يارى دهندگان عقل و فقر جهل‏

البته بايد به اين حقيقت نيز توجه داشت كه: قرآن مجيد در آياتى، براى عقل و خرد انسان، ياورانى را معرفى مى كند. اين خردمندانى كه از آنها ياد مى كند، خردمندانى هستند كه براى پخته شدن خرد خود، از اين يارانى كه خدا براى عقل آنان قرار داده، بهره گرفته، استفاده كرده اند.
بخشى از اين ياران كه قوى ترين كمك دهندگان به عقل هستند، انبياى خدا مى باشند كه لبه تيز مبارزه هر صد و بيست و چهار هزار نفر آنان با بدترين دشمن انسان، يعنى جهل و نادانى بوده است.
به نظر نمى آيد كه در هيچ مكتبى، مسأله عقل و جهل به اين شكل حكيمانه مورد ارزيابى قرار گرفته باشد، جز در فرهنگ دين الهى اسلام. مستمع اين مطلب وجود مبارك اميرالمؤمنين عليه السلام و گوينده آن وجود مقدس پيامبر عظيم الشأن اسلام صلى الله عليه و آله است. اى كاش عمق اين مطالب براى همه مردم عالم روشن مى شد. «يا عَلى! لا فَقرَ أشدُّ مِنَ الجَهلِ»  هيچ تهيدستى، ندارى و فقرى در اين عالم سخت تر، بدتر، سنگين تر و شديدتر از نادانى نيست كه انسان نسبت به آنچه كه بايد آگاه شود، آگاه نشود. يا نخواهد آگاه شود. يا براى آگاه شدن نرود. چون خود جاهل ماندن نسبت به آنچه كه انسان بايد بداند، معصيت بوده و معصيتى پيوسته نيز هست كه من عمرى نسبت به آنچه كه بايد آگاه شوم، جاهل بمانم.