فارسی
پنجشنبه 09 فروردين 1403 - الخميس 17 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

معاشرت با مردم و خدمت به خلق

 در این میان پیامبر گرامی اسلام (ص) از همه پیشقدمتر است تا جایی كه خداوند در وصف ایشان می‌فرماید: « وَ إِنَّكَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ»[1] به تحقیق تو دارای خلقی عظیم و نیكو هستی »، «لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْكُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَئوفٌ رَحِیمٌ»[2] همانا رسولی از جنس شما برای هدایت خلق آمد كه از فرط محبت و نوع پروری، فقر، پریشانی و جهل و فلاكت شما بر او سخت می آید و بر نجات شما حریص و به مؤمنان مهربان است.»
اگر چه او خلیفه و جانشین خدا بر روی زمین و محبوبترین خلائق در نزد خداست لكن خداوند اورا به خاطر مردم به زحمت انداخته، به ایشان امر می نماید«وَ اخْفَضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنِینَ»[3] «بال عطوفت و مهربانی خویش را برای مؤمنین بگستران». ائمه اطهار (علیهم السلام) نیز چون رسول خدا (ص) الگوی عطوفت، مهربانی حسن معاشرت و خدمت به خلق بوده‌اند. در روایات نیز نسبت به این امر تأ كید فراوان شده است:
حضرت علی(ع) فرمودند: «با مردم نرمخو و مهربان و خوش رفتار باشید كه آن درختی كه نرم تر وشادابتر است شاخه‌های انبوه تر و پربار تر هم دارد.»[4] پیامبر اسلام(ص) فرمود: «كسی كه برادر دینی اش را احترام كند و او را گرامی بدارد خدا را احترام كرده و گرامی داشته است»[5] طبق فرمایش امام صادق(ع)؛ «خلائق به منزله‌ی عائله پروردگار هستند و محبوبترین مردم نزد خدا مهربانترین آنها برای عائله‌ی الهی است و دوست داشتنی ترین آنان كسانی هستند كه در رفع نیازمندیهای بندگان خدا كوشا باشند.»[6] در بیانی دیگر پیامبر اسلام (ص) به ابوذر فرمودند: ای اباذر، هرچه می توانی در انجام كارهای خیر و اعمال نیك بكوش و اگر از دست تو بر نمی آید كه برای مردم ، كاری و خدمتی انجام دهی لا اقل با روی باز و چهره‌ی گشاده با آنان روبه رو شو.»
از همین روست كه، پس از پیامبران و ائمه (ع) عالمان دین، سودمندترین، خادم ترین و خوش خلق ترین افراد جامعه نسبت به توده‌های انسانی بوده‌اند و از نظر مادی و معنوی فوق العاده در این راه كوشیده و در طریق بی نیاز كردن مردم از فقر فرهنگی و اقتصادی و زنده كردن ارزشهای والای الهی و انسانی و رهانیدن محروم از قید و بندهای ستم و خیانت بزرگترین رنج ها را به جان خریده‌اند.
در این گفتار كوتاه به برخی از نمونه‌ها از سیره‌ی علمی بزرگان دین در حسن معاشرت با مردم و خدمت به آنها اشاره می كنیم.
معاشرت با مردم و خدمت به خلق در كلام بزرگان :
علامه مجلسی(ره): «علماء به هر مقدار كه در علم و كمال كاملتر باشند باید به همان میزان، نسبت به مردم مهربان تر و همین مهربانی و دلسوزی است كه آنها را به خدمتگذاری می كشاند و عالم باید بوسیله‌ی تواضع و خدمت و مهربانی در دلهای مردم راه پیدا كند و قلوب مردم را به طرف خود جلب كند تا بتواند آنها را هدایت كند وگرنه در هدایت مردم توفیقی به دست نمی آورد و این را تجربه ثابت كرده است.»[7]
شیخ محمد بهاری همدانی (ره): «ومنها ان یكون ملجأً وملاذاً للمسلمین حقیقه فی موارد حاجاتهم وابتلاءاتهم» و از جمله اموری كه عالم باید رعایت كند این است كه حقیقتاً در موارد نیاز‌ها و گرفتاریهای مردم پشت و پناه مسلمین باشد»[8]
حضرت امام خمینی(ره): صد ها سال است كه روحانیت اسلام تكیه گاه محرومان بوده است، همیشه مستضعفان از كوثر زلال معرفت فقهای بزرگوار سیراب شده‌اند...»[9]
آیت الله العظمی بهجت: ایشان در درس خارج فقه به طلاب فرمودند: آیا می توانیم سالم بار خود را به منزل برسانیم و در عین حال به امور مسلمانان و مؤمنین بی تفاوت باشیم. آیا امكان دارد بدون اهتمام به امورمسلمانان به مقصود خود برسیم؟!»[10]
معاشرت و خدمت به خلق در سیره عملی بزرگان:
حضرت امام خمینی(ره): یكی از نزدیكان امام می گوید: بخشی از زیباترین فراز زندگی امام چگونگی ارتباط و علاقه امام با مردم بود... علاقه‌‌ی امام به مردم یك علاقه‌ی عادی نبود، یك عشق بود... امام برای مردم می سوخت و مانند یك پدر مهربان همیشه برای فرزندان پاك خود سعادت آرزو می كرد. امام بارها در كنار تلویزیون كه صحنه‌های دلخراش فقر و محرومیت نشان داده می شد، گریه می كردند. در روزهای اول انقلاب كه امام در قم بودند، بعضی روزها متجاوز از 6ساعت با مردم دیدار داشت.هیچگاه از ملاقات با مردم ابراز نگرانی و خستگی نمی كردند.صبح از ساعت 8 تا ساعت یك بعداز ظهر و از ساعت چهار تا 8 شب مرتب مردم رفت و آمد می كردند برخی شبها نیز تا ساعت ده ، مردم خانه‌ی امام را ترك نمی كردند و و می آمدند پشت خانه‌‌ی امام فریاد می زدند، ما منتظر خمینی هستیم و امام از خانه بیرون می آمدند... وقتی با ماشین در میان جمعیّت می رفتیم و راه برای حركت ماشین باز بود، دستور می دادند ماشین را متوقف كنید تا مردم را ببینم و بعضی مواقع بچه ها دنبال ماشین می دویدند تا كنارخانه امام، آنها را با خود به خانه می برد وبه آنها كتاب و یا هدیه‌ی دیگری می داد.»[11]
امّا نسبت به رعایت حقوق همسایگان اهمیت زیادی می دادند، از همین رو چه زمانی كه در تهران بودند و چه قبل از آن به اطرافیان سفارش همسایگان را می كردند، كه نكند برای شخصی به خاطر ایشان مزاحمت ایجاد شود. یكی از همراهان امام در پاریس، نقل می كند:«امام خیلی سفارش كرده بودند كه یك وقت حركتی نشود كه همسایه ها (كه همه مسیحی بودند) ناراحت شوند. و این عمل موجب شده بود كه وقتی ایشان می خواستند به ایران بیایند، همه آنها ناراحت بودند. چون امام نسبت به حقوق آنها و بر خورد اسلامی با آنها خیلی مقید بودند. آنها هم از فراق ایشان ناراحت شدند و مقداری از خاك فرانسه را هدیه به ایشان دادند.»[12]
علامه سید مهدی بحرالعلوم(ره): سید جواد عاملی صاحب مفتاح الكرامه از شاگردان علامه است. شبی موقع صرف شام، علامه‌ی بحرالعلوم سید را به منزل خویش احضار كرده و وقتی شاگرد به منزل استاد می رسد می بیند استاد كنار سفره نشسته و دست به غذا نمی زند. با خشم شاگرد را مورد عتاب قرار داده می فرماید: سید جواد! از خدا نمی ترسی، از خدا شرم نداری؟ شاگرد كه متحیر مانده، تقصیر خود را از استاد جویا می شود؟ خلاصه قضیه به این صورت بوده كه سید جواد همسایه‌ای داشته كه هفت شبانه روز چیزی برای خوردن نداشته‌اند و خرما از بقّال قرض می كرده و روز هفتم دیگر بقّال به او قرض نداده و شرمنده شده است. شاگرد اظهار بی اطلاعی می كند. علامه او را مورد توبیخ قرار می دهد كه همه‌ی داد و فریاد‌های من برای این است كه چرا اطلاع نداشتی وگرنه، اگر با خبر بودی و كمك نمی كردی مسلمان نبودی و یهودی بودی. سپس سینی غذای بزرگی را كه آماده كرده بود و مقداری پول به شاگرد می دهد، تا به همسایه‌اش برساند.»[13]
ملا احمد مقدس اردبیلی(ره): در گران سالی، تمام طعامهای خود را با فقراء تقسیم می كرد و برای خودش نیز مثل سهم یك فقیر برمی داشت، تا وقتی زوجه‌اش بر آشفت كه چرا در چنین سالی فرزندان خود را بی آذوقه می گذاری؟ ایشان بدون اینكه جوابی دهد برای اعتكاف به مسجد كوفه رفت و در همین حین شخصی مقدار زیادی آرد و گندم به منزل ایشان آورد و گفت اینها را صاحب خانه كه در مسجد اعتكاف كرده فرستاده بعد فهمیدند كه این عنایت الهی به آنها بوده است.»[14]
شیخ انصاری(ره): ایشان در معاشرت با مردم و خصوصاً افراد ضعیف جامعه بسیار با ملاطفت و مهربانی وسعه صدر بر خورد می كرد. منزل شیخ همیشه ملجاء فقرا و نیاز مندان بوده است و كمكهای بسیاری به فقرا می كرد. هرگاه هدیه‌ای برای ایشان آورده می شد اگر چه خود به آن نیازمند بود ولی آنرا می فروخت و صرف محرومین می نمود. حتی در مواردی ایشان خود نماز و روزه استیجاری انجام می داد و هزینه آن را به نیازمندان كه به او مراجعه می كردند می داد و نمی گذاشت كه كسی از نزد ایشان مأیوس برگردد.»[15]
حكیم آقا محمدرضا الهی قمشه‌ای (ره): شهید مطهری (ره) در باره‌ی ایشان می نویسد: وی مردی به تمام معنی وارسته و عارف مشرب بود... در جوانی ثروتمند بود ولی در خشكسالی 1288 تمام اموال منقول و غیر منقول خود را صرف نیازمندان كرد و تا پایان عمر درویشانه زیست.[16]
سید مرتضی(ره): در زمان خلیفه «قادر بالله» كه شیعیان تحت فشار عباسیان بودند، ایشان برای اینكه مذهب شیعه رسمی اعلام شود و مردم از فشار حاكم آسوده شوند حاضر شد صد هزار دینار را از طرف مردم از مال خود به حكومت بپردازد. ایشان پیوسته مراقب حال مستمندان بودند و برای خانواده‌های نیازمند مقرری مشخص كرده بودند.[17]
پی نوشت:
[1] . قلم /4.
[2] . توبه /128.
[3] . مجد / 88.
[4] . نهج البلاغه ـ ترجمه و شرح فیض الاسلام / حكمت 6/ 1173 ـ انتشارات فیض الاسلام / 1366.
[5] . بحارالانوار ـ ج 74 ص319 ـ علامه مجلسی ـ المكتبه الاسلامیه، طهران، چاپ دوم، (بی تا).
[6] . الاصول من الكافی ج 2، ص199(دو جلدی) كتاب ایمان و كفر، باب السعی فی حاجه المومن، ح10 شیخ كلینی ، ناشر مكتبه الصدوق ، طهران چاپ دوم /1381 ه ق.
[7] . اسلام مجسم (علمای بزرگ اسلام ) ج1ص482 ، آیه الله نوری همدانی، چاپ دوم / 1380 دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
[8] . تذكره المتقین ، ص 130 ، شیخ محمد بهاری همدانی ، انتشارات نهاوندی ، چاپ دوم / 1376.
[9] . صحیفه نور (22 جلدی) ـ ج 21 ص 89 ـ سازمان مدارك فرهنگی انقلاب اسلامی ـ 1369.
[10] . در محضر آیه الله العظمی بهجت، ص 51، محمد حسین رخشاد، موسسه فرهنگی سماء، چاپ اول / 1382.
[11] . فرازهائی از ابعاد روحی، اخلاقی و عرفان امام خمینی ص37- 41 / تهیه و تدوین: ع.ز.گ.ـ با مقد‌مه انصاری كرمانی ـ نشر هادی / 1361 هـ .ش.
[12] . سرگذشتهای ویژه از زندگی امام خمینی (ره) ج6 ص90 / انتشارات شعرباف / انتشارات پیام آزادی / چاپ هشتم 1374.
[13] . سیمای فرزانگان / ص 351 / رضا مختاری / انتشارات دفتر تبلیغات حوزه‌ی علمیه قم ـ چاپ هشتم/ 1374
[14] . همان / ص 359
[15] . زندگانی و شخصیت شیخ انصاری-ص80- 81/ مرتضی انصاری- چاپ دوم/ تهران/ ناشر: حسینعلی نویان/ 1361 ه ش.
[16] . سیمای فرزانگان/ ص354.
[17] . سید مرتضی پرچمدار علم و سیاست- ص60، 61- محمود شریفی/ سازمان تبلیغات اسلامی/ چاپ دوم/ بهار 74.


منبع : پایگاه اسلام شیعه
0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

امام آسمانی (1)
قدرت و فرمانروائى مطلقه حق بر ظاهر و باطن هستى‏
صدقه عامل دفع بلا
امام سجاد (ع) و روشهای تفسیری
بی‌تفاوتی مصداق بی‌دینی است
بركرانه ی صحیفه ی سجادیه
ملحق شدن راس مطهر امام حسین (ع) به بدن مطهر
علامه شهید مطهری
وَ اَمّا حَقّ الْجَارِ فَحِفْظُهُ غَائِباً وَ ...
پنج درس آموزنده سعادت بخش

بیشترین بازدید این مجموعه

چشم زخم و راه های درمان
دعا به رزمندگان و مجاهدان اسلام‏
نشانه های خدا در قرآن
قدرت و فرمانروائى مطلقه حق بر ظاهر و باطن هستى‏
چهره ي بي زوال خورشيد عاشورا    
راه هایی برای بخشیده شدن گناهان !
افزایش رزق و روزی با نسخه‌ امام جواد (ع)
ماه صفر و علت نحسی آن
سوره ای از قران جهت عشق و محبت
متن دعای معراج + ترجمه

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^