعت برسد، نمى تواند به مقامات بلند انسانى و ملكوتى برسد.

«فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّكَ رَجِيمٌ* وَ إِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلى يَوْمِ الدِّينِ»

با عصبانيت به پروردگار گفت: مرا بيرون كردى؟

«فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ»

اين زهر تكبر را در همه بندگانت مى ريزم كه در برابر دستورهايت شاخ و شانه بكشند. وقتى تو انسان را به عبادت امر كنى، آنها مى گويند: امر تو را اطاعت نمى كنيم، نماز نمى خوانيم، روزه نمى گيريم و حجاب را رعايت نمى كنيم، حرمت ربا و معاصى را قبول نداريم، آنها را وادار مى كنم كه امر تو را اطاعت نكنند.

پروردگار آرام به او فرمود:

«لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكَ وَ مِمَّنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ أَجْمَعِينَ»

من هم هفت طبقه جهنّم را فقط از تو و كسانى كه مانند تو دچار تكبّر در برابر من مى شوند، پر مى كنم. هر كس را كه مى خواهى گمراه كن. هر كس به گمراهى تو گوش دهد، حزب و جزء تو مى شود، معناى تكبر را به آرامى به خانواده، دوستان و به مردم بگوييد، كه تكبر در برابر دعوت خدا و خواسته هاى خدا، باعث خروج از مقام و لعنت ابدى و دوزخ هميشگى است.

«طلبتُ الرفعةَ فوجدتها فى التواضع» «4» بعضى از انسان ها در نهايت تواضع و فروتنى بودند و از اين نردبان به اوج رفعت انسانى رسيدند.

«مَنْ كانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعاً إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ» «2»

آيا اميرالمؤمنين عليه السلام در عالم نمونه دارد؟ در علم، عمل و سياست نمونه دارد؟

او هر شب تا شب نوزدهم ماه رمضان، بيشتر شب را صورت روى خاك مى گذاشت و مى گفت:

«آه من قلّة الزاد و طول السفر» «3» خدايا على دست خالى است. اين چه تواضعى است؟