مسائلى كه در باب نماز در آيين رسول خدا (صلى الله عليه وآله) مطرح است در هيچ فرهنگى مطرح نبوده است .نماز در اسلام محمّدى حقيقتى جامع و واقعيّتى كامل است كه در پرتو آن ، انسان به آداب الهى مؤدّب مى شود و طريق رشد و كمال و عرفان و طريقت و عشق و حقيقت را مى پيمايد .نماز در آيين محمّد (صلى الله عليه وآله) بال پر قدرتى است كه اگر با شرايط مخصوص به خودش انجام بگيرد ، انسان را تا مقام قرب و وصال محبوب ابدى و معشوق سرمدى پرواز مى دهد .عارفان عاشق و واصلان كامل مى فرمايند : نماز معجونى است كه حضرت شارع حكيم آن را ترتيب فرموده و به لطف عميم خود تركيب نموده است .مشخّص است كه هر جزء آن مبتنى بر حكمتى ، و مقتضى سرّى و مصلحتى است ، و هويدا و مبرهن كه افضل اعمال بنى آدم سجده كردن است . چنانكه صريح اخبار و صحيح اعتبار بر آن ناطق و شاهد است ، صادق از آنكه اعضاى سبعه را در آن حال مصلّى بر خاك گذارد و مجمع النّورين كه اشرف جوارح است بر زمين مالد و به زبان نياز به درگاه كريم كارساز بنده نواز نالد .در حديثى بسيار مهم از قول رسول خدا (صلى الله عليه وآله) آمده است :اِنَّمَا الْعِلْمُ ثَلاثَةٌ ايَةٌ مُحْكَمَةٌ ، اَوْ فَريضَةٌ عادِلَةٌ ، اَوْ سُنَّةٌ قائِمَةٌ . ..آيه محكم تفسير به توحيد و معرفة الله شده ، و فريضه عادله به اخلاق و تزكيه نفس معنا گشته ، و سنّت قائمه به فروع شريعت محمّدى تبيين شده است .نماز معجونى است كه اجزاء آن از اين سه علم تركيب گشته و جامه اى است كه از اين سه رشته دوخته شده و حقّه اى است كه در آن اين سه گوهر نفيس اندوخته گشته و صدفى است كه اين سه لؤلؤ ناياب را دربردارد و منبعى است كه اين سه چشمه از آن منفجر گردد ، و اين همه در رابطه با نماز اسلام محمّدى است .امّا اشتمال نماز بر توحيد ، از آن است كه افتتاح نماز با تكبيرة الاحرام است و مفهوم تكبير ، توحيد ذات و نفى صفات است ، و بلند كردن انگشتان دهگانه كه هر يك دليل و نشانه اى بر صفات جلاليّه و جماليّه است ، كه انسان به هنگام راه يافتن به نماز بايد متوجّه اين معانى بلند آسمانى و مفاهيم جانانه ملكوتى باشد .اما اشتمال نماز بر تزكيّه اخلاق به اين است كه طهارت بر دو نوع است :طهارت ظاهر از خبائث و احداث ، و طهارت باطن از ذمايم اخلاق . و چنانكه تطهير ظاهر ، شرط صحّت نماز است ، همچنان تطهير باطن نيز شرط قبولى اين عبادت الهيّه است .و اشتمال نماز بر سنّت قائمه از اين جهت است كه نماز اشرف عبادات و افضل طاعات است و در فروع ، هيچ عملى با آن برابرى نمى كند .آرى ، نماز اسلام محمّدى سراپا آداب الهى و مسائل تربيتى و حقايق ملكوتى و واقعيّات آسمانى است .با چنين نمازى است كه انسان به معراج مربوط به خودش مى رسد و به درياى نور سرمدى متّصل مى گردد .
بر گرفته از کتاب داستانهای عبرت آموز استاد حسین انصاریان
